Funda SÖNMEZ ÖĞÜTLE, Hilal SEVLÜ, Duygu SARIMURATOĞLU

YALNIZ YAŞAYAN YAŞLI KADINLARIN PANDEMİ DENEYİMLERİ ÜZERİNE NİTELİKSEL BİR ARAŞTIRMA: ÖNGÖRÜLEMEYENLER, ZORLUKLAR, STRATEJİLER

Bu makalede, COVID-19 pandemisi sürecinde nitel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilmiş sosyolojik bir araştırmanın, araştırma tasarımı sürecine ve üç ay süren saha çalışması deneyimlerine yer verilecektir. Makaleye konu olan araştırmada, çok mevkili saha araştırması yöntemi kullanarak Gaziantep (Suriyeli), Muğla (yerli ve Britanyalı) ve Zonguldak (yerli) olmak üzere üç farklı ilde yalnız yaşayan yaşlı kadınlarla Ağustos 2020-Ekim 2020 tarihleri arasında yüz yüze derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Pandemi koşulları, araştırma sahasının, saha çalışmasını yürütecek araştırmacıların ve araştırma yönteminin belirlenmesinde ve saha çalışmasının planlanmasında, başka deyişle araştırma tasarımı sürecinde belirleyici olurken; araştırmanın başlangıcından tamamlanmasına kadar olan tüm aşamalarda öngörülemeyen durumlarla karşılaşılmasına da neden olmuştur. Katılımcılara erişim imkânlarının daralması ve araştırmacı-katılımcı-aracı arasındaki güven tesisinin zorlaşması öngörülemeyen durumların başında gelmektedir. Bunun karşısında araştırmacılar, araştırmanın bütününe yayılan risk yönetimi çerçevesinde, zorluklar karşısında çeşitli stratejiler geliştirmiştir. Görüşmelerin tek seferlik ve uzun süreli planlanması ile kartopu tekniğinin çalışmaması ve kurumsal aracıların çoğu durumda işlevsiz kalması karşısında mahalli aracıların çeşitlendirilmesi bu stratejilerden bazılarıdır. Makalede, pandemi döneminde gerçekleştirilen bir araştırmada hâlihazırda mevcut eşitsizlik ve kırılganlıkların salt katılımcılardan elde edilen verilerle sınırlı kalmadığı, bunların araştırmacıların saha deneyimlerine de yansıyan belirleyiciler olduğu ortaya konmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

COVID-19, Yaşlanma, Kurumsal ve Mahalli Aracılar, Risk Yönetimi, Tedbir Koşulları

PDF

___

Arun, Ö. (2020). Antalya Yaşlılık Araştırması Üçüncü Dönem, 2019/2020 Temel Bulgular ve Yerel Yönetimlere Öneriler. Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları.
Arun, Ö., Karademir Arun, B. (2011). Türkiye’de Yaşlı Kadının En Büyük Sorunu: Dulluk. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (4), 1515-1527.
Bundy, H., Lee, H. M., Sturkey, K. N. ve Caprio, A. J. (2021). The Lived Experience of Already-Lonely Older Adults During COVID-19. The Gerentologist, 61 (6), 870-877.
Calderon-Larranaga, A., Dekhtyar, S., Davide L. Vetrano, D. L., Tom Bellander, T. ve Fratiglioni, L. (2020). COVID-19: risk accumulation among biologically and socially vulnerable older populations. Ageing Research Reviews, 63, 1-5.
Connell, R. (2020). COVID-19/Sociology. Journal of Sociology, 56, 745–751.
Corbetta, P. (2003). Social Research: Theory, Methods and Techniques, London: Sage Publications.
Deniz, T. (2014). Zonguldak İlinde Nüfusun Gelişimi ve Dağılışı, Doğu Coğrafya Dergisi, 19 (32), 299-320.
Duben, A. (2018). Türkiye ve Avrupa’da Nüfus Yaşlanması, Aile, Piyasa ve Devlet. Yaşlanma ve Yaşlılık: Disiplinlerarası Bakış Açıları. A. Duben (Der.) içinde, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Ertuğrul, G. (2016). British Migrants in the Turkish Countryside: Lifestyle migration, Loss of Social Status and Finding ‘True Life’ in Difference. METU Studies in Development, 43, 475-496.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2021). Geçici Koruma Kapsamında Bulunan Suriyelilerin İlk 10 İle Göre Dağılımı. 15 Aralık 2021 tarihinde https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 adresinden erişildi.
Karakuş, B. (2018). Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Hizmetler: Kurumsal Yaşlı Bakımı ve Kurumsal Yaşlı Bakımında İllerin Durumu. Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
Kohler, U. (2020). Editorial Survey Research Methods during the COVID-19 Crisis. Survey Research Methods, 14(2), 93-94.
Kozinets, R. (2020). Netnography: The Essential Guide to Qualitative Social Media Research. London: Sage.
Matthewman, S. ve Huppatz, K. (2020), A sociology of Covid-19. Journal of Sociology, 56(4), 675–683.
Merton, Robert K. (1972). Insiders and Outsiders: A Chapter in the Sociology of Knowledge. American Journal of Sociology, 78 (1), 9-47.
Özmete, E. (2015). Yaşlılıkta Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Yansımaları: Bakım Veren ve Bakım Alanlar için Psiko-Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Kanıtlar. Kimlik ve Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Dergisi, 1(1), 28-29.
Redshaw, T. (2020). What Is Digital Society? Reflections on the Aims and Purpose of Digital Sociology. Sociology, 54, 425–431.
Selwyn, N. (2019). What is Digital Sociology? Cambridge: Polity Press.
Stengers, I. (2018). Another Science is Possible: A Manifesto for Slow Science. Cambridge: Polity Press.
Surmiak, A., Bielska, B. Ve Kalinowska, K. (2022). Social Researchers’ Approaches to Research Ethics During the COVID-19 Pandemic: An Exploratory Study. Journal of Empirical Research on Human Research Ethics, 17 (1-2), 213-222.
Tecer, L.H. (2007), Prediction of SO2 and PM Concentrations in a Coastal Mining Area (Zonguldak, Turkey) Using an Artificial Neural Network. Polish J. of Environ, 16 (4), 633-638.
Teti, M., Schatz, E. & Liebenberg, L. (2020). Methods in the Time of COVID-19: Vital Role of Qualitative Inquiries. International Journal of Qualitative Methods, 19, 1-5.
Tremblay, S., Castiglione, S., Audet, L. A., Desmarais, M., Horace, M., Pelaez, S. (2021). Conducting Qualitative Research to Respond to COVID-19 Challenges: Reflections for the Present and Beyond. International Journal of Qualitative Methods, 20, 1-8 https://doi.org/10.1177/16094069211009679. Erişim Tarihi: 25.10.2021. Ward, R. P. (2020). A sociology of the Covid-19 pandemic: A commentary and research agenda for sociologists. Journal of Sociology, 56(4), 726–735.
Zinn, O. J. (2021). Conclusions: Towards a sociology of pandemics and beyond. Current Sociology Monograph, 69(4), 603–617.