Uşak İlinde Yoğun Domates Yetiştiriciliği Yapılan Alanlarda (Hatipler ve Koyunbeyli) Sera ve Açık Alan Koşullarında Domates Yaprak Galerigüvesinin Popülasyon Gelişimi

Domates, Türkiye’de yetiştirilen en önemli sebzelerden biridir. Ekonomik öneme sahip bu üründe kayıplara neden olan bir çok hastalık ve zararlı mevcut olup, bunların arasında domates yaprak galerigüvesi, Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın önemli bir payı vardır. Domates bitkisinin toprak üstü tüm aksamında beslenen bu zararlı kontrol edilmezse %100’e varan oranda ürün kaybına neden olabilmektedir. Çalışma, Uşak ili merkez ilçe köylerinden Koyunbeyli’de açık alanda, Banaz ilçesine bağlı Hatipler köyünde ise açık alan ve seralarda bulunan domates yetiştiriciliği yapılan alanlarda yürütülmüştür. Söz konusu alanlarda T. absoluta popülasyonları feromon tuzakları ve gözle kontrol yöntemleri ile izlenmiştir. Çalışma sonucunda, zararlının tuzaklarda yakalanan ergin sayısı seralarda en fazla 483 adet/hafta, açık alanlardan Hatipler köyünde 351 adet/hafta, Koyunbeyli köyünde 144 adet/hafta olarak belirlenmiştir. Domates bitkisinin yapraklarında belirlenen bulaşıklık oranı seralarda en fazla %52, açık alanda Hatipler köyünde %10, Koyunbeyli köyünde %12, domates meyvelerindeki bulaşıklık oranı ise seralarda en fazla %26, açık alanda Hatipler köyünde %7, Koyunbeyli köyünde %8 olarak saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Domates; Tuta absoluta; Sera; Popülasyon değişimi

PDF

___

Abak, K., Düzyaman, F., Şeniz, V., Gülen, H., Pekşen, A., Kaymak, H.Ç., 2010. Sebze Üretimini Geliştirme Yöntem ve Hedefleri. VII. Ziraat Kongresi, 11-15 Ocak, Ankara, 477-492.
Northing, P., 2013. Population Development of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) under Simulated UK Glasshouse Conditions. Insects, 4, 185-197.
Çetin, G., Hantaş, C., Sönmez, İ., 2014. Güney Marmara Bölgesi’nde Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin doğal koşullarında bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 54 (3), 181-189.
Ferrara, F.A.A., Vilela, E.F, Jham, G.N., Eiras, A.E, Picanço, M.C., Attygalle, A.B., Stavos, A., Filho, M.M., Vileda, E.F., Attygalle,A.B., Meinwald, J., Svatoś, A., Jham, G.N., 2000. Field Trapping of Tomato Moth, Tuta absoluta with Pheromone Traps. Journal of Chemical Ecology, 26, 875-881.
Karabüyük, F., 2011. Doğu Akdeniz Bölgesi Sebze Alanlarında Domates Yaprak Galeri Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)]’nin Popülasyon Gelişmesi, Yayılışı, Konukçuları ile Parazitoit ve Predatörlerinin Saptanması. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 48s, Adana.
Karut, K., Kazak, C., Döker, İ., Ulusoy, M.R., 2011. Mersin İli Domates Seralarında Domates Yaprak Galeri Güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Yaygınlığı ve Zarar Durumu. Türkiye Entomoloji Dergisi, 35(2), 339-347.
Mamay, M., Yanık, E., 2012. Şanlıurfa’da Domates Alanlarında Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin Ergin Popülasyon Gelişimi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 2(3), 189-198.
Özkan, Z., 2012. Çumra (Konya)’da Domates Seralarında Tuta absoluta (Meyrick) (Lep.: Gelechiidae)’nın Popülasyon Gelişimi ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi ile Mücadelesinde Kitle Yakalama Tekniği’nin Kullanılması. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 26 s, Konya.
Portakaldalı, M., Öztemiz, S., Kütük, H., 2013. Adana’da Açık Alan Domates Yetiştiriciliğinde Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) ve Doğal Düşmanlarının Popülasyon Takibi. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(2), 45-54.
TÜİK, 2013. Türkiye İstatistik Kurumu. (Web sayfası: http://www.tuik.gov.tr), (Erişim Tarihi: 30.07.2013).
Uygun, N., Ulusoy, M.R., Başpınar, H., 1998. Sebze Zararlıları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No:213, Ders Kitapları No: A- 68, I. Baskı, 168s, Adana.