Hükümet Sistemleri ve Özgürlük: Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Bu makalenin amacı bir takım ortak değerlerin oluşturduğu benzer hükümet sistemlerine sahip dünya üzerindeki ülkeleri belirli kategoriler altında toplayarak kısmen objektif bir ölçüt niteliği taşıyan Freedom House’un 2016 verilerine göre hükümet sistemlerinin ‘özgürlük’ boyutuna değerlendirmelerde bulunmaktır. Bu çalışmada coğrafi, tarihi ve kültürel gibi bir takım ortak paydaya sahip ülkeler hükümet sistemleri baz alınıp kategorize edilerek karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Oluşturulan bu kategorilerin Freedom House’un belirlemiş olduğu puanlar üzerinden ortalaması alınarak hükümet sistemlerin özgürlüğü ne ölçüde etkilediği ortaya konmaya çalışılacaktır. Bu çalışma ile Türkiye ve Türkiye gibi yeni hükümet sistemi tartışmaları ve yeni bir hükümet sistemi arayışı olan ülkelere ‘Daha fazla özgürlük için hangi hükümet sistemi?’ sorusuna yanıt aranacaktır. Oluşturulan kategorilerin kapsamını bir hükümet sistemine sahip tüm dünya ülkeleri oluşturacaktır. Oluşturulan ve yorumlanan bu kategoriler üzerinden Türkiye’de akademik literatürde pek yer bulamamış olan hükümet sistemi tartışmalarının özgürlük boyutu değerlendirilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Freedom House, Hükümet Sistemleri, Türkiye, Karşılaştırmalı Siyaset, Özgürlük

Government Systems and Freedom: A Comparative Analysis

The main purpose of this article is to assess the 'freedom' dimension of government systems according to Freedom House's 2016 data, which collects some of the world's countries with similar government systems, which are formed by a number of common values, into certain categories, with an objective criterion. In this study, countries with common geographical, historical and cultural characteristics will be categorized and examined comparatively based on government systems. These categories will be averaged over the points that Freedom House has determined, and it will be tried to show how much government systems affect freedom. This study will also shed light into the debate in such countries as Turkey, which seek a more appropriate government system, through finding an evidence based response to the question of "What kind of government is needed for greater freedom?”. In this way, the paper will contribute to academic literature on government systems particularly presidency and parliamentary system debate by evaluating the relationship between government systems and freedom, which is considered as an important but neglected dimension of the search for a new government system in Turkey.

Keywords:

Freedom House, Governance Systems, Turkey, Comparative Politics, Freedom,

PDF

___

Alkan, Haluk. (2013) Karşılaştırmalı Siyaset Başkanlık ve Parlamenter Sistemler Işığında Yarı Başkanlık Modelleri. Açılım Kitap, İstanbul
Bezci, Bünyamin. (2005) “Demokrasi ve Başkanlık Sistemi” http://acikerisim.lib.comu.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/COMU/560/B%C3%BCnyamin_Bezci_Makale.pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim Tarihi: 10.09.2016). Yönetim Bilimleri Dergisi 3:2 ss.77-91
Dahl, Robert. (2010) Demokrasi Üzerine Çevirisi Betül Kadıoğlu Phoenix Yayınları, Ankara
Duverger, Maurice (1980) “A New Political System Model: Semi-presidential Government,” European Journal of Political Research 8
Eroğul, C., (2012) Çağdaş Devlet Düzenleri. İmaj Yayınevi, Ankara
Erdem, Kasım. (2014) “Yarı Başkanlık Sistemi: Teori, Pratik ve Tartışmalar” Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri Yarı Başkanlık Sistemi.
Elgie, Robert (2007) “Varieties of Semi-Presentializm and Their Impact on Nascent Democracies” Taiwan Journal of Democracy Cilt 3, Sayı 2 http://doras.dcu.ie/4515/2/053-072-Elgie.pdf (Erişim Tarihi: 29.09.2016)
Countries in the World by Population (2016) http://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/ (Erişim Tarihi: 01.09.2016)
Freedom House (2016) Freedom in the World 2016: Anxious Dictators, Wavering Democracies: Global Freedom under Pressure. Erişim Tarihi: 15.08.2016 https://freedomhouse.org/sites/default/files/FH_FITW_Report_2016.pdf
Jaggers, Keith ve Ted Robert Gurr. (1995) Polıty III: Regıme Change And Political Authorıty, 1800-1994. 2nd Icpsr Version. Boulder http://www.icpsr.umich.edu/icpsrweb/ICPSR/studies/6695 (Erişim Tarihi: 30.09.2016)
International Monetary Fund GDP by Country (Erişim Tarihi: 01.09.2016) http://statisticstimes.com/economy/countries-by-projected-gdp.php
Karasu, K., (2009) “İngiltere’de Kamu Yönetimi” Kamu Yönetimi İncelemeleri İmge Kitapevi, Ankara
Land Area by Country. http://world.bymap.org/LandArea.html (Erişim Tarihi: 01.09.2016)
Leon D. Epstein, (1968) Parliamentary Government, International Encyclopedia of the Social Sciences,(ed.David L.Sills), Macmillian and Free Press, New York
Lijphart, Arend. (2006) Demokrasi Motifleri. Çevirisi Ayas, Güneş ve Bulsun, Utku Umut. Salyangoz Yayınları, İstanbul
Linz, J. Juan. (1985) Democracy: Presendential or Parlamentary Does It Make a Difference? http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PNABJ524.pdf (Erişim Tarihi: 15.09.2016)
Özbudun, Ergun (2008) Türk Anayasa Hukuku Yetkin Yayınevi, İstanbul
Sartori, Giovanni. (1997). Karşılaştırmalı Anayasa Mühendisliği Çevirisi Ergun Özbudun. Yetkin Yayınları, Ankara
Teziç, Erdoğan. (1998) Anayasa Hukuku. Beta Yayınları, İstanbul
Tunçkaşık, Halit. (2015) “Parlamenter Sistem: Teori, Pratik ve Tartışmalar” Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri. TBMM Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara
Türk Dil Kurumu (2016) “özgürlük” (ErişimTarihi:10.09.2016) http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts&kategori1=veritbn&kelimesec=252961
Yanık, Murat. (1997) Başkanlık Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Alfa Yayınları, İstanbul
Yazıcı, Serap. (2013) Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemleri Türkiye için Bir Değerlendirme. 3. Baskı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul