Türk ve Rumların Yarımada’da Birlikte Yaşadıkları Dönemin Kültürel İzleri: Germiyan Köyünden Örnekler

Özellikle 19.yüzyılın ikinci yarısından 20.yüzyılın başlarına kadar Çeşme ve çevresinde nüfusun çoğunluğunu Rumlar oluşturmaya başlamakla kalmamış, üretim ve ticarette de ağırlıkları artmıştır. Yerleşim yerleri bakımından kasaba ve köyler adeta Türk ve Rum yerleşimleri olarak şekillenmiştir.Germiyan köyü, bölgedeki ender Türk yerleşimlerinden biri olmakla birlikte Çeşme, Alaçatı ve Reisdere gibi Rumların ağırlıkta olduğu beldelerle sürekli etkileşim içinde olmuştur. Bu dönemde, Rumlarla Türkler çeşitli açılardan komşuluk ilişkileri sürdürmüşlerdir. Tarla komşulukları, bağcılık ve hayvancılıktan kaynaklanan ticari ve sosyal ilişkiler aynı zamanda kültürel etkileşime de yol açmıştır. Türklerin bir kısmının Rumca, Rumların bir kısmının da Türkçe bilmesi bunun en önemli göstergelerinden biridir.Rum ve Türkler arasındaki komşuluk ilişkisinin neden olduğu kültürel etkileşimin bir kısmı gündelik dilde kullanılan kelimelere yansırken, bir kısmını yemek türlerinde görmek mümkündür. Rumların bölgeyi terk etmesi ile birlikte, Rumlara ait arazilerin bir kısmı yerli Türklere satılmış, bir kısmı da Mübadele ile Balkanlardan gelenlere dağıtılmıştır. Bugün arazi isimlerinde bunu görebilmekteyiz. Bu makalede, söz konusu dönemin Germiyan köyündeki kültürel izleri, gündelik dilde kullanılan veya hatırlanan kelimeler, arazi ve eşya adları gibi alanlardaki yansımaları ele alınacaktır. Böylece yüz yıl öncesine kadar bölgede yaşananların toplumsal hafızada halen varlığını sürdüren kültürel izleri değerlendirilmeye çalışılacaktır.

___

  • BALTAZZİ, A. GALDİES, G. Poulimenos, G. 2012, A Lexicon of Smyrneika-İzmir Rumcası Sözlüğü, İzmir: Ticaret Odası yayını.
  • BAYKARA, T., 1995, “Anadolu’nun XV ve XVI. Yüzyıllardaki Dış Ticaret Kapısı: Çeşme”, I. Uluslararası Çeşme Tarih ve Kültür Sempozyumu, Çeşme: Çeşme Belediyesi Kültür Yayını.
  • BEYRU, R., 1995, “Çeşme Yöresinde 1880’li Yıllarda Oluşan Bir Deprem dalgası”, I. Uluslararası Çeşme Tarih ve Kültür Sempozyumu, Çeşme :Çeşme Belediyesi Kültür Yayını.
  • BİLGİN, N., 2013, Tarih ve Kolektif Bellek. İstanbul: Bağlam.
  • URAN, H., 1959, Hatıralarım. Ankara: (Yayınevi belli değil)
  • ÜLKER, N., 1995, “Aydın Vilayet Salnamelerine Göre XIX. Yüzyılın Sonlarında Çeşme Kazası”, I. Uluslararası Çeşme Tarih ve Kültür Sempozyumu, Çeşme: Çeşme Belediyesi Kültür Yayını.