Aylin ZEKİOĞLU, Arkun TATAR, Erdi BAHADIR, Ersin AFACAN

Zihinsel hazır oluşun ölçülmesi: ölçek geliştirme çalışması

Sporda zihinsel hazıroluşun sportif performansa etkisinin olduğu önceki çalışmalarla gösterilmiştir. Türkçe ilgili alan yazında ise sportif performansa yönelik zihinsel hazıroluşu değerlendiren ölçme aracı bulunmamaktadır. Bu çalışmada, ilgili konuların araştırılmasında kullanılmak üzere takım sporu yapan sporcuların zihinsel hazıroluşlarının değerlendirilmesine yönelik bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan ve 41 maddeden oluşan taslak ölçek 78 kadın, 132 erkek olmak üzere 210 profesyonel takım sporu yapan sporcuya uygulanmıştır. Veri, temel bileşenler analizi, varimax döndürme ile incelenmiş, 0,30'un üstünde yük değeri alan 35 maddenin "Zihinsel Hazırlık", "Soğukkanlılığı Koruma", "Korku", "Motivasyon", "İlgi" ve "Odaklanma" isimleri verilen altı faktörde toplandığı görülmüştür. Ölçek bu yapısıyla toplam varyansın %46,881’ini açıklamıştır. Doğrulayıcı Faktör Analizi sonucuna göre alt faktörlü modelin uyum indeksleri çok güçlü olmasa da kabul edilebilir düzeyde elde edilmiştir. Boyutlar arası bağıntılar beklenebilecek düzeyde belirlenmiştir. Bağıntıların, ne boyutlar arasında örtüşme olacak şekilde çok güçlü ne de ilişkisiz denilebilecek düzeyde çok zayıf olmadığı görülmüştür. Ölçeğin bütünü için 0,88, alt boyutlar için ise sırasıyla Zihinsel Hazırlık için 0,85, Soğukkanlılığı Koruma için 0,77, Korku için 0,64, Motivasyon için 0,55, İlgi için 0,48 ve Odaklanma için 0,51 Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayıları hesaplanmıştır. Genel toplam puan açısından yapılan grup karşılaştırmalarında, sadece yaş grupları arasında farklılık olduğu görülmüş, 20 yaş ve altında yer alan grubun 26 yaş ve üzeri olanlardan zihinsel hazıroluş açısından daha düşük puan aldıkları belirlenmiştir. Sporcular için geliştirilen yeni form ölçeğin, temel test özelliklerini büyük oranda karşıladığı görülmüştür

Anahtar Kelimeler:

Zihinsel Hazıroluş Ölçeği, Zihinsel Hazırlık, Soğukkanlılığı Koruma, Korku, Motivasyon, İlgi, Odaklanma

MEASUREMENT OF MENTAL READINESS: AN SCALE DEVELOPMENT STUDY

The effect of mental readiness on sportive performance has been revealed in previous studies. There isn’t any measurement scale in Turkish for the evaluation of mental readiness in sportive performance. The aim of this study is to develop a scale for the evaluation of mental readiness of athletes participating in team sports. A preliminary scale of 41 items was applied to 78 female and 132 male, a total of 210 professional athletes participating in team sports. When data was analyzed by basic component analysis and varimax rotation, 35 items with load values over 0.30 congregated on six factors, namely “Mental Preparation”, “Cool-Headedness”, “Fear”, “Motivation”, “Concern” and “Concentration”. The scale with this construct explained 46.881% of the total variation. The compliance index of this six factor model was in acceptable levels according to Confirmatory Factor Analysis. Interdimensional correlations were found in accordance with expectations. The correlations between interdimensions were neither as high as to be overlapping, nor they were as low as to be unrelated. Cronbach Alpha internal consistency coefficient was 0.88 for the total scale and 0.85 for Mental Preparation, 0.77 for Cool-Headedness, 0.64 for Fear, 0.55 for Motivation, 0.48 for Concern and 0.51 for Concentration sub dimensions. Group comparisons showed that the only difference was between the age groups in terms of overall total score, the age group below 20 years scoring lower than the group above 26 years in mental readiness. New form scale for sports has mostly acceptable tests properties

Keywords:

Mental Readiness Scale, Mental Preparation, Cool-Headedness, Fear, Motivation, Concern, Concentration,

PDF

___

Andrew M, Grobbelaar HW, Potgieter JC. (2007): Sport psychological skill levels and related psycho- social factors that distinguish between rugby union players of different participation levels. SAJR SPER, 29, 1-15.
Arvinen-Barrow M, Clement D, Hamson-Utley JJ, et al. (2015): Athletes' Use of Mental Skills During Sport Injury Rehabilitation. J Sport Rehabil, 24, 189 -197.
Bademci V. (2004): "Testin güvenirliği" veya" test güvenilirdir" diye ifade etmek doğru değildir. Türk EBD, 2, 367-373.
Bademci V. (2011): Türk eğitim ve biliminde bilimsel devrim: Testler ya da ölçme araçlari güve- nilir ve geçerli değildir. ZGEF Dergi, 16, 116-132.
Bozkurt S. (2014): Sportif Performansa Psikolojik Bakış. CBÜ BESBD, 5, 28-37.
Cıvan A, Ari R, Görücü A, et al. (2010): Bireysel ve Takım Sporcularının Müsabaka Öncesi ve Son- rası Durumluk ve Sürekli Kaygı Düzeylerinin Kar- şılaştırılması. İBD, 7, 193-206.
Damisch L, Stoberock B, Mussweiler T. (2010): Keep your fingers crossed How superstition imp- roves performance. Psychol Sci, 21, 1014-1020.
Di Corrado D, Murgia M, Freda A. (2014): Atten- tional focus and mental skills in senior and junior professional rugby union players. Sport Sci Health, 10, 79-83.
Diment GM. (2014): Mental Skills Training in Soccer: A Drill-Based Approach. J Sport Psychol Action, 5, 14-27.
Dolu E. (1994): Performansı Arttırmak İçin Psiko- lojik Periyodizasyon. ABT Dergi, 15, 9-18.
Durand-Bush N, Salmela JH, Green-Demers I. (2001): The Ottawa Mental Skills Assessment Tool (OMSAT-3). Sport Psychol, 15, 1-19.
Edwards DJ, Edwards SD. (2012a): The Evaluation of a Psychological Skills Training Programme for Rugby Players. AJPHERD, 18, 525-534.
Edwards DJ, Edwards SD. (2012b): Mental Skills of South African Male High School Rugby Players. AJPHERD, 18, 166-172.
Edwards DJ, Steyn BJ. (2011): Establishment of Norms for the Bull's Mental Skills Questionnaire in South African University Students: An Exploratory Study. AJPHERD, 17, 526-534.
Eloff M, Grobbelaar H, Monyeki MA. (2011): Mental Skill Levels of South African Male Student Field Hockey Players in Different Playing Positi- ons. AJPHERD, 17, 636-646.
Harris DV, Williams JM. (1993): Relaxation and Energizing Techniques for Regulation of Arousal. 185-191. In: JM Williams (Ed), Applied Sport Psychology: Personal Growth to Peak Performan- ce, (2. Ed.). May Field Publishing Comp, Califor- nia.
Jooste J, Van W, Johannes G, Steyn BJ. (2013): The Relationship between Mental Skills and Level of Cricket Participation. AJPHERD, 19, 180-192.
Konspan SA. (2009): Fundamentals of Sport and Exercise Psychology. Human Kinetics, Champa- ign, IL.
Krane V, Williams JM. (2006): Psychological characteristics of peak performance. 207-227. In: JM Williams (Ed), Applied Sport Psychology: Per- sonal Growth to Peak Performance, (5. Ed.). McG- raw Hill, New York.
Küçük V, Koç H. (2004): Psiko-Sosyal Gelişim Süreci İçerisinde İnsan ve Spor İlişkisi. DÜSBD, 10, 131-141.
Kunter E. (1998): Sporda Psikolojik Hazırlığın Teori ve Pratiği. Bağırgan Yayınevi, Ankara.
Leslie-Toogood A, Martin GL. (2003): Do Coac- hes Know the Mental Skills of Their Athletes? As- sessments from Volleyball and Track. J Sport Be- hav, 26, 56-68.
Orlick T, Partington J. (1988): Mental Links to Excellence. Sport Psychol, 2, 105-130.
Schermelleh-Engel K, Moosbrugger H, Müller H. (2003): Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive go- odness-of-fit measures. MPR, 8, 23-74.
Soyer F, Can Y, Güven H, ve ark. (2010): Sporcu- lardaki Başarı Motivasyonu ile Takım Birlikteliği Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İBD, 7, 225-237.
Thelwell R, Maynard I. (2003): The Effects of a Mental Skills Package on ‘Repeatable Good Per- formance’in Cricketers. Psychol Sport Exerc, 4, 377-396.
Vealey RS. (2007): Mental skills training in sport. 287-309. In: G Tenenbaum, R Eklund (Ed), Hand- book of sport psychology, (3. Ed.). Wiley, New York.