Kokulu Ardıç (Juniperus foetidissima Wild.) Fidanlarının Morfolojisi, Kök Gelişme Potansiyeli ve Karbonhidrat İçeriği Üzerinde Yetiştirme Sıklığının Etkileri

Bu çalışmada, 1+0 yaşlı çıplak köklü kokulu ardıç (Juniperus foetidissima Wild.) fidanlarında yetiştirme sıklığının fidan morfolojisi, kök gelişme potansiyeli ve toplam karbonhidrat içeriği üzerindeki etkileri incelenmiştir. Ayrıca fidanların TS2265/Mart 1976 ve TS2265/Şubat 1988 tarihli fidan kalite standartlarına göre değerlendirmeleri yapılmıştır. Ekim yastığındaki 1 m2 lik alanlarda 7 ekim çizgisi üzerinde biri kontrol olmak üzere 6 farklı yetiştirme sıklığı işlemi [100, 150, 200, 300, 400, 700 (kontrol) fidan/m²] uygulanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre, yetiştirme sıklığı kök boğazı çapı, fidan boyu, gövde, kök ve fidan kuru ağırlığı, gövde/kök oranı, kök yüzdesi, Gürbüzlük belirteci, Dickson kalite indeksi, toplam kök karbonhidrat içeriği ve kök geliştirme potansiyeli üzerinde etkili olmasına karşın, yan dal sayısı üzerinde etkili değildir. Metrekarede 100 adet fidanın bulunduğu işlemde yer alan bireyler daha büyük kök boğazı çapına, gövde kuru ağırlığına ve daha yüksek kök gelişme potansiyeline sahiptir. Çalışma sonuçlarına göre kokulu ardıç türünde hem daha iyi fidan gelişimini sağlamak hem de daha çok sayıda kaliteli fidan elde etmek için ekim çalışmalarında metrekarede 100 adet fidanın bulunmasının Eğirdir Orman Fidanlığı koşullarında uygun olacağı söylenebilir. Ayrıca, bu çalışmanın sonuçları fidanlıkta en fazla 400 fidan/m² sıklığının kullanılabileceğini de işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Juniperus foetidissima; Fidan kalitesi; Karbonhidrat; Yetiştirme sıklığı

PDF

___

[1] Gezer, A., Yücedağ, C. 2006. Ormancılıkta Ekim ve Dikim Yoluyla Ağaçlandırma Tekniği. SDU Orman Fakültesi Yayınları, No. 63, Isparta, 158s.
[2] Eyüboğlu, A.K. 1979. Fidan (Çeviri: Seedlings-Ore, State Üniv. School of Forestry 1978 By The Forest Service, U.S. Department of Agriculture) Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, No 50, s. 31-69, Ankara.
[3] Ürgenç, S., 1986, Ağaçlandırma Tekniği. İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayını, Üniversite Yayın No 3314, Fakülte Yayın No 375, İstanbul, 525s.
[4] Keskin, S. 1992. Kızılcamda (Pinus brutia Ten.) Fidan Sıklığının Önemli Morfolojik Özellikleri Üzerine Etkileri. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 227, Ankara.
[5] Tolay, U. 1983. Hendek Orman Fidanlığında Uludağ Göknarı (Abies bornmülleriana Mill.) Yetiştirilme Tekniği ile Fidan Kalitesi ve Dikim Başarısı Arasındaki İlişkiler Üzerine Araştırmalar. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Dergisi, 19, 349-448.
[6] Tolay, U. 1987. Yapraklı Tür Orman Ağaçları Fidanlık Tekniği, Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No:140, İzmit, 76 s.
[7] Kayacık, H. 1967. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği Cilt I. Gymnospermae (Açık Tohumlular), İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, İstanbul, 384 s.
[8] Gültekin, H.C. 2007. Ardıç (Juniperus L.) Türlerimiz ve Fidan Üretim Teknikleri. Çevre ve Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü Fidanlık ve Tohum İşleri Başkanlığı, Ankara.
[9] Çağlar, Y. 2012. Dendroloji (Ağaç Bilim) Okulu Ders Notları, Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, Yayın No: 14, Ankara, 102 s.
[10] Anonim, 1976. İğne Yapraklı Ağaç Fidanları Standardı. Türk Standartlar Enstitüsü, TS 2265/Mart 1976, Ankara.
[11] Anonim, 1988. İğne Yapraklı Ağaç Fidanları Standardı. Türk Standartlar Enstitüsü, TS 2265/Şubat 1988, Ankara.
[12] Dubois, M., Gilles, K.A., Hamilton, J.K., Rebers, P.A., Smith, F., 1956. Colorimetric Method for Determination of Sugar and Related Substances. Analytical Chemmistry, 28, 350-356.
[13] Kalıpsız, A., 1981. İstatistik Yöntemler. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 2837, Orman Fakültesi Yayın No: 294, İstanbul, 558 s.
[14] Cengiz, Y., Şahin, M. 2002. Bazı Yapraklı Ağaç Fidanlarının Yetiştirilmesinde Ekim Sıklığının Büyüme Üzerine Etkileri, Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 4, 123-135.
[15] Çiçek, E., Çiçek, N., Bilir, N. 2007. Effects of Seedbed Density on One-year-old Fraxinus angustifolia Seedling Characteristics and Outplanting Performance, New Forests, 33, 81-91.
[16] Semerci, A., Güner, T., Çömez, A., Çelik, T., Karataş, R., Koray, E.Ş, Genç, M., Tuncer, E., Güner, D. 2008. Yetiştirme Sıklığının Yalancı Akasya Fidanlarının Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özellikleri ile Dikim Başarısına Etkileri: Eskişehir Örneği. İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No. 360, Teknik Bülten No. 285, Ankara, 33s.
[17] Deligöz, A. 2012. Ekim Sıklığının Acer negundo L. Fidanlarının Morfolojik ve Fizyolojik Özellikleri Üzerine Etkisi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14 (21), 11-17.
[18] Tetik, M. 1995. Sarıkamış Fidanlığında Ekim Sıklığının Sarıçam (Pinus silvestris L.) Fidanların Kalitesine ve Dikimdeki Başarısına Etkileri, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No. 244, Ankara, 28 s.
[19] Genç, M., Yahyaoğlu, Z. 2007. Üretme-Yetiştirme Koşulları ve Etkileri. ss. 37-215. Yahyaoğlu, Z., Genç, M., ed. 2007. Fidan Standardizasyonu, Standart Fidan Yetiştirmenin Biyolojik ve Teknik Esasları, Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları, No. 75, Isparta, 555 s.
[20] Çetinkaya, D., Deligöz, A. 2012. Anadolu Karaçamı (Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe)'nda Yerinde Kök Kesimlerinin Fidan Morfolojisi Üzerindeki Etkisi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14 (Özel sayı): 49-58.
[21] Yücedağ, C., Gailing, O. 2012. Effects of Seedbed Density on Seedling Morphological Charecteristics of Four Broadleaved Species. Forest Systems, 21 (2), 218-222.
[22] Gülcü, S., Çelik, U. S. 2010. Kuş İğdesinde (Elaeagnus angustifolia L.) Yetiştirme Sıklığının Fidan Morfolojik Özelliklerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi Seri A, 2, 74-81.
[23] Genç, M., Yahyaoğlu, Z. 2007. Kalite Sınıflamasında Kullanılan Özellikler ve Tespiti, ss. 355-465. Yahyaoğlu, Z., Genç, M., ed. 2007. Fidan Standardizasyonu, Standart Fidan Yetiştirmenin Biyolojik ve Teknik Esasları, Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları, No. 75, Isparta, 555s.
[24] Kestek, D. 2012. Sapsız meşe türünde yapılan seyreltmenin fidanların bazı morfolojik kalite kriterleri üzerine etkisinin araştırılması. Artvin Çoruh Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 42 s, Artvin.
[25] South, D., Mitchell, B. 1999. Survival of the Fittest: Pine Seedling Survival Increased by Machine Planting Large Seedlings, Highlights of Agricultural Research, 46 (2).
[26] Mañas P., Castro E., Heras, J. 2009. Quality of Maritime Pine (Pinus pinaster Ait.) Seedlings Using Waste Materials as Nursery Growing Media. New Forests, 37, 295–311.
[27] Aslan, S. 1986. Kazdağı Göknarı (Abies eguitrojani Ascher et Sinten)’nın Fidanlık Tekniği Üzerine Çalışmalar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayını, Teknik Bülten Serisi No.157, Ankara.
[28] Çatal, Y. A. 2002. Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.)’ nde yetiştirme sıklığının bazı morfolojik fidan özelliklerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 96s, Isparta.
[29] Duryea, M. L. 1984. Nursery Cultural Practices: Impacts on Seedling Quality. pp.143-164. Duryea, M.L., Landis, T.D. eds. Forest Nursery Manual Production of Bareroot Seedlings, Martinus Nijhoff/Dr W. Junk Publisher, The Haque/Boston/Lancaster, for Forest Res Lab, Oreg State University,
[30] Güner, Ş.T., Çömez, A., Karataş, R., Genç, M. 2008. Anadolu Karaçamı (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe)’ında Yetiştirme Sıklığının Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Fidan Özellikleri ile Dikim Başarısına Etkisi. TC Çevre ve Orman Bakanlığı Orman Toprak ve Ekoloji Araştırmaları Enstitüsü Müdürlüğü Yayını, Bakanlık Yayın No. 325, Müdürlük Yayın No. 1, ISBN 978-605-393-011-2, Eskişehir, 55 s.