TİP 1 DİYABETİK HASTALARDA EGZERSİZİN GLİSEMİK KONTROLE ETKİSİ: BİR META-ANALİZ ÇALIŞMA

Tip 1 diyabet otoimmün nedenlere bağlı olarak pankreasta insülin üreten beta hücrelerin tahrip edilmesiyle ortaya çıkan ve ciddi sağlık sorunlarına yol açan süreğen bir hastalıktır. Çocuklarda ve gençlerde görülme sıklığı giderek artmaktadır. Ancak hastalar insülin tedavisi, yakın izlem, doğru bir diyet ve düzenli fizik aktiviteyle kan glukoz seviyelerini uygun aralıkta tutarak daha sağlıklı bir yaşam sürebilirler. Uzun yıllardır literatürde düzenli egzersiz yapmanın tip 1 diyabetli hastalar üzerindeki etkileri incelenmektedir. Bu araştırmalarda elde edilen sonuçların etki büyüklüklerini değerlendirmek amacıyla; araştırmamızda tip 1 diyabetli hastalar için düzenli egzersizin glisemik kontrole etkilerini inceleyen çalışmaların sonuçlarını meta analiz yöntemiyle inceledik. Bu doğrultuda PubMed, Scopus ve Web of Science veri tabanlarında tip 1 diyabet, egzersiz ve glisemik kontrol anahtar kelimeleri kullanılarak 2007 yılından 2017 yılına kadar yayınlanmış çalışmalar tarandı. Taramalar sonucunda incelenen 1223 makaleden araştırma kriterlerine uyan ve meta analiz yapmaya elverişli 9 çalışmaya ait veriler analiz edildi. Bu çalışmalarda katılımcı sayısı, yaş ortalaması, cinsiyet, uygulanan egzersiz tipi, haftalık egzersiz sıklığı ve glisemik kontrole ait veriler meta analiz programı Comprehensive Meta-Analysis Software V.2.2 (Biostat, Englewood, New Jersey) kullanılarak analiz edildi. Çalışmaların meta analiz sonuçları orta etki büyüklüğünde düzenli egzersizin kan şekerinin akut ve kronik kontrolü için olumlu ve anlamlı bir etkiye sahip olduğunu gösterdi (Hedges’ g =0,56, p< ,05). Sonuçta, tip 1 diyabetik hastalar için düzenli egzersizin vücutta insülin hassasiyetini ve glikoz emilimi için uyarılmış kas kütlesini artırarak glisemik kontrol ve genel sağlık açısından sürdürülebilir bir fayda sağladığı saptandı.

Anahtar Kelimeler:

Egzersiz, Fiziksel aktivite, Glisemik kontrol, Tip 1 Diyabet

PDF

___

ADA (American Diabetes Association), (2017). Standards of Medical Care in Diabetes-2017: Summary of Revisions. Diabetes Care. 40(Suppl. 1),1–2.
ADA (American Diabetes Association), (2018). Introduction: Standards of Medical Care in Diabetes-2018. Diabetes Care, 41(Suppl. 1),1–2
Aouadi, R., Khalifa, R., Aouidet, et al., (2011). Aerobic training programs and glycemic control in diabetic children in relation to exercise frequency. J Sports Med Phys Fitness, 51(2),1-8.
Chimen, M., Kennedy, A., Nirantharakumar, K., Pang, T.T., Andrews, R., et al.(2012) What are the health benefits of physical activity in type 1 diabetes mellitus? A literature review. Diabetologia, 55, 542–551.
Couper, J., Donaghue, K. (2007). ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2006–2007: Phases of Diabetes. Pediatric diabetes, 7, 44-47.
Craig, M.E., Hattersley, A., Donaghue, K. (2006). ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2006–2007 Definition, epidemiology and classification. Pediatric diabetes, 7(6), 343-351.
D’hooge, R., Hellinckx, T., Van Laethem, C., et al., (2011). Influence of combined aerobic and resistance training on metabolic control, cardiovascular fitness and quality of life in adolescents with type 1 diabetes: a randomized controlled trial. Clinical Rehabilitation, 25,349-359.
Faulkner, M.S., Michaliszyn, S.F., Hepworth, J.T. (2010). A personalized approach to exercise promotion in adolescents with type 1 diabetes. Pediatr Diabetes, 11(3), 166–174.
Harmer, A.R., Chisholm, D.J., McKenna, M.J., et al., (2007). High-intensity training improves plasma glucose and acid-base regulation during intermittent maximal exercise in type 1 diabetes.Diabetes Care, 30(5),1269-1271.
Heyman, E., Toutain, C., Delamarche, P., et al. (2007). Exercise training and cardiovascular risk factors in type 1 diabetic adolescent girls. Pediatr Exerc Sci,19(4), 408-419.
Lorenzo, C., Wagenknecht, L.E., Hanley, A.J., et al., (2010). A1C between 5.7 and 6.4% as a marker for identifying pre-diabetes, insulin sensitivity and secretion, and cardiovascular risk factors: the Insulin Resistance Atherosclerosis Study (IRAS). Diabetes care, 33(9), 2104-2109.
Lukács, A., Barkai, L. (2015). Effect of aerobic and anaerobic exercises on glycemic control in type 1 diabetic youths. World J Diabetes, 6(3), 534-542.
Mendoza, J.A., Haaland, W., D'Agostino, et al., (2018). Food insecurity is associated with high risk glycemic control and higher health care utilization among youth and young adults with type 1 diabetes. Diabetes Research and Clinical Practice, 138, 128-137.
Piffaretti, C., Mandereau-Bruno, L., Guilmin-Crepon, S., et al., (2018). Trends in childhood type 1 diabetes incidence in France, 2010 - 2015. Diabetes Res Clin Pract. 2018 Nov 12. pii: S0168-8227(18),30466-2.
Ruzic, L., Sporis, G., Matkovic, B.R. (2008). High volume low intensity exercise camp and glycemic control in diabetic children. J Paediatr Child Health. 44(3),122-128.
Salem, M.A., AboElAsrar, M.A., Elbarbary, N.S., et al., (2010). Is exercise a therapeutic tool for improvement of cardiovascular risk factors in adolescents with type 1 diabetes mellitus? A randomised controlled trial. Diabetology & metabolic syndrome, 2(47), 1-10.
T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2011). Türkiye Diyabet Önleme ve Kontrol Programı Eylem Planı, Ankara: Anıl Matbaası.
Tonoli, C., Heyman, E., Roelands, et al., (2015). BDNF, IGF-I, glucose and insulin during continuous and interval exercise in type 1 diabetes. Int J sports Med, 36(12), 955-959.
Tunar, M., Ozen, S., Goksen, D.,et al., (2012). The effects of Pilates on metabolic control and physical performance in adolescents with type 1 diabetes mellitus. Journal Diabetes Complications, 26(4), 348-351.
Weng, J., Zhou, Z., Guo, et al., T1D China Study Group, (2018). Incidence of type 1 diabetes in China, 2010-13: population based study. BMJ (Clinical research ed.), 360:j5295. doi:10.1136/bmj.j5295
Wong, C.H., Chiang, Y.C., Wai, J.P.M., et al., (2011). Effects of a home‐based aerobic exercise programme in children with type 1 diabetes mellitus. Journal of Clinical Nursing, 20, 681-691.
Yardley, J.E., Kenny, G.P., Perkins, B.A., et al., (2013). Resistance versus aerobic exercise: acute effects on glycemia in type 1 diabetes. Diabetes Care, 36, 537-542.
Yılmaz, M.B., Kılıçkap, M., Abacı, ve ark., (2018). Türkiye’de diabetes mellitus epidemiyolojisinin zamana bağlı değişimi: Bir sistematik derleme ve meta-analiz. Turk Kardiyol Dern Ars, 46(7), 546-555.