İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA TÜRKİYE'NİN KROM TİCARETİNİN SİYASİ VE EKONOMİK SONUÇLARI

İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte gelişen harp sanayisinin bazı hammaddelere olan gereksinimi artmıştır. Türkiye bu dönemde savaş sanayisi için gerekli olan hammaddelere sahip olmasına rağmen bu madenleri işleyebilecek sanayiye henüz sahip olmadığından, söz konusu hammaddeleri ihraç etmek zorundaydı. Bu da savaşan devletlerin Türkiye üzerinde baskı yapmalarına neden olmuştur. Bu nedenle krom madeni Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı boyunca ihraç ettiği en stratejik madendir

Anahtar Kelimeler:

Krom, İkinci Dünya Savaşı, Takas, Harp Sanayisi

-

Political and economic results of chrome trade of Turkey in the years of the Second World War the necessity of when the Second World War broke out, the developing war industry for some raw materials began to incease. Although Turkey had necessary raw materials for war industry the industry to forge and didn’t have these raw materials at this period, it had to export them. This caused the states at war to put pressure on Turkey. Therefore, the chrome is most strategic mine that Turkey exported during te Second World War

Keywords:

-,

PDF

___

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 30.18.1.2, Yer No: 11, Tarih: 04.07.1940.
BCA, Fon Kodu: 30.18.1.2, Yer No:89.102.18, Tarih: 23.10.1939.
BCA, Fon Kodu:30.18.1.2, Yer No: 91.46.9, Tarih:20.05.1940.
BCA, Dosya: 181221, Fon Kodu:30.10, Yer No:169. 177.17, Tarih: 17.02.1943.
BCA, Dosya: 18351, Fon Kodu: 30.10, Yer No: 171.186.13, Tarih: 09.09.1943.
BCA, Dosya: 172151, Fon kodu: 30.10, yer No: 163.140.13, Tarih: 23.11.1942.
AĞAR, Ömer, "Krom ve Türkiye Kromları", Altan, S.39, Haziran 1938.
ALGANER, Haydar, "Harp ve İptidai Madde", İktisadi Yürüyüş, S.158, İstanbul 19 “Almanya’ya Krom İhracatımız”, Cumhuriyet Gazetesi, 19 Nisan 1944.
“Almanya’ya Krom Göndermememiz İstenildi”, Son Posta Gazetesi, 14 Nisan 19 ALTANAY, Tevfik S., "Dış Ticaretimiz" İktisadi Yürüyüş, C.III, S.25, İstanbul 21 Aralık 1940.
ARMAOĞLU, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), Alkım Yayınevi, İstanbul 1999.
BARLAS, Dilek, Etatism and Diplomacy in Turkey: Economic and Foreign Policy Strategies in An Uncetain World 1929-1939, Brill Academic Publishers 19
BİRGEN, Muhittin, "Yeni Harbin Türk İktisadiyatı Üzerindeki İlk Tesirleri", İktisadi Yürüyüş, S.14, İstanbul 1940.
DERİNGİL, Selim, "İkinci Dünya Savaşında Türk Dış politikası", Tarih ve Toplum, S.35, İstanbul Kasım 1986.
DERİNGİL, Selim, Turkish Foreign Policy-During The Second War: An Active Neutrality, Cambridge University Pres 2004.
Germany And The Second World War, V.III, Oxford University Pres, USA 2003.
GÜLER, Birgül A. (Ed.), Açıklamalı Yönetim Zamandizini 1929-1939, Ankara
Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 2007.
GÜRÜN, Kamuran, "Türkiye'yi ikinci Dünya Savaşı'na Sokma Çabaları", Belleten, C.LII, S.204, TTK, Ankara 1998.
KOÇAK, Cemil, Türkiye’de Milli Şef Dönemi C. 1 (1938-1945), İletişim Yayınları, İstanbul 2003.
“Krom Hakkında Verdiğimiz Karar”, Cumhuriyet Gazetesi, 21 Nisan 1944.
“Krom İhracatımız ve İngiliz Basını”, Cumhuriyet Gazetesi, 9 Nisan 1944.
“Krom İhracatımız”, Cumhuriyet Gazetesi, 14 Nisan 1944.
“Krom Şilebi Batırıldı”, Cumhuriyet Gazetesi, 1 Nisan 1944.
"Macaristanla Anlaşma", Cumhuriyet Gazetesi, 2 Şubat 1242.
McATEER, Sean M., 500 Days, The War in Eastern Europe, 1944-1945, Read Lead Pres, 2009.
"Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Metal Madenler Alt Komisyonu Krom Çalışma Grubu Raporu", http://ekutup.dpt.gov.tr/madencil/metalmad/oik637.pdf “Müttefiklere Krom Vermeye Devam Edeceğiz”, Cumhuriyet Gazetesi, 22 Nisan 19 OSMA, Bülent, “Dış Ticaretimizde Kleering ve Takas Usulleri”, Türk Ekonomisi, S.2, 15 Ağustos 1943.
ÖZKAN, Muharrem Selçuk, Türk Basınında II. Dünya Savaşı Konulu Haberlerin Sosyal ve Teknolojik Analizi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Samsun 2008.
SANDER, Oral, Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Kitabevi, İstanbul 2000.
SOMUNCUOĞLU, Server, "Ticaret Politikamız", İktisadi Yürüyüş, C.II, S.19, 01940.
SOYSAL, İsmail, Tarihçeleri ve Açıklamaları ile Birlikte Türkiye'nin Siyasal Andlaşmaları, C.I (1920-1945), TTK, Ankara 2000.
SOYSAL, İsmail, Türk Dış Politikası İncelemeleri İçin Klavuz (1919-1993), Eren Yayınları, İstanbul 1993.
TEKELİ, Esat, "Krom Meselesinin iktisadi Cephesi", Biz ve Dünya, S.1, İstanbul 01944.
"Ticaret Antlaşmaları: Türkye-İsviçre", İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası Mecmuası, S.1, İstanbul Ocak 1943.
TUFAN, Aslan, "Türkiye-Almanya Ticaret Antlaşması ve Bazı Dilekler", İktisadi Yürüyüş, S.45, İstanbul 1941.
TUNÇAY, Mete, "İkinci Dünya Savaşı'nın Başlarında (1939-1941) Türk Ordusu",
Tarih ve Toplum, S.35 Kasım 1986.
“Türkiye’den Almanya’ya Yapılan İhracat”, Cumhuriyet Gazetesi, 10 Nisan 1944.
“Türkiye’den Krom Götüren Gemi”, Cumhuriyet Gazetesi. 1 Nisan 1940.
VANDERLIPPE, John M., The Politics of Turkish Democracy: Ismet Inonu And The Formationof The Multi-Party System 1938-1950, State Univercity of Newyork Pres 2005.
“Von Papen Dün Berlin’e Hareket Etti”, Cumhuriyet Gazetesi, 28 Nisan 1944.