Ali Özcan BABAOĞLU, Dilek EMİROĞLU İŞGÖREN

Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde deniz balıkları yetiştiricilik işletmelerinin değerlendirilmesi

Bu çalışmada Türkiye'nin su ürünleri yetiştiricilik sektörü değerlendirilmiş, 100 ton/yıl üzerinde üretim kapasitesine sahip deniz balığı yetiştiricilik işletmeleri incelenmiştir. 100 ton/yıl üzerinde kapasiteli 130 işletme tespit edilmiş, basit tesadüfi örnekleme yapılarak araştırma için gerekli örneklem sayısı 55 olarak hesaplanmıştır. İşletmeler yerlerinde incelenerek işletme yetkilileriyle anket çalışması gerçekleştirilmiştir. İşletmelerin teknik, ekonomik ve sosyal durumlarına ait veriler değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda işletmelerin toplam üretim miktarı 474 067 ton/yıl olarak hesaplanmıştır. İşletmelerin %44'ünün 1000 tonun üzerinde üretim gerçekleştirdiği belirlenmiştir. Araştırma kapsamındaki işletmelerin Avrupa Birliği'ne uyum konusunda henüz tam anlamıyla gerekli kriterleri sağlayamadığı ancak işletmecilerin bu konu üzerinde hassasiyetle durdukları, gerek Avrupa Birliği pazarında rekabet açısından gerekse sektörün gelişimi için hem Avrupa Birliği hem de ulusal mevzuatı takip ettikleri tespit edilmiştir. İşletmeler bazında mevzuata uyum, standartlara uyum, eğitim programlarına katılım ve denetim konularında ilerlemeler kaydedildiği belirlenmiştir. Ancak ulusal bazda yapısal eylemler, destekleme programı ve piyasa politikası konularında mevzuatın uyumlaştırılması ve kurumsal kapasitenin arttırılması için daha fazla çaba gösterilmesi yararlı olacaktır.

Assessment of Turkish mariculture enterprises within the context of European Union harmonization process

This study was structured to evaluate Turkish marine aquaculture companies in which more than 100 tons / year production capacity has been examined. 130 companies with more than 100 tons / year capacity have been determined and the minimum number of companies for random sampling has been calculated as 55. Surveys were conducted with the responsibles of the companies on site. The data related to technical, economic and social structure have been evaluated. Total production capacity of companies was determined as 474,067 tonnes / year in accordance with the data obtained. It was determined that 44% of enterprises perform production over 1000 tons. It was observed that surveyed companies could not yet fully meet the criteria required by the European Union. However, company managers follow the criteria and comply with the national and European Union legislations in order to sustain a sectoral development in terms of competition in the EU market. Companies are in well progress on compliance with legislation, standards, participation to training programs and auditing. However, harmonization of the legislation and increasing the institutional capacity in the fields of nation-based structural actions, support programs and market policies are expected to be beneficial.

PDF

___

Avrupa Birliği Bakanlığı. (2016a). AB Çerçeve Programları (FP7). _____http://www.ab.gov.tr/index.php?p=45035&> (14.07.2016)
Avrupa Birliği Bakanlığı (2016b). Avrupa Komisyonu 2015 yılı Türkiye ilerleme raporu._____http://www.ab.gov.tr/files/000files/2015/11/2015_turkiye_raporu. pdf > (29.02.2016)
Bandırma Ticaret Odası. (2007). Avrupa Birliği Balıkçılık Müktesebat Rehberi. İstanbul, 287 p.
Başbakanlık ABGS (2011). Avrupa komisyonu 2010 yılı Türkiye ilerleme raporu. _____ http://www.ab.gov.tr/files/pub/ilerleme_2010.pdf > (09.06.2011)
BSGM (2016). Su ürünleri istatistikleri. _____ http://www.tarim.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/BSGM.pdf (30.06.2016) >
Candan, A., & İKV. (2004). 15 soruda 15 AB politikası (2nd ed.). İstanbul, 32 p.
De La Pomelie, C., & Paquott, P. (2000). The experience of offshore fish farming in France, Mediterranean Offshore Mariculture. CIHEAM, Serie B, Etudes et Recherches, Numero 30, Zaragoza.
Deniz, H., Okumuş, İ., & Gıer, Y. G. (2009). Türkiye deniz ürünleri yetiştiriciliğinde ekosistem yaklaşımlı yer seçimi ve alan tahsisi için yol haritasının geliştirilmesi. 15. Ulusal su ürünleri sempozyumu, ekosistem yaklaşımlı su ürünleri üretimi. 01-04 Temmuz 2009, Rize.
Dincer, Ö., & Fidan, Y. (2006). Isletme yonetimine giris (2nd ed.). Istanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
DOĞAKA (2014). Kültür balıkçılığı sektör raporu . 8TF_Kultur-Balikciligi-Sektor-Raporu-2014.pdf > (12.07.2016)
Elbek, A.G., Çıra, E., & Emiroğlu, D. (2001). Su Ürünleri Yürütmeliği Ders Kitabı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, 172 p.
Elbek, A.G., Oktay, E., & Saygı, H. (2002). İstatistik Ders Kitabı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, 304 p.
EUROCHAMBRES, & TOBB. (2009). ETCF EU-Turkey Chambers Forum-Türk İş Dünyası İçin AB Mevzuatı. _____ http://www.etcf.org.tr/TR/doc/kasim_2009_etcf/Manual_6%20Tarim.pdf > (14.07.2016)
European Commission (2015). The EU fish market. Retrieved from EUMOFA- European Market Observatory for Fisheries and Aquaculture Products website: https://www.eumofa.eu/documents/20178/66003/EN_The+EU+fish+mark et_Ed+2015.pdf/4cbd01f2-cd49-4bd1-adae-8dbb773d8519 (01.07.2016)
FAO (2016). FAO Fisheries & Aquaculture - Global Statistical Collections. Retrieved from http://www.fao.org/fishery/topic/16140/en (01.07.2016) FEAP (2015a). Annual Report 2015. Retrieved from http://www.feap.info/default.asp?SHORTCUT=617 (19.03.2016)
FEAP (2015b). European aquculture production report 2005-2014. Retrieved from http://www.feap.info/Default.asp?SHORTCUT=582 (18.02.2016)
Giannetto, D., Acar, U., Demir, O., & Türker, A. (2014). Current status and future prospective for aquaculture sector in Turkey. Journal of Aquaculture and Marine Biology, 1, 1-3.
GTHB (2008). Liste verileri. İzmir (06.11.2008)., 10 p.
GTHB (2013). 1. balıkçılık çalıştayı sonuç raporu. Antalya: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
GTHB (2016a). IPARD - Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı. _____https://ipard.tarim.gov.tr/> (14.07.2016)
GTHB (2016b). Su ürünleri işletmelerine ihracat izni verilmesi, denetimi ve bu işletmelerin ürünleri ile bazı su ürünlerine sağlık sertifikası düzenlenmesi talimatı._____http://www.tarim.gov.tr/Belgeler/Mevzuat/Talimatlar/gkgm/SuUr unleri_Isletmelerine_Ihrizni_Verilmesi_Talimati.pdf > (13.07.2016)
İmga, K. (2008). Avrupa Birliği'nde balıkçılık faaliyetlerinin desteklenmesi ve bu perspektifte Türkiye'deki uygulamaların incelenmesi. C4%B0%C5%9ELER/uzmanl%C4%B1k%20Tezleri/KursadTez.pdf (14.07.2016) >
ISO (2016). International Organization for Standardization. Retrieved from http://www.iso.org/iso/home.html (17.06.2016)
İSUB (2014). Su ürünleri raporu. eylul2014.pdf > (30.06.2016)
İşgören, D. (1995). Economical Optimization, and Improvement of Efficiency of Sea bream and Sea-bass Farms In South Mediterranean. (in Turkish) TUBİTAK, Project no DEBAG -101, İzmir, 64 p.
Resmi Gazete (2007). Denizlerde balık çiftliklerinin kurulamayacağı hassas alan niteliğindeki kapalı koy ve körfez alanlarının belirlenmesine ilişkin tebliğ. ciftliklerinin-kurulamayacagi-hassas-alan-niteligindeki-kapali-koy-ve- korfez-alanlarinin-belirlenmesine-iliskin-teblig.html> (08.06.2011)
Su Ürünleri Federasyonu (2008). Türkiye'deki deniz ürünleri tesislerinin isim ve adresleri, liste verileri, 43 p.
Şahin, Y. (2011). AB ve İş Dünyası: Balıkçılık Sektörü İKV Değerlendirme Notu. Alıntı balikcilik_sektoru_-_yeliz_sahin__eylul_2011_.pdf >(14.07.2016) TSE (2016). TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ. _____https://www.tse.org.tr/tr/Default.aspx > (17.06.2016)
TÜİK (2015). Dış ticaret istatistikleri. _____http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046> (13.07.2016)
Ünal, V., & Yercan, M. (2006). Türkiye'de su ürünleri kooperatifleri ve balıkçılar için önemi. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 23(1-2), 221- 227.