Türkçede *ya- Fiil Kökünden Türemiş Kelimeler

Türkçede kelime türetmenin önemli unsurlarından olan yapım eklerinin kullanım sıklığı, işlekliği ve işlevi dilbilgisinin ele aldığı temel konulardandır. Türkçe gramer kitaplarında Türkçenin yapım ekleriyle kelime türetme sisteminde, eklerin görevi üzerinde durulmakta ve hangi kök veya tabanlara geldikleri, ekler sınıflandırılarak gösterilmektedir. Oysa bugün, kök veya tabanlar incelenerek bazı ortak köklere gidilebildiği bilinmektedir. Bu yolla bazı kelimelerin morfolojik yapısının yanı sıra, etimolojik yönü de izah edilebilmektedir. Çünkü Türkçe kelimeler metinlerle takip edebildiğimiz dönemlerden günümüze gelinceye kadar, hem morfolojik hem de semantik dallanmalara uğramaktadır. Bu çalışmada diğer ortak kök veya tabanlar dışarıda bırakılarak *ya- ortak kökünden türemiş kelimeler incelenmeye çalışılmıştır.

THE WORDS DERIVED FROM THE VERB *YA- IN TURKISH

The frequency of occurrence, activity and function of the derivational affixes, one of the important elements of word derivation in Turkish, are among the main topics covered by grammar. In the grammar books, the function of suffixes in the word derivation system of Turkish derivational affix, is emphasized and the roots or bases they are added to are classified and illustrated. However, today, it is known that some common roots can be explored by studying roots or bases. In this way, the morphological structure of some words, as well as the etymological aspect can be explained because Turkish words are subject to both morphological and semantic branches from the periods we can follow with the texts until today. This study endeavors to examine the words derived from the verb *ya- by excluding other common roots or bases.

PDF

___

Atalay, Besim (2006), Divanü Lugati’t-Türk, Ankara: TDK Yayınları.
Clauson, Sir Gerard (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, Oxford. Derleme Sözlüğü I-VI (2009), 3. basım, Ankara: TDK Yayınları
Ergin, Muharrem (2004), Dede Korkut Kitabı, Ankara: TDK Yayınları
Hacıeminoğlu, Necmettin (1992), Türk Dilinde Yapı Bakımından Fiiller, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Özkan, Fatma (2003). ““Yıldırım, Yıldız, Alev, Alaz / Yalaz, Işın ve Işık Kelimeleri Nereden Geliyor?”. Bilig, Güz, S. 27, s. 157-178.
Özkan, İsa (2011), “Yapa Yapa Karlar Yağsa Yaza Kalmaz”, Dede Korkut ve Geçmişten Geleceğe Türk Destanları Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara: Türksoy Yayınları, s. 23- 30.
Tarama Sözlüğü (1965-1977), Ankara: TDK Yayınları.
Türkçe Sözlük (2011), Ankara: TDK Yayınları