İŞ TATMİNİ VE ÇALIŞAN PERFORMANSI ÜZERİNE İÇSEL PAZARLAMANIN ETKİSİ: SPOR – FİTNESS MERKEZLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Spor-fitness merkezlerinin en önemli sermayesi ve kaynağı hizmet personelinin kendisi yani müşteriler ile yakın ilişkide bulunan çalışanlarıdır. Çalışanlar aynı zamanda işletmelerin mükemmel hizmet kavramının ana pazarlamacısıdır. Nitekim çalışanların performansı müşteri memnuniyeti yaratır, işletme performansını arttırır ve geliştirir. Bu bağlamda spor-fitness merkezi yöneticilerinin, çalışanların işlerinden tatmin olmalarını ve operasyonel sinerjiyi geliştirebilmeleri için içsel pazarlama kavramını agresif bir şekilde kullanmaları gerekmektedir. Ayrıca içsel pazarlamayı başarılı bir şekilde yürütebilmeleri için üst düzey yöneticiler tarafından içsel pazarlama uygulamalarının desteklenmesi ve teşvik edilmesi gerektiği konusunda akademisyenler fikir birliğine sahiptir. Bu araştırmada dünyada ve Türkiye’de birçok insan tarafından farklı kişisel nedenlerden dolayı spor yapmak amacıyla kullanılan spor işletmelerinden biri olan spor-fitness merkezlerinde hayata geçirilen içsel pazarlama uygulamalarının iş tatmini ve çalışan performansına etkisi incelenmiştir. Nicel araştırma yaklaşımlarından korelasyon türü ilişkisel tarama modelinde yürütülen bu araştırmanın çalışma grubunu İstanbul ilinde hizmet sunan spor- fitness merkezlerinde spor eğitmeni olarak görev yapan 211 erkek ve 71 kadın oluşturmaktadır. Çalışma grubuna uygulanan anket formlarından toplanan verilerin analizleri sonucunda, içsel pazarlama uygulamalarının çalışan performansı üzerindeki dolaylı etkisinin anlamlı olduğu saptanmış olup, iş tatmininin içsel pazarlama uygulamaları ile çalışan performansı arasındaki ilişkiye de aracılık ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İş Tatmini, , Çalışan Performansı, , İçsel Pazarlama, , Fitness, Spor Merkezleri

PDF

___

Açak, M., Karataş, Ö. (2016). Malatya'da spor merkezlerine devam eden bireylerin spordan ve spor merkezlerinden beklentilerinin karşılanma düzeylerinin incelenmesi. Turkish Studies, 11(18), 215-226.
Ahmad, A. M.K., Al-Borie, H.M. (2012). Impact of internal marketing on job satisfaction and organizational commitment: a study of teaching hospitals in Saudi Arabia. Business and Management Research, 1(3), 82-94.
Al-Hawary, S. I. S., Al-Qudah, K. A. M., Mash’al Abutayeh, P., Mash’al Abutayeh, S., Al-Zyadat, D. Y. (2013). The impact of internal marketing on employee’s job satisfaction of commercial banks in Jordan. Interdıscıplınary Journal of Contemporary Research in Busıness, 4(9), 811-826.
Anafarta, N. (2015). The relationship between perceived organizational support and the intention to quit: the mediatory role of job satisfaction. İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, 26(79), 112-130.
Argan, M. (2007). Eğlence Pazarlaması, Ankara: Detay Yayıncılık.
Back, K. J., Lee, C. K., Abbott, J. (2010). Internal relationship marketing: Korean casino employees job satisfaction and organizational commitment. Cornell Hospitality Quarterly, 52(2), 111-124.
Baron, R. M., Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173.
Baycan, F. A. (1985). Farklı Gruplarda Çalışan Kişilerde İş Doyumunun Bazı Yönlerinin Analizi. Yayınlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
Biçen, G. (2019). İşgören mutluluk düzeylerinin iş tatmini ve iş performansı üzerine etkileri: konaklama işletmelerinde bir inceleme. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Candan, B., Çekmecelioğlu, H. G. (2009). İçsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılık unsurları açısından değerlendirilmesi: bir araştırma. Yönetim Dergisi, 20(63), 41-58.
Çetin, C. (2013). Toplam kalite yönetimi. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerine etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
Davis, T. R. V. (2001). Integrating internal marketing with participative management. Management Decision, 39(2), 121-130
Dündar, İ. P., Güneri Fırlar, B. (2006). İçsel pazarlama ve toplam kalite yönetimi Türkiye’deki ulusal basın işletmelerinin değerlendirilmesine yönelik bir araştırma. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 131-153.
Ekenci, G., İmamoğlu, F. A. (2002). Spor işletmeciliği. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Erdil, O., Keskin, H., İmamoğlu, S. Z., Erat, S. (2004). Yönetim tarzı ve çalışma koşulları, arkadaşlık ortamı ve takdir edilme duygusu ile iş tatmini arasındaki ilişkiler: tekstil sektöründe bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5(1), 17-26.
Eskiler, E., Altunışık, R. (2018). Spor hizmetlerinde müşteri memnuniyeti ve davranışsal bağlılık arasindaki ilişkide ilişkisel değiştirme maliyetinin aracılık etkisi. Spormetre, 16(4), 52-60.
Eskiler, E., Altunışık, R. (2021). The moderating effect of involvement in the relationship between customer behavioral intentions and its antecedents. Sage Open, 11(2), 1-12.
Ewing, M. T., Caruana, A. (1999). An internal marketing approach to public sector management: the marketing and human resources interface. International Journal of Public Sector Management, 12(1), 17-26.
Eynullayev, C., Özler, C. (2012). Kurum performansının değerlendirilmesinde iç ve dış müşteri memnuniyetinin ölçülmesi ve yönetilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(4), 31-64.
Fındıkçı, İ. (2006). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
Fu, W., Deshpande, S. P. (2013). The impact of caring climate, job satisfaction, and organizational commitment on job performance of employees in a China’s insurance company. Journal of Business Ethics, 124, 339–349.
Foreman, S. K., Money, A. H. (1995). Internal marketing: concepts, measurement and application. Journal of marketing management, 11(8), 755-768.
George, D., Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step. Routledge.
Gürbüz, S. (2019). Sosyal bilimlerde aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Haghighikhah, M., Arabi, M., Khadang, M. (2016). Internal marketing: employee satısfaction and word of mouth in Guılan's Saderat Bank. International Journal of Marketing Studies, 8(2), 147-158.
Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. New York: The Guilford Press.
Hu, L. T., Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6, 1–55.
Huang, Y., Rundle-Thiele, S. (2014). The moderating effect of cultural congruence on the internal marketing practice and employee satisfaction relationship: an empirical examination of Australian and Taiwanese born tourism employees. Tourism Management, 42, 196-206.
Iliopoulos, E., Priporas, C. (2011). The effect of internal marketing on job satisfaction in health services: a pilot study in public hospitals in Northern Greece. BMC health services research, 11(261), 1-8.
Kaplan, M. (2007). Motivasyon teorileri kapsamında uygulanan özendirme araçlarının işgören performansına etkisi ve bir uygulama. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, teknikler ve ilkeler (27. ed.). Ankara: Nobel Yayınevi.
Karcıoğlu, F., Akbaş, S. (2010). İşyerinde psikolojik şiddet ve iş tatmini ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3),139-161.
Kirkman, B. L., Rosen, B. (1999). Beyond self-management: antecedents and consequences of team empowerment. Academy of Management Journal, 42(1), 58-74.
Kurşunluoğlu Yarımoğlu, E., Ersönmez, N. (2017). İçsel pazarlama faaliyetlerinin iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerindeki doğrudan etkisi: bir kamu bankası örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18(1), 79-98.
Locke, E. (1969). What is job satisfaction?. Organizational behavior and human performance, 4(4), 309-336.
Lytle, R. S., Timmerman, J. E. (2006). Service orientation and performance: an organizational perspective. Journal of Service Marketing, 20(2), 136-147.
Mucuk, İ. (2012). Pazarlama ilkeleri. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Nunnally, J. C. (1978). An overview of psychological measurement. Clinical diagnosis of mental disorders, 97-146.
Pantouvakis, A. (2012). Internal marketing and the moderating role of employees: an exploratory study. Total Quality Management, 23(2) 177-195.
Reynoso, J., Moores, B. (1995). Towards the measurement of internal service quality. International Journal of Service Industry Management, 6(3), 64-83.
Rich, B. L., Lepine, J. A., Crawford, E. R. (2010). Job engagement: antecedents and effects on job performance. Academy of management journal, 53(3), 617-635.
Scheider, B., Snyder, R. A. (1975). Some relations between job satisfaction and organizational climate. Journal of Applied Psyhology, 60(3), 318-328.
Schermerhorn, J. R., Hunt, G., Osborn, R. N. (1985). Managing organizational behavior. New York: Sons Pub.
Schwarz, E., Hunter, J. (2010). Advanced theory and practice in sport marketing. Routledge.
Shiu, Y., Yu, T. (2007). Internal marketing, organisational culture, job satisfaction, and organisational performance in non-life insurance. The Service Industries Journal, 30(6), 793–809.
Şenol, Ş. (2019). İçsel Pazarlama Uygulamalarının Çalışanların İş Tatmini Üzerine Etkisi ve Örgütsel Adaletin Aracılık Rolü. Yayımlanmış Doktora Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Sigler, T. H., Pearson, C. M. (2000). Creating an empowering culture: examining the relationship between organizational culture and perceptions of empowerment. Journal of quality management, 5(1), 27-52.
TDK. (2021). Türkçede batı kökenli kelimeler sözlüğü, URL: https://sozluk.gov.tr/, Erişim tarihi: 14.05.2021.
Tsai, M., Cheng, C., Chang, Y. (2010). Drivers of hospitality industry employees’ job satisfaction, organizational commitment and job performance. African Journal of Business Management, 4(18), 4118-4134.
Torlak, Ö., Barca, M. (2018). Pazar dinamiklerindeki değişim, stratejik düşünme ve pazarlama düşüncesinin gelişimi. Editör: Torlak, Ö., Altunışık, R. Pazarlama Stratejileri, Yönetsel Bir Yaklaşım. 3. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayım.
Urk, M. (2015). İçsel pazarlama uygulamalarının çalışan bağlılığı ile müşteri ve şirket performansına etkisinin analizinde kişilik özelliklerinin düzenleyici rolü. Yayımlanmış Doktora Tezi. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Vroom, V. H. (1964). Work and motivation. New York: John Wiley & Sons.
Yapraklı, Ş., Özer, S. (2001). Çağdaş pazarlamada yeni bir yaklaşım: içsel pazarlama. Pazarlama Dünyası, 15(2001-6), 58-62.
Yetim, G., Argan, M. (2018). Boş zaman ilgilenim faktörleri ile fitness merkezine yönelik tatmin ve sadakat arasındaki ilişki. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 49-62.
Yıldız, S. M. (2011). İçsel pazarlama, iş tatmini ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Spor okullarında görev yapan antrenörler üzerine bir inceleme. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(2), 216–225.