Cengiz OKAY, Cihat BOYRAZ, Dmitriy A. SHULGIN, Georgy MOZZHUKHIN, Bulat RAMEEV

Fe ve As Elementleri ile Katkılı Tetrahedritlerin Karakterizasyonu ve Fiziksel Özellikleri

Birçok sülfat tuzu mineralleri arasında, tetrahedrit/tennantit grubu, termoelektrik ve fotovoltaik gibi ileri teknoloji uygulamalarında umut verici bir yere sahip olduğundan dolayı araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Bu çalışmada katıhal reaksiyon metodu hazırlanmış ve ayrı ayrı vakumlu kuartz tüplere kapatılmış (Cu12Sb4S13) tetrahedrit ana malzemesi, %50Sb %50As tetrahedrit/tennantit bileşiği (Cu12As2Sb2S13) ve Cu12Sb4S13 ana malzemesindeki Cu elementi yerine kısmi olarak Fe katkılanan bileşiğinin (Cu10Fe2Sb4S13) yapısal karakteristikleri X-ışını kırımı tekniği (XRD) analiz edilmiştir. Oluşan bileşiklerin morfolojileri taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile görüntülenmiş ve buna bağlı enerji dağıtıcı X-ışını spektrometresi (EDX) ile oluşan kompozisyonun element oranlarının analizleri yapılmıştır. Bu bileşiklerin ayrıca manyetik özellikleri, titreşimli örnek manyetik ölçüm tekniği (VSM) ile incelenerek belirlenmiştir. Tüm örnekler paramanyetik özellik göstermekte olup manyetik moment eğrilerinde Curie yasası ile uyumlu davranış gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tetrahedrit/tennantit, Sinterleme aşaması; Yapısal ve manyetik özellikler

PDF

___

[1] Matsubara, K. 2002. Development of a high efficient thermoelectric stack for a waste exhaust heat recovery of vehicles. Thermoelectrics, 7803, 418-423.
[2] Allen, H., Chen, R., Diaz, D. R., Liang, W., Garnett, E. C., Mark, N., Majumdar, A., Peidong, Y. 2008. Enhanced thermoelectric performance of rough silicon nanowires. Nature, 451, 163–7.
[3] Snyder, G.J., Toberer, E.S., 2008. Complex thermoelectric materials. Nature materials, 7(2), 105.
[4] Rowe, D. M., Raton, B. 2005. CRC Handbook of Thermoelectrics. Macro to Nano Newyok Yayınları.
[5] Ramasamy, K., Sims, H., Butler, W.H., Gupta, A., 2014. Selective nanocrystal synthesis and calculated electronic structure of all four phases of copper–antimony–sulfide. Chemistry of Materials, 26(9), 2891-2899.
[6] Lu, X., Morelli, D.T., Xia, Y., Zhou, F., Ozolins, V., Chi, H., Zhou, X., Uher, C., 2013. High performance thermoelectricity in earth‐abundant compounds based on natural mineral tetrahedrites. Advanced Energy Materials, 3(3), 342-348.
[7] Lu, X., Morelli, D.T., 2013. Natural mineral tetrahedrite as a direct source of thermoelectric materials. Physical Chemistry Chemical Physics, 15(16), 5762-5766.
[8] James, D.J., Lu, X., Morelli, D.T., Brock, S.L., 2015. Solvothermal synthesis of tetrahedrite: Speeding up the process of thermoelectric material generation. ACS applied materials & interfaces, 7(42), 23623-23632.
[9] Johnson, N.E., Craig, J.R., Rimstidt, J.D., 1986. Compositional trends in tetrahedrite. The Canadian Mineralogist, 24(2), pp.385-397.
[10] Seal, R.R., Essene, E.J., Kelly, W.C., 1990. Tetrahedrite and tennantite; evaluation of thermodynamic data and phase equilibria. The Canadian Mineralogist, 28(4), 725-738.
[11] Barbier, T., Lemoine, P., Gascoin, S. 2015. Structural stability of the synthetic thermoelectric ternary and nickel-substituted tetrahedrite phases. Journal of Alloys and Compounds, 634, 253-262.
[12] Lu, X., Morelli, D. T. 2013. Natural mineral tetrahedrite as a direct source of thermoelectric materials. Physical Chemistry Chemical Physics, 15, 5762-5766 5 p.
[13] Lai, W., Wang, Y., Morelli, D.T., Lu, X., 2015. From bonding asymmetry to anharmonic rattling in Cu12Sb4S13 tetrahedrites: When lone‐pair electrons are not so lonely. Advanced Functional Materials, 25(24), 3648-3657.
[14] Lu, X., Morelli, D.T., Xia, Y., Zhou, F., Ozolins, V., Chi, H., Zhou, X., Uher, C., 2013. High performance thermoelectricity in earth‐abundant compounds based on natural mineral tetrahedrites. Advanced Energy Materials, 3(3), 342-348.
[15] Guler, A., Boyraz, C., 2017. The Pt dopant effect on physical properties of Ba0. 2La0. 8Fe2As2. Journal of Superconductivity and Novel Magnetism, 30(11), 3285-3288.
[16] Boyraz, C., Guler, A., Ozdemir, M., Oner, Y., 2017. Structural and superconductivity properties of BaFe 2− x Pt x As 2. Journal of Superconductivity and Novel Magnetism, 30(5), 1145-1151.
[17] Boyraz, C., Guler, A., Oner, Y., 2018. Electronic, Transport, and Magnetic Properties of La-Doped Ba1− xFe1. 9Pt0. 1As2 (x= 0, 0.4, 0.6, 0.8) Compounds. Journal of Superconductivity and Novel Magnetism, 31(1), 47-53.
[18] Sertkol, M. Ballıkaya, S. Aydoğdu, F. Güler, A. Özdemir, M. Öner, Y. 2017. Thermoelectric and Magnetic Properties of Pt-Substituted BaFe4-xPtxSb12 Compounds. Journal of Electronic Materials, 46(1), 73-78.
[19] Barbier, T., Lemoine, P., Gascoin, S., Lebedev, O.I., Kaltzoglou, A., Vaqueiro, P., Powell, A.V., Smith, R.I., Guilmeau, E., 2015. Structural stability of the synthetic thermoelectric ternary and nickel-substituted tetrahedrite phases. Journal of Alloys and Compounds, 634, 253-262.