Bireyde sağlık davranışı değiştirme süreci evreleri ve birinci basamak sağlık çalışanlarının katkıları
Birincil sağlık bakımında bireyde davranış değişikliği sağlamayı amaçlayan hizmetler, bireyin yakınmalarla daha iyi baş edebilmesini sağlar, tedaviye uyumunu kolaylaştırır ve bireyin hastalıklardan korunmasına yardımcı olacak sağlık davranışlarını kazanmasına destek olabilir. Günümüzde bireyleri istenen davranış değişikliğine yöneltmek için geleneksel yaklaşımlar yerine, davranış sürecini değerlendiren birçok farklı model geliştirilmiştir. En sık kullanılan modellerden biri de bireylerdeki davranış değiştirme süreci evrelerini açıklayan “Transtheoretical Model”dir. Bu derlemede bu modele göre, davranış değişikliği evreleri ve uygulanması gereken stratejiler, sağlık çalışanının davranış değişikliği oluşturma sürecindeki rolleri açıklanmış ve örnek olgu analizi sunulmuştur.
Stages of health behavior change and contributions of primary health care professionals to this process
Primary health care efforts to influence behavioural changes in individuals can promote enhanced coping with symptoms, adherence to treatment regimens, and engagement in behaviors that will prevent future illnesses. Currently, there are many different theories and models developed for orientating people to the prescribed behavior change instead of traditional methods for accomplishing patient compliance and behavior change. Transtheoretical model is one of these commonly used models that describes the stages of behavior change in individuals. This review explains the stages of change, strategies to use and the roles of health professionals according to this model; and a sample case analysis is presented.
___
- 1- Elder JP, Ayala GX. Haris S. Theories and Intervention Approaches to Health Behavior Change in Primary Care. Am J Prev Med 1999; 17(4):275-84. 2- Learman LA. Helping Your Patients Improve Their Health: A Primer on Behavior Change For Obstetricians and Gynecologists. Prim Care Update Ob/Gynes 1998; 5(3):130–5. 3- Esin NÖ. Endüstriyel Alanda Çalışan İşçilerin Davranışlarının Saptanması ve Geliştirilmesi, İ.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul, 1997. 4- Woodward CA. Kaliteli Sağlık Bakımının Geliştirilmesi: Bir Değişim Süreci. DSÖ, Geneva, 2000. 5- “Aile ve Hasta Eğitimi” http://www20. uludag.edu.tr/~ nazan/ders6.html Erişim Tarihi: 29.03.2006. 6- University of South Florida Community and Family Health. Transtheoretical Model/Stages Of Change http://hsc.usf.edu/~kmbrown/Stages_of_ Change_Overview.htm Erişim Tarihi: 29.03.2006 7- California Medical Training Center. Transtheoretical model. http://www.ucdmc.ucdavis.edu/ medtrng/domain/pdfs/Transtheoretical_Model.pdf Erişim Tarihi: 29.03.2006 8- Richard W. Scholl. Transtheoretical Model of Behavior Change. http://www.cba.uri.edu/Scholl/ Notes/Change_TTM.htm Erişim Tarihi: 29.03.2006 9- Cancer Prevention Research Center. Transtheoretical Model: Detailed Overview of the Transtheoretical Model. http://www.uri.edu/research/cprc/TTM/ detailedoverview.htm Erişim Tarihi: 29.03.2006 10- Stages of change theory. http://www2.msstate.edu/~bhunt/Stages_ of_Change_Theory/transtheoretical.html Erişim Tarihi: 29.03.2006 11-Peipert JF, Ruggiero L. Use of the Transtheoretical Model for Behavioral Change in Women’s Health. Women’s Health 1998; 8 (5):304-9. 12-Sturt G. Health and ill Health Attitudes and Behaviours. http://www.garysturt.freeonline. co.uk/healat2.htm Erişim Tarihi: 29.03.2006.