BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA BULGARİSTAN’DA RUS CASUSLARIN YARGILANMASI

ÖZETBirinci Dünya Savaşı’nda, tarihin en eski devirlerinden beri var olan casusluk ve casusluk tekniklerinin en güzel örneklerini görmekteyiz. Savaş boyunca savaşın her iki tarafında yer alan devletler silah gücünün yanı sıra cephe gerisinin güvenliğini sağlamak ve karşı taraftaki düşman kuvvetler hakkında etkin bir şekilde istihbarat bilgilerine ulaşmak için yoğun bir casusluk faaliyeti sürdürmüşlerdir.Savaşın ilerleyen dönemlerinde özellikle de 1916 yılına gelindiğinde, her iki taraf için Avrupa Cephesi ayrı bir önem kazanmıştır. Savaş alanı Avrupa’ya yoğunlaşmıştır. Bu kapsamda Rusların da, casusluk teşkilatları vasıtasıyla Almanya, Avusturya- Macaristan ve Osmanlı Devleti’ne ve Bulgaristan’a karşı Casuslar elde ettikleri bilgilerle savaşın akışını değiştirmek için yoğun bir casusluk faaliyeti içinde olduğu tespit edilmiştir. Bulgaristan’da Rusya hesabına casusluk yapan bir takım kişilerin yakalanıp, yargılanmalarının başlanması ile Rus Casus teşkilatı ile ilgili önemli bilgilere ulaşılmıştır. Casusluk yapan bu kişilerin Bulgaristan’ın Rus taraftarları partilerine üye oldukları gibi içlerinde tanınmış kişilerin de yer aldığı görülmektedir. Sofya’da yapılmaya başlayan bu yargılama büyük ilgi ile takip edilmiştir. Casuslukla suçlanan bu kişiler yaptıklarını tamamıyla inkâr etmemişler fakat casusluğun Bulgaristan aleyhine değil, Türkiye aleyhine yapıldığını savunmuşlardır. Gerçekten de yargılamanın gidişatından anlaşıldığına göre, casusluğun önce Osmanlı Devleti aleyhinde olmak üzere başladığı, sonra Bulgaristan aleyhine de devam ettiği görülmektedir. Tebliğ konusu makalede; Birinci Dünya Savaşı’nda Rusya’nın Osmanlı Devleti ve Bulgaristan aleyhine casusluk suçlamasıyla 2 Mart 1916 tarihinde başlayan yargılamalar hakkında Tanin Gazetesi’nde yayımlanmış olan haberler değerlendirilecektir.ABSTRACTWe see the best examples of spying and spying techniques which have existed since the oldest ages of history in the first world war. The states which have taken part in both parts of the war during war have continued an extensive spying activity in order to provide armament besides the security of hinterland and to reach the intelligence information about the per contra enemy forces in an effective way.Europe front has gained a special importance for both sides in the passing periods of time especially in 1916.Theater of war has concentrated on war.In this context it has been determined that the Russians have also been in an intensive spying activity to change the direction of war with the information they have got from spies against Germany, Austria-Hungary, Ottoman Empire and Bulgaria through their spying organizations.Important information about Russian spying organization has been reached with the capturing and trying of some people who have acted as spies on behalf of Russians in Bulgaria.It is seen that these people who have acted as spies have both been members of Bulgarıa’s pro Russian parties and there are well known people among them. This trial which has been started in sofia has been followed with great interest. These people who have been blamed with spying have not completely denied what they have done but they have defended themselves by stating that it has been spied on against Turkey not against Bulgaria. According to what has been understood from the conduct of the trial It has been seen that the spying has first started against Ottoman empire but later it has also continued against Bulgaria. In the article which is the subject of the paper news which has been issued in Tanin newspaper about the trials which started on 2nd of March 1996 will be evaluated. In these trials some people who are members of Russian spying organization in the first world have been accused with   ‘spying they have done against Ottoman Empire and Bulgaria’.Anahtar Kelimeler: Birinci Dünya Savaşı, Rusya, Osmanlı Devleti, Bulgaristan, Casusluk, Rus Casus Teşkilatı, Casus Yargılaması  Key words: World War One (WWI), Russia, Ottoman Empire, Bulgaria, Spying, Russian spy Organization, Spy Trial

___

  • KAYNAKÇA A- ARŞİV BELGELERİ Genelkurmay ATASE Daire Başkanlığı Arşivi Belgeleri: Birinci Dünya Harbi Koleksiyonu -BDH, K:243, D:1010/30,-BDH. K:391, D:39/1549,-BDH. K:3919, D:84,B- ARAŞTIRMA VE İNCELEME ESERLERGörgülü, İsmet; On Yıllık Harbin Kadrosu (1912-1922), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1993.C- MAKALELER Avşar, Servet; Birinci Dünya Savaşı’nda Irak Cephesi’nde Aşiretler ve Casusluk Faaliyetleri, Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı: 52, Ankara, 2002, s.129 -145.Avşar, Servet; Birinci Dünya Savaşı’nda Casusluk Okulları, Casusluk Uygulamaları ve Osmanlı Devleti’nin Casusluğu Önleme Faaliyetleri, Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt, 2, Sayı: 3, Burdur, 2018, s.1-47. Avşar, Servet; “ Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin Casusluğu Önlemek İçin Aldığı Tedbirler”, IMASES Uluslar arası Multidisipliner Akademik Çalışmalar Sempozyumu, 16-17 Kasım 2018, İstanbul, 2018. S.721-741.Bozkurt, Abdurrahman; Birinci Dünya Savaşı Başlarında Casusluk Faaliyetleri, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, OTAM, Sayı 36, Ankara, 2015, s.1-45.