Endüstriyel balıkçı gemilerinde L tipi matris yöntemi ile risk değerlendirmesi ve kullanılabilirliği

Balıkçılık dünyanın birçok ülkesinde en tehlikeli ve riskli meslek olarak sayılmaktadır. Tehlikeler ve bu tehlikelerden kaynaklanan riskler ancak detaylı bir analiz ve değerlendirme aşamasından sonra tespit edilebilir ve kabul edilebilir düzeye indirilebilir. Bu çalışmada Türkiye’deki endüstriyel balıkçı gemilerindeki risk değerlendirmesi kavramı ele alınmış ve L tipi matris yöntemi ile risk değerlendirmesinin sektöre uygulanabilirliği tartışılmıştır. Çalışmada balıkçı gemilerinde yapılacak risk analizi ve değerlendirmesinde kullanılması gereken 37 adet faaliyet/çalışma alanı belirtilmiş ve bunlara ilişkin 110 adet tehlike kaynağı ve tehlikeli olay tespit edilmiştir. L tipi matris yöntemi, her sektöre uygulanabilirliği, basit ve kolay anlaşılır yapısı, balıkçı gemilerinde mühendis istihdamının yapılmaması ve çalışanların eğitim düzeyinin bu metoda daha uygun olması gibi önemli özelliklere sahip olması nedeniyle balıkçılık sektöründe kullanılabilmektedir. Dünyanın en tehlikeli mesleklerinden biri olan balıkçılığın ülkemizdeki güvenlik düzeyini belirlemek, mevcut düzeyi geliştirmek ve balıkçıların farkındalıklarını arttırmak için gerek üniversiteler gerekse de devletin ilgili kurumları tarafından ulusal ölçekte projeler yürütülmesi çok önemlidir. İş sağlığı ve güvenliğinin en önemli aşaması olan risk değerlendirmesi konusunda tüm sektör çalışanları bilgilendirilmeli ve endüstriyel balıkçı gemilerinin hepsinde risk değerlendirmesi yapılmalıdı.

Risk assessment in industrial fishing vessels by L type matrix method and its usability

Fishing is acknowledged to be the most dangerous and risky occupation in many parts of the world. Hazards and risks can only be determined after a detailed analyze and evaluation in order to reduce them to an acceptable level. In this study, risk assessment of Turkish industrial fishing vessels was argued and applicability of L type matrix method on industrial fishing sector was discussed. 110 danger sources belonging to 37 activities were determined for the risk assessment studies in the fishing vessels. L-type matrix method can easily be used in the fishing sector by its simple and understandable structure, applicability to all sectors, nonemployed engineers in the fishing vessels and eligibility of fishermen’s education level with this methodology. In order to determine the safety level of fisheries in Turkey, which is one of the most hazardous occupation around the world, to develop its current situation and to increase the awareness of fishermen, national projects must be conducted by universities and relevant bodies of the state. Workers of the fishing sector must be informed about risk assessment which is the crucial step of occupational health and safety and risk assessment must be performed in the industrial fishing vessels.

___

Tantoğlu, G. (2016). Balıkçı gemilerinde yapılan çalışmaların iş sağlığı ve güvenliği yönünden değerlendirilmesi. T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü İş sağlığı ve güvenliği uzmanlık tezi, Ankara, 140 pp.
Soykan, O. (2017b). Türkiye Avcılık Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği, 19. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu 2017 (pp:110) 12-15 Sinop, TÜRKİYE: Bildiriler kitabı.
T.C. Resmi Gazete. (2006). 26089 Sayılı, T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’ndan. Balıkçı Gemilerinin Emniyeti Hakkında Yönetmelik. 23 Şubat 2006. Alıntılanma adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/02/20060223-4.htm
T.C. Resmi Gazete. (2013). 28741 Sayılı, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan. Balıkçı Gemilerinde Yapılan Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik. 20 Ağustos 2013. Alıntılanma adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/20130820-2.htm
Ulukan, U. (2016). Balıklar, Tekneler ve Tayfalar: Türkiye’de Balıkçılık Sektöründe Çalışma ve Yaşam Koşulları, Çalışma ve Toplum, 1, 115-142.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), 2015. Su Ürünleri İstatistikleri 2015, Ankara.
Pfeiffer, L. & Gratz, T. 2016. The effect of rights-based fisheries management on risk taking and fishing safety. Proceedings of the National Academy of Sciences, 113 (10): 2615-2620. DOI: 10.1073/pnas.1509456113
Özkılıç, Ö. (2005). İş sağlığı ve güvenliği, yönetim sistemleri ve risk değerlendirme metodolojileri. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), Ankara, 219 pp.
SGK (2017). SGK istatistik yıllıkları. Alıntılanma adresi: http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yi lliklari (05.04.2017)
Soykan, O. (2016). A General Evaluation On Occupational Health And Safety in Trawlers Operating in the Aegean Sea, Turkey. 2nd International Congress on Applied Ichthyology & Aquatic Environment. 10 – 12 November 2016. Messolonghi, Greece. 333-337.
Soykan, O. (2017a). Türkiye’deki Büyük Ölçekli Balıkçılıkta Risk Etmenleri Üzerine bir Değerlendirme, 19. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu 2017 (pp:102) 12-15 Sinop, TÜRKİYE: Bildiriler kitabı.
ILO (2010). Handbook for improving living and working conditions on board fishing vessels. Switzerland: International Labor Office.
ILO (2018). Fisheries. Alıntılanma adresi: http://www.ilo.org/global/industriesand-sectors/shipping-ports-fisheries-inland waterways/fisheries/lang--en/index.htm (15.02.2018)
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Kanun Numarası: 6331, Kabul Tarihi: 20/6/2012, Yayımlandığı R. Gazete: Tarih: 30/6/2012 Sayı: 28339, Yayımlandığı Düstur: Tertip: 5 Cilt: 5
Kaplan, I.M.& Kite-Powell, H.I. (2000). Safety at sea and fisheries management: fishermen's attitudes and the need for co-management. Marine Policy, 24, 493-497.
Akyıldız, H. (2009). Bir balıkçı gemisinin sistematik güvenlik değerlendirmesi. Gemi ve Deniz Teknolojisi, 179, 11-17.
Alli, B.O. (2008). Fundamental principles of occupational health and safety.Geneva: International Labour Office
Doğanyılmaz Özbilgin, Y. & Tok, V. (2017). Investigation of Mersin bay trawl fishermen’s safety at sea awareness. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 34(2), 139-144. DOI: 10.12714/egejfas.2017.34.2.04
Havold, J.I. (2010). Safety culture aboard fishing vessels. Safety Science, 48, 1054–1061.