Mehmet DEMİREL, Bülent GÜRBÜZ, Suat KARAKÜÇÜK

REKREASYONEL AKTİVİTELERE KATILIMIN ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE YENİ EKOLOJİK PARADİGMA ÖLÇEĞİ’NİN GEÇERLİĞİ VE GÜVENİRLİĞİ

Bu çalışmanın amacı, doğada yapılan rekreasyonel aktivitelere katılımın çevreye yönelik tutum üzerindeki etkisini değerlendirmek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmek ve elde edilen verilere göre karşılaştırılmasını sağlamaktır. Bu amaçla Dunlop, Van Liere, Mertig ve Jones (2000) tarafından geliştirilen “Yeni Ekolojik Paradigma” (NEP) kullanılmıştır. Ölçeğin geçerliğini test etmek için Varimax dönüştürmesine göre yapılan Temel Bileşenler (Principle Component) analizi uygulanmıştır. Analiz sonuçları Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeği (YEPÖ) için tek boyutu desteklemekte ve 222 üniversite öğrencisi için %51’ ini açıklamaktadır. Madde ağırlıkları .40 ve üzeri olan 12 madde kabul edilmiştir. Ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı ise .72 olarak hesaplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi aşamasında ise frekans (f), yüzde (%) gibi tanımlayıcı istatistiksel yöntemlere ek olarak katılımcıların cinsiyetlerine, yaşlarına ve okudukları bölümlere göre istatistiksel olarak anlamlı fark olup olmadığını test etmek için Independent Samples T-test analizi yapılmıştır. Analizler sonucu cinsiyete ve doğa sporları etkinliklerine katılım durumuna göre çevreye yönelik tutumlar arasında anlamlı bir ilişki çıkmaz iken katılımcıların yaşları ile çevreye yönelik tutumları arasında anlamlı bir ilişki çıktığı ve bu ilişkinin “19-22” yaş grubundan kaynaklandığı görülmüştür. Bu ilişi Sonuç olarak, Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeği’nin (YEPÖ) üniversite öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarını ölçmek için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu söylenebilir

Anahtar Kelimeler:

Rekreasyon, çevre, tutum, geçerlik, güvenirlik

EFFECTS OF RECREATIONAL ACTIVITIES PARTICIPATION ON ENVIRONMENTAL ATTITUDES AND RELIABILITY AND VALIDITY OF NEW ECOLOGICAL PARADIGM SCALE

The purpose of this study was to test the reliability and validity of the “New Ecological Paradigm Scale” (Dunlap, Van Liere, Mertig and Jones, 2000) and compare the effects of recreational activities participation on individuals’ environmental attitudes. 100 male (Mage= 22.60 ± 1.72) and 122 female (Mage= 21.67 ± 1.52) totally 222 university students different departments in Ankara participated to this study. Principle Component factor analysis was performed with 15 items in order to identify the underlying dimensions of the “New Ecological Paradigm Scale” (NEP). The loading matrix supported 1 factor structure and 12 items explains 51 % of variance. Three items which were loaded below .40 were eliminated from the Turkish version. The internal consistency of total scale was .72. Independent samples t-tests were used to assess the mean differences in attitude scores with respect to gender, age and recreational activities participation. The results of independent samples t-tests indicated a significant difference in attitude scores between the age groups in favour of “19-22” age. However, results of t-test analyses indicated that there was no significant mean difference with regard to gender and recreational activities participation. It can be concluded that the NEP is a reliable and valid instrument to assess the environmental attitudes of Turkish university students

Keywords:

Recreation, environment, attitudes, reliability, validity,

PDF

___

Keleş, R., Hamamcı, C., Çevre Politikası. (Beşinci Baskı).İmge Kitabevi, Ankara, 2005.
Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş., Yılmaz, M., Çevre Bilimi. (İkinci Baskı).Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara, 2005.
Jackson, S., Paradubraj, P., “Introduction Environmental Conflict In The Asia-Pacific”, Journal Of Asia Pacific Viewpoint, 45, 1:1- 11, 2004.
Yörek, N., “Çevre Eğitiminde Yeni Yaklaşımlar”, Doğa, Çevre ve Kültür Dergisi, Ekoloji Magazin, Sayı:13, s.71, 2007.
Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P., Göbekli, İ., “Ortaöğretim ve Üniversite Öğrencilerinin Çevre, Çevre Kavramları ve Sorunları Konusundaki Bilgileri ve Öneriler”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156-162, 2002.
Keleş, İ., Metin, H., Sancak, Ö.H., Çevre, Kalkınma ve Etik. Birlik Matbaacılık, Ankara, 2005.
Uşak, M., Çevre Nedir? Çevre Bilimi. Aydoğdu, M., Gezer, K. (Ed.). Anı Yayıncılık, Ankara 2006.
Uzun, N., Sağlam, N., “Sosyo-Ekonomik Durumun Çevre Bilinci ve Çevrenin Akademik Başarı Üzerindeki Etkisi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 194 – 200, 2005.
Gündüz, T., Çevre Sorunları. (3. Baskı).Gazi Kitabevi, Ankara, 2004.
Karaküçük, S., Rekreasyon (Boş Zamanları Değerlendirme). (Beşinci Baskı). Gazi Kitabevi, Ankara, 2008.
Turton, S.M., “Managing Environment Impacts Of Recreation And Tourism In Rainforests Of The Wet Tropics Of Queensland World Heritage Area”, Geographical Research. 43, 2, 140 – 151, 2005.
Dunlap, R., E., Van Liere, K., D., Mertig, A., G., Jones, R., E., “Measuring Endorsement Of The New Ecological Paradigm: A Revised NEP Scale”, Journal Of Social Issues, Vol.56, No:3, 425-442, 2000.
Gençay, S., Karaküçük, S., “Sporcuların Çevre Sorunlarına Yaklaşımları”, Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Kongresi, 26-27 Mayıs 2000.
Lawson, S.R., Roggenbuck, J.K., Hall, T.E., Moldovanyi, A., “A Conjoint Analysis Of Preference Heterogenity Among Day And Overnight Visitors To The Okefenokee Wilderness”, Journal Of Leisure Research, 38, 4, 575 – 600, 2006.
Farrell, T., Hall, I., White, D., “Willderness Campers, Perception and Evaluation Of Campsite Impacts”, Journal Of Leisure Research, Third Quarter, 33, 3, 229, 2001.
Deniş, H., Genç, H., “Çevre Bilimi Dersi Alan ve Almayan Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Çevreye İlişkin Tutumları ve Çevre Bilimi Dersindeki Başarılarının Karşılaştırılması”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 13, 2007.
Fransson, N., Garling, T., “Environmental Concern:Conceptual Definitions, Measurement Methods And Research Findings”, Journal Of Environmental Psychology, 19, 369-382, 1999.
McMillan, M., Hoban, T., J., Clifford, W., B., Brant, M., R., “Social and Demographic Influences Of Environmental Attitude”, Southern Rual Sociology, Vol. 13, No:1, p.89-107, 1997.
Vlosky, A., D., Vlosky, R., P., “Exploring Age Related Environmental Attitudes In The Contex Of Wood Product Certification”, Working Paper 51, Lousiana Forest Products Laboratory, Lousiana State University Agricultural Center, Baton Rouge, L.A.p.4, 1999.