Gaziantep’te sokak çocukları üzerine bir araştırma

Son yıllarda hem Türkiye’de hem de gelişmekte olan ülkelerde sokak çocuğu sayısında önemli bir artış gözlenmekte ve sokak çocukları kentin merkezlerinde daha fazla görünür hale gelmiştir. Buna bağlı olarak, “sokak çocuğu sorunu” kamuoyunda ve hükümet çevrelerinde yaygın bir biçimde tartışılmaktadır. Bu çalışma, Gaziantep sokaklarında yaşayan çocukların farklı özelliklerini ortaya koyan betimsel bir açıklama sunmaktadır. Türkiye’nin önemli metropolleri arasında yer alan Gaziantep son yirmi yılda önemli ekonomik ve demografik dönüşümler yaşamış ve kırsal bölgelerden hızlı bir göç almıştır. Diğer büyük kentlerde olduğu gibi Gaziantep’te de sokak çocuğu sayısında önemli bir artış gözlenmektedir. Bu çalışma, Gaziantep’te sokak deneyimi olan ve/veya sokakta yaşayan çocukların ve bu çocukların ailelerine ilişkin temel bazı özelliklerini analiz etmektedir. Çalışmanın örneklemi, belediye “rehabilitasyon merkezlerinde” (barınaklarında) kalan veya bu merkezlerle bir biçimde ilişki içinde olan 45 çocuğu kapsamaktadır. Çalışmanın en önemli bulgusu, yaygın kanının aksine bu çocuklar Doğu’dan göç ile gelen ailelerin çocukları değil; önemli bir bölümü Gaziantep’te doğmuş ve Gaziantepli yoksul hanelerden gelmektedir. Çocukları sokakta yaşamaya iten en önemli faktör, farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan aile parçalanması olgusudur.

A study on street children in Gaziantep

The number of street children in last decade or so has been significantly increased and become more visible on the streets of big cities both in Turkey and in many developing countries. Hence, the question of “street children” has been widely discussed in media and government circles. This study aims to provide a descriptive account of street children in Gaziantep. Gaziantep, one of the most important metropolitan areas in Southeast Turkey, has experienced dramatic economic and demographic transformations such as rapid urbanization and migration from surrounding rural part areas and other cities. Associated with migration, rising unemployment and poverty among urban poor households in the city number of street children has also been on the rise. The study presents main characteristics of children living on the streets, and/or children with street experience. The sample consists of 45 children, most of whom stay in, or maintain some forms of relation with, the municipality shelters. In contrast to the common sense belief, it was found that most of these children were born in Gaziantep, coming from poor urban families without migration experience. The most important factor pushing children to the streets appears to be family breakdown for various reasons.

___

  • • ADAŞ, E.B. & YILDIZ Ö. (2006), “Gaziantep’te Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar”, (Der.) YILDIZ, Özkan, 5. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyum Bildirileri, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Matbaası, s. 25–32.
  • • AKALIN, N. (1998), Çocuk Suçluluğu, İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • • ALTINTAŞ, B. (2003), Mendile, Simite, Boyaya, Çöpe…, Ankara Sokaklarında Çalışan Çocuklar, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • • ALTANIS, P. and GODDARD, J. (2004),. “Street Children in Contemporary Greece”. Children and Society, Vol. 18, pp. 299-311.
  • • APTEKAR, L. (1988), Street Children of Cali, Duke University Press.
  • • ATALAY, N. D. (1978), Evden Kaçan Ergenlerin Ailelerinin Psikiyatrik Özelliklerinin Karşılaştırmalı İncelemesi, Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Yayınlanmamış Doçentlik Tezi, İzmir.
  • • ATAUZ, S. (1998), Ankara ve Şanlıurfa’da Sokak Çocukları, UNICEF Yayınları.
  • • BROWNE K. & FASHOW L.(1998), “Street Children and Crime in the UK: A Case of Abuse and Neglect”, Child Abuse Review Vol. 7, pp. 241–253.
  • • ERJEM, Y. (2007), “Medya ve Sokak Çocukları: Temsil, Kavram ve Anlamlandırma”, (Der.) YILDIZ, Özkan, 5. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyum Bildirileri, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Matbaası, s. 156–164.
  • • ERTÜRK, Y. & DAYIOĞLU, M. (2004), Gender, Education and Child Labour in Turkey, ILO.
  • • FUSSEL, E. & GAUTHIER, A. (2003), “Introduction: Dimensions of Children’s Inequality”, Journal of Comparative Family Studies, Vol. 34, No. 3, pp. 311–320.
  • • GEBERS, P. E., (1990),“Health of Street Children in Cape Town”, The Child Care Worker 8(9).
  • • KARATAY, A. & DEMİR, F. M. (1999), “Beyoğlu Bölgesinde Sokakta Çalışan Çalıştırılan Çocuklar - Demografik Veriler Tespitler- Öneriler”, Çocuk Forumu Dergisi, Cilt: 2, Sayı. 2, s. 22–27.
  • • KONANÇ, E. & ZEYTİNOĞLU, S. & KOZU, Ş. (1988),“Street Children and Children Working in the Street: A Preliminary Study in Ankara and İzmir”, Paper Presented At The International ISPCAN Conference, Rio De Janeiro.
  • • KÜNTAY, E. (2000), “Fuhuş Sektöründe Çalışan Kız Çocukları”, I. İstanbul Çocuk Kurultayı İstanbul Çocuk Raporu, İstanbul Çocukları Vakfı Yayınları.
  • • ÖZSÜER, S., (2007), “Ulusal Basında Sokak Çocukları Problemi”, (Der.) YILDIZ, Özkan, 5. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyum Bildirileri, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Matbaası, s. 221–228.
  • • PHILLIPS, W.S.K., (1994), Street Children in India, Rawat Publication: Jaipur and New Delhi.
  • • POLAT, O. (2007), Tüm Boyutlarıyla Sokak Çocukları 1, Ankara: Seçkin Yayınları.
  • • POLAT, O. (1999),“Türkiye’de Sokak Çocukları”, Çocuk Forumu Dergisi, Cilt: 2, Sayı. 2, s. 1–9.
  • • SAYAR Ö. & ÖZBULUT M. (2007), “Malatya Sokaklarında Bir Grup Uçucu Madde Bağımlısı Çocuklar”, (Der.) YILDIZ, Özkan, 5. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyum Bildirileri, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Matbaası, s. 351–365.
  • • TATLIDİL E. & HOTAR BAŞARGAN, N. vd (2001), İzmir’de Çalışan Çocuk ve Çalışan Çocuk Ailelerinin Sosyo-Ekonomik Özellikleri, ILO-IPEC Projesi.
  • • Türkiye İstatistik Yıllığı 2005 (2006), TC Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, Yayın No. 3009 Ankara.
  • • VATANDAŞ, C. (2007) “Sokakta Çalışan Çocukların Aileleri ve Sosyo-Ekonomik Özellikleri”, (Der.) YILDIZ, Özkan, 5. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyum Bildirileri, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Matbaası, s. 67–90.
  • • VENANZİ, A. D. (2003), “Street Children and the Excluded Class”, IJCS, 44/5, pp. 472–494.
  • • WILLIAMS, C. (1993), “Who are ‘Street Children?’, A Hierarchy of Street Use and Appropriate Responses”, Child Abuse And Neglect, cilt.17, pp. 831–841.
  • • ZEYTİNOĞLU, S. (1989), “Sokakta Çalışan Çocuklar ve Sokak Çocukları”, Çocuk İstismarı ve İhmali, Çocukların Kötü Muameleden Korunması Ulusal Kongresi (12–14 Haziran) Ankara, s.105–111.
  • • ZEYTİNOĞLU, S. (2001), Çalışan Çocukların İhmali ve İstismarı, Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayını: İzmir.