E-SPOR ORGANİZASYONLARINDA LİDERLİK: KURAMSAL BİR ÇERÇEVE

Dijital oyunların dünyasından doğan e-spor, son yıllarda hızla büyümektedir. Kendi ekosistemini kuran bu ilgi çekici branşta federasyonlar, turnuvalar, takımlar vb. örgütsel yapılanmalar yer almaktadır. Bu örgütlerin temel faaliyet alanı, dijital oyunların sosyal bir ortamda rekabetçi şekilde oynanmasını sağlamaktır. Söz konusu oyunlar, pek çok bileşenin bir araya gelip birbirleriyle uyum içerisinde hareket etmesiyle gerçekleşmektedir. Sosyal bir yapıdan söz edilen bu ortamda, bir liderlik sürecinin var olduğu anlaşılmaktadır. E-sporda liderliğe dair araştırmalar yapabilmek için organizasyonlar içerisindeki en uygun rolün takım koçluğu olduğu düşünülmektedir. Bu kapsamda araştırmanın amacı, e-spor organizasyonlarında liderlik sürecinin işleyişi, gereklilikleri ve geleneksel sporlar ile kıyasını içeren bir literatür incelemesi yapmaktır. Amaca yönelik olarak, geleneksel ve modern liderlik kuramlarının e-spor ile bağdaştırılabileceği bir derleme yapılmıştır. İnceleme sonucunda, e-spordaki liderlik sürecinin geleneksel sporlardaki liderlik süreci ile benzer özelliklere sahip olduğu görülmektedir. Fakat e-sporda liderliğin dijital oyunlar hakkında bilgi ve deneyim sahibi olma, siber becerilere sahip olma ve teknolojik gelişmeleri takip etme açısından özgün yanlarının da olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

E-spor, Liderlik, Dijital oyunlar, Video oyunları

Leadership in e-sport organizations: A theoretical framework

E-sports, born out of digital games world, has been growing rapidly in recent years. In this interesting branch that establishes its own ecosystem, federations, tournaments, teams, etc. organizational structures are included. The main activity of these organizations is to ensure that digital games are played competitively in a social environment. These games takes place when many components come together and act in harmony with each other. In this environment where a social structure is mentioned, it is understood that there is a leadership process. It is thought that the most appropriate role in organizations is the team coach in order to conduct research on leadership in e-sports. In this context, the aim of the research is to make a literature review that includes the functioning of the leadership process in e-sports organizations, the requirements and comparison with traditional sports. As a result, it is seen that the leadership process in e-sports has similar characteristics with the leadership process in traditional sports. However, it is understood that leadership in e-sports has unique aspects in terms of having knowledge and experience about digital games, having cyber skills and following technological developments.

Keywords:

E-sport, Leadership, Digital games, Video games,

PDF

___

Akın, E. (2008). Elektronik spor: Türkiye’de elektronik sporcular üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Ankara Kalkınma Ajansı. (2016). Dijital oyun sektörü raporu. Ankara: Ankara Kalkınma Ajansı.
Argan, M., Özer, A., Akın, E. (2006). Elektronik spor: Türkiye'deki siber sporcuların tutum ve davranışları. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 1(2), 1-11.
Avolio, B. J., Gardner, W. L., Walumbwa, F. O., Luthans, F. Ve May, D. R. (2004). Unlocking the mask: A look at the process by which authentic leaders impact follower attitudes and behaviors. The Leadership Quarterly, 16(3), 315-338.
Banyai, F., Griffiths, M. D., Kiraly, O., Demetrovics, Z. (2019). The psychology of esports: A systematic literature review. Journal of Gambling Studies, 35(2), 351-365.
Barrett, R. (2017). Yeni liderlik paradigması. (Çev: N. B. Uğurlu) Ankara: İdea Koçluk Eğitim Danışmanlık.
BJK. (2021, 12 Nisan). Erişim adresi: https://bjk.com.tr/tr/takim/516/takim.html.
Browning, P., Sparks, W. (2002). Are leaders made or born- or both? Charlotte Business Journal, 17(26), 1-3.
Carbonie, A., Guo, Z., Cahalane, M. (2018). Positive personal development through esports. Pacific Asia Conference on Information Systems.
Chalmet, X. (2015). Sponsorship within esports: Examining the sponsorship relationship quality constructs. Sweden: University of Gothenburg School of Business, Economics and Law.
Chelladurai, P. (1990). Leadership in sports: A review. International Journal of Sport Psychology, 21(4), 328-354.
Çelik, V. O. (2016). Sporda yönetimsel uygulamalar ve liderlik. R. Ekmekçi içinde, Sporda yönetim ve organizasyon (uygulamalı örnekler ile birlikte) (s. 61-88). İstanbul: Ergün Yayınevi.
Çik, B. (2019). Sporcular tarafından algılanan antrenör davranışlarının antrenörlerin yeterliğiyle ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Dağlı Ekmekçi, Y. A. (2020). Girişimcilik ve spor. Ankara: Detay Yayıncılık.
Donuk, B. (2007). Liderlik ve spor. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Donuk, B. (2016). Spor yönetim sanatı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Drenthe, R. (2016). Informal roles within esport teams: Analysis of the game Counter-Strike: Global Offensive. Finland: University of Jyvaskyla, Departmen of Sport Sciences.
Ekmekçi, R. (2017). Sporda zihinsel antrenman: Bir adım önde. Ankara: Detay Yayıncılık.
Erçetin, Ş., Düzer, A. (2008). Multidimensional perceptual leadership model. World Applied Sciences Journal, 8, 25-33.
Falkhenthal, E., Byrne, A. M. (2020). Distrubuted leadership in collegiate esports. Simulation & Gaming, Ekim, 1-19.
Fleenor, J. W. (2011). Trait approach to leadership. Encyclopedia of Industrial and Organizational Psychology. Sage Publications
Fora, C. (2005). The x-factors of success. Psychology Today. Mayıs-Haziran.
Goertzel, B. (1995). Belief systems as attractors. R. Robertson ve A. Combs içinde, Chaos theory in psychology and the life sciences. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, 123-134. Griffiths, M. (2017). The psychosocial impact of professional gambling, professional video gaming and esports. Casino & Gaming International, 28, 59-63.
Grove, C., Krejcik, A. (2015). Esports betting: It's real, and bigger than you think. Digital & Interactive Gaming.
Güler, C., Ünel, A. (2019). Espora başlama ve sporcu olma organizasyonu. C. Güler, & D. B. Çakar içinde, Sporda dijital devrim: Espor (s. 65-74). Ankara: Gazi Kitabevi.
Güney, S. (2015). Liderlik. Ankara: Nobel Yayınları.
Gürüz, D., Gürel, E. (2009). Yönetim ve organizasyon: Bireyden örgüte, fikirden eyleme. Ankara: Nobel Yayınları.
Ireland, R. D. ve Hitt, M. A. (2005). Achieving and maintaining strategic competitiveness in the 21st century: The role of strategic leadership. Academy of Management Executive, 19(4), 63-74.
Judge, T. A., Bono, J. E., Ilies, M.W. (2002). Personality and leadership: A qualitative and quantative review. Journal of Applied Psychology, 87(4), 765-780.
Kabadayı, O. K. (2020). A’dan Z’ye e-spor (bir profesyonelden).
Kane, D., Spradley, B. D. (2017). Recognizing esports as a sport. The Sport Journal, 20, 1-9.
Karhulahti, V. M. (2017). Reconsidering esport: Economics and executive ownership. Physical Culture and Sport Studies and Research, 74(1), 43-53.
Keçeci, O. (2020). Popülerlik bazında futbolun en büyük rakibi: Pazarlama perspektifinden elektronik spor. FOCUSS Spor Yönetimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-16.
Kilci, A. K. (2019). Spor ve dijital oyunda son nokta: Espor. Ankara: Gazi Kitabevi.
Kocadağ, M. (2017). Elektronik spor kariyeri ve eğitim. Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 1(2), 49-63.
Koçel, T. (2010). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayınları.
McTee, M. (2014). E-sports: More than just a fad. Oklahoma Journal of Law and Technology, 10(1), 1-27.
Mustafaoğlu, R. (2018). E-spor, spor ve fiziksel aktivite. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 84-96.
Northouse, P. G. (2010). Leadership theory and practice. USA: Sage Publications.
O’Boyle, I., Murray, D., Cummins, P. (2020). Sporda liderlik. (Çev: F. P. Bilir, Y. Eratlı Şirin). Ankara: Akademisyen Kitabevi
Özenç, O. E., Yörük, İ. (2019). Her yönüyle e-spor: Takım sahibi, sponsor ve e-sporcu adaylarının el kitabı. İstanbul: Benim Kitap.
Parks, J. B., Quarterman, J., Thibault, L. (2013). Çağdaş spor yönetimi. (Çev: G. Doğu, D. Sevimli ve E. A. Durusoy) Ankara: Akademisyen Kitabevi.
Pehlivan, Ç. (2019). Dönüştürücü liderlik. İçinde: A. Gürer, 21. yüzyılda liderlik yaklaşımları (s. 291-311). İstanbul: Hiper Yayınları.
Renko, M., Tarabishy, A. E., Carsrud, A. L., Brannback, M. (2015). Understanding and measuring entrepreneurial leadership style. Journal of Small Business Management, 53(1), 54-74.
Robbins, S. P., Judge, T. A. (2015). Örgütsel davranış. (Çev: Ç. Erdem) Ankara: Nobel Yayınları.
Samur, S. (2018). Bilgi çağında spor yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Schubert, M., Drachen, A., Mahlmann, T. (2016). Esports Analytics Through Encounter Detection. Sports Analytics Conference. MIT Sloan.
Scott, D. (2014). Contemporary leadership in sport organizations. United States: Human Kinetics.
Sell, J. (2015). E-sports broadcasting. United States: University of Pittsburgh Department of Antrhopology.
Sendjaya, S., Sarros, J. Santora, C. (2008). Defining and measuring servant leadership behaviour in organizations. Journal of Management Studies. 45(2), 402-424.
Seo, Y. (2016). Professionalized consumption and identity transformations in the field of esports. Journal of Business Research, 69(1), 264-272.
Spears, L. C. (2004). Practicing servant leadership. Leader to Leader, 34, 7-11.
Sunay, H. (1998). Spor yöneticilerinin nitelikleri ve eğitimi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 59-68.
Sunay, H. (2009). Spor yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Surie, G., Ashley, A. (2008). Integrating pragmatism and ethics in entrepreneurial leadership for sustainable value creation. Journal of Business Ethics, 81(1), 235-246.
Tabak, A. (2016). Örgütsel liderlik. H. N. Basım, & M. Argan içinde, Spor yönetimi (s. 101-122). Ankara: Detay Yayıncılık.
Tabak, A., Şeşen, H., Türköz, T. (2012). Liderlikte güncel yaklaşımlar (ve uygulamada kullanılabilecek ölçekler). Ankara: Detay Yayıncılık.
Taylor, T. L. (2012). Raising the stakes. E-sports and the professionalization of computer gaming. England: MIT Press.
Tekin, A., Zorba, E. (2001). Spor ve rekreasyon organizasyonlarında etkili liderlik. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 28-36.
TESFED. (2019). 1. Espor Çalıştayı Sonuç Raporu. İstanbul: Türkiye E-spor Federasyonu.
Turan, B. (2014). Yöneticilerin çevresel belirsizlik algısının stratejik liderlik davranışları üzerindeki rolü: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi yöneticileri üzerinde bir uygulama. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Twitch. (2021, 12 Nisan). Erişim adresi: https://www.twitch.tv/anders_vejrgang/about
Ünal, G. T., Batı, U. (2011). Dijital oyunlar: Kendi dünyanda yaşa, bizimkinde oyna. İstanbul: Derin Yayınları.
Wagner, M. G. (2006). On the scientific relevance of esports. Internet Computing & Computer Games Development. 437-442
Walumbwa, F. O., Avolio, B. J., Gardner, W. L., Wernsing, T. S., Peterson, S. J. (2008). Authentic leadership: Development and validation of a theory-based measure. Journal of Management, 34(1), 89-126.
Westerbeek, H., Smith, A. (2005). Business leadership and lessons from the sport. United States: Palgrave Macmillan.
Wilson, R. (2011). Managing sport finance. London: Routledge.
Yenel, İ. F. (2019). Liderlik. A. Yetim içinde, Yönetim ve spor (s. 283-304). Ankara: Gazi Kitabevi.
Yetim, A. A. (1996). Spor yönetiminde liderlik. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(3) 85-94.
Yükçü, S., Kaplanoğlu, E. (2018). E-spor endüstrisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UİK özel sayısı, 533-550.