ERİCH FROMM’UN MODERNİTE ELEŞTİRİSİ
Bu çalışmada 20. yüzyılın önemli sosyal bilimcilerinden biri olan Erich Fromm’un modernite eleştirisi ele alınmıştır. Fromm, dünyayı derinden sarsan birinci ve ikinci Harbi Umuminin öncesini, savaş esnasını ve sonrasını bu savaşlardan en çok etkilenen merkezlerde şahit olup yaşamıştır. Eleştirel düşünce geleneği içinde önemli bir yer tutan Fromm, modern toplumu farklı ve kendine has bir bakış açısıyla irdeler. O, modernitenin doğuşunu batı insanının despot kilisenin tekelinden kurtuluşuna dayandırır. Ona göre kilisenin tekelinden özgürlüğe giden yolda insanlık bütün zamanların en kötü koşullarını kendisinde barındıran modernitenin kucağına düşmüştür. O, moderniteyi insani özellikleri birer birer ortadan kaldıran sistemler bütünü olarak görür. Fromm’a göre modernite insanları başarılı bir şekilde istediği şekle dönüştürmektedir, kurulan modernite sistemi öylesine muazzam bir şekilde işlemektedir ki bu sistemi durduracak bir güç görünmemektedir. O, modernitenin hâkim olmaya başladığı toplumlarda bilumum herkes bu çarkın ağzına girdiğinden dolayı bu çarkın yanlışlarını görecek nazarların kalmayacağı (kalmadığı) kanaatindedir. Fromm’un modernite de eleştirdiği temel konuların başında; makineleşme, aynılaşma, cansıza yönelme, karar verememe, iletişimsizlik, tüketicilik, vb. gelir.
Anahtar Kelimeler:
Erich Fromm, Modernite, Eleştirel Düşünce
___
- FROMM, Erich. (1995). Umut Devrimi. Çev., Şemsa Yeğin. 2. Baskı. İstanbul: Payel Yayınevi.
- FROMM, Erich. (2001). İtaatsizlik Üzerine. Çev., Ayşe Sayın. 1. Baskı. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
- FROMM, Erich. (2004a). Çağdaş Toplumların Geleceği. Çev., Aydın Arıtan ve Kaan H. Ökten. İstanbul: Arıtan Yayınevi.
- FROMM, E. (2004b). Psikanaliz ve Din. Çev., Aydın Arıtan. İstanbul: Arıtan Yayınevi.
- FROMM, Erich. (2006). Sağlıklı Toplum. Çev., Yurdanur Salman ve Zeynep Tanrısever. 4. Baskı. İstanbul: Payel Yayınevi.
- FROMM, Erich. (2008). Sevginin ve Şiddetin Kaynağı. Çev., Yurdanur Salman ve Nalan İçten. 7. Baskı. İstanbul: Payel Yayınevi.
- FROMM, Erich. (2011). Özgürlük Korkusu. Çev., Selma Koçak. İstanbul: Doruk Yayımcılık.
- GÜNER, Mustafa. (2012). Erich Fromm’un Ahlak Anlayışı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
- SMİTH, Anthony. D. (1988) Toplumsal Değişme Anlayışı. Çev., Ü. Oskay. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- SUBAŞI, Yakup. (2014). Erich Fromm ve Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adıyaman.
- YERLİKAYA, Turgay. (2013). “Teknolojik Modernlik Eleştirisi: Nurettin Topçu ve Batı Düşünürlerinin Mukayeseli Bir İncelemesi”, II. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi (701-711), Bildiriler Kitabı – III, 6-8 Mayıs, Bursa.
- YILDIRIM, Emre. (2014). Modernite ve Milliyetçilik: Modern Milliyetçilik Kuramları Üzerine. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6). 23-37.
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: Bekir KOCADAŞ