Yusuf GENÇ, Hasan Hüseyin TAYLAN, Hüseyin Zahid KARA, Hülya YILDIZ, Fatmanur ALSANCAK

Madde Bağımlısı Bireylerin Aile Profili

Günümüzde madde kullanımı ve buna bağlı riskler her geçen gün artmakta ve madde bağımlılığında ailenin etkisi önem arz etmektedir. Araştırmalar madde bağımlısı bireylerin ailelerinin sosyoekonomik özellikleri, yapısı, aile üyeleri arasındaki ilişki kalıpları ile madde kullanımı çeşitli şekillerde etkilediğini, ailenin maddeye yönelik tutum ve davranışının özellikle ergenlik dönemindeki bireylerin madde kullanımında etkili olduğunu ya da ailenin çeşitli sebeplerle parçalanmasıyla bireylerin madde kullanımına yönelmesinde etkili unsurlar olduğunu göstermektedir. Ailede madde bağımlısı bir üyenin olması, ailenin işleyişini ve sağlıklı olma halini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu araştırmada betimsel tarama modeli benimsenerek Sakarya’da yaşayan madde bağımlılarının ailelerinin profilleri ortaya koyulmuş, aile özelliklerinin bağımlı kişilerdeki etkileri incelenerek buna yönelik bazı somut önerilerde bulunmak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda Sakarya’da ikamet eden ve ailesinde madde bağımlısı bulunan 147 kişiye kartopu örneklem yöntemiyle ulaşılmış ve anket soruları yöneltilmiştir. Elde edilen veriler, SPSS ortamında temel istatistikler ve ki-kare testleri ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre madde bağımlılarının ailelerinin ekonomik düzeyinin alt-orta gelir düzeyinde olduğu, düzenli gelire sahip olmadığı, orta yaş döneminde oldukları, ailede daha önce madde kullanan kimsenin olmadığı, aile içi ilişkilerin ve iletişimin olumlu yönde olduğu görülmüştür. Aileler madde bağımlılığında akran etkisinin yüksek olduğunu düşünmektedir. Aileler bağımlı kişinin madde kullandığını öğrendiklerinde ekonomik ve psikolojik açıdan sarsılmakta, toplumsal itibar kaybı yaşamaktadır. Madde bağımlılığına dair eğitim alan aile üyelerinde bağımlılık bilincinin yüksek olması, bağımlı bireye yönelik tepkilerin nasihat verici tutumda olması dikkat çekicidir.

Anahtar Kelimeler:

bağımlılık, madde bağımlılığı, aile

Family Profile of Substance Addicted Individuals

Today, substance use and related risks are increasing day by day, and the influence of the family on substance addiction is important. Studies show that the socioeconomic characteristics, structure, and relationship patterns between family members and substance use affect the families of substance addicted individuals in various ways, that the attitude and behavior of the family towards the substance are effective in the substance use of individuals, especially in adolescence, or that the breakdown of the family for various reasons is effective in the orientation of individuals towards substance use. The presence of a substance addicted member in the family negatively affects the functioning and health of the family. In this study, the profiles of the families of substance addicts living in Sakarya were revealed by adopting a descriptive screening model, and it was aimed to make some concrete suggestions about this by examining the effects of family characteristics on addicted people. Accordingly, 147 people who reside in Sakarya and have substance addicted family members were reached by snowball sampling and survey questions were asked. The data obtained were analyzed with basic statistics and chi-square tests in the SPSS program. According to the findings obtained from the research, it was observed that the economic level of the families of substance addicted individuals was at the lower-middle income level, they did not have regular income, they were the middle-aged, there was no one in the family who had used drugs before, and family relationships and communication were positive. Families think that peer influence is highly effective in substance addiction. When families learn that the addicted person is using drugs, they are shaken economically and psychologically and experience a loss of social reputation. It is noteworthy that family members trained on substance addiction are highly aware of addiction and have a hortative attitude towards the addicted individual.

Keywords:

addiction, substance addiction, family,

PDF

___

Apgar, D. (2018). Social Work ASWB Clinical Exam Guide. Springer Publishing Company.
Asan, Ö., & Göka, E. (2015). Bir AMATEM Birimine Başvuran Alkol ve Madde Kullanım Bozukluğu olan Hastaların Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri (Sociodemographic and Clinical Features of Patients with Alcohol and Substance Use Disorders in a Specialized Unit). Bağımlılık Dergisi, 16 (1), 1-8.
Avşar, G., & Aslan, G. (2016). Madde Bağımlısı Hastalarda Sosyal Destek ve Benlik Saygısı (Social Support and Self Esteem In Substance Addicted Patients). Acı Badem Üniversitesi Dergisi, 1, 44-49.
Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme (A conceptual examination of sampling methods and sample volume problem in qualitative research). Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
Barret. A. E. & Turner, R. J. (2005). Family Structure and Substance Use Problems in Adolescence and Early Adulthood: Examining Explanations For The Relationship. Society for the Study of Addiction, 101 (1), 109-120. Baumrind, D. (1966). Effects of Authoritative Parental Control on Child Behavior. Child Development, 37 (4), 887-907.
Büyüköztürk, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (18. Baskı). Pegem Akademi.
Çakır, G., & Yaman, Ö. M. (2022). Saha Çalışanlarının Gözlemleri Aracılığıyla Madde Bağımlısı Çocuğu Olan Ailelerin Özellikleri ve Deneyimleri (Experiences and Characteristics Of Families With A Child Of Substance Abusers Through The Observations Of Field Workers). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (3), 1095-1122.
Çakır, G., & Yaman, Ö. M. (2022). Sosyal Çalışmacıların Mesleki Deneyimleri Aracılığıyla Boşanma ve Alkol/Madde Kullanımı İlişkisinin İncelenmesi (Evaluation The Relationship Between Divorce and Alcohol/Substance Use Through The Professional Experiences Of Social Workers). Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (30), 155-188.
Çelebi, M. & Uslu, R. (2019). Bağımlılık ve Aile İlişkisi (Relationship between Addiction and Family). Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20 (özel sayı.1), 98-100.
Erbay, E., & Fırat, E. (2016). Alkol ve Madde Bağımlılığı Olan Bireylerin Başa Çıkma Tutumları (Coping attitudes of individuals with alcohol and substance abuse). Turkish Journal of Social Research, 20(3), 597-609.
Ersoy, Ö. (2015). Kahramanmaraş İl Merkezindeki Lise Son Sınıf Öğrencilerinde Madde Bağımlılığı ve Etkileyen Faktörler (Substance abuse and influencing factors in High School Final students in Kahramanmaraş Provincial Center), Tıpta Uzmanlık Tezi, Çukurova Üniversitesi.
Farook, M. İ. (2019). Kabil'deki Madde Bağımlılığı Kliniklerinde Tedavi Gören Bağımlıların Epidemiyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi (Determination of the epidemiological characteristics of addicts treated in substance abuse clinics in Kabul), Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi.
Genç, Y. & Altıparmak, İ.B. (2018), Bağımlılık ve Bağımlı Bireylerin Özellikleri (Addiction and Characteristics of Addicted Individuals), Yusuf Genç, ( Editör), Madde Bağımlılığı ve Aile, Akademisyen Yayınevi.
Genç, Y. & Seyyar, A. (2010). Sosyal Hizmet Terimleri (Ansiklopedik Sosyal Pedagojik Çalışma Sözlüğü) (Social Work Terms (Encyclopedic Social Pedagogical Work Dictionary), Sakarya Kitabevi.
Genç, Y. & Taylan, H. H. (2017). Liselerde Sigara, Alkol Ve Uyuşturucu/Uçucu/ Uyarıcı Madde Kullanım Eğilimleri: Kocaeli Örneği (Trends in smoking, alcohol and Drug/volatile/stimulant use in High Schools: A Case Study of Kocaeli). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, ASOS Journal, 5(47), 180-199.
Gökler, R. & Koçak, S. (2008). Uyuşturucu ve Madde Bağımlılığı (Drug and substance abuse). Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, 89-104.
Gövebakan, R. & Duyan, V. (2015). Madde Bağımlılığı ve Aile (Substance abuse and family). Yeni İnsan Yayınevi.
İçişleri Bakanlığı (2020). Türkiye Uyuşturucu Raporu.
Koçak, N. (2014). Türkiye’de Uyuşturucu Madde Kullanımını Etkileyen Faktörler (Factors affecting Drug use in Turkey), Polis Akademisi, Doktora Tezi.
Kurşun, H. (2021). Kentleşme, Göç ve Suç İlişkisi Bağlamında Madde Bağımlılığı: Gaziantep Örneği (Substance addiction in the context of urbanization, migration and crime: A Case Study of Gaziantep), Doktora Tezi, İstanbul T.C. Maltepe Üniversitesi.
Mutlu, E. (2013). Madde Bağımlılığında Ailenin Rolü (The Role of Family in Substance Addiction). Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 0 (2), 13-17.
Mutlu E. (2018), Madde Bağımlılığı ve İnsan Evrimi (Substance Addiction and Human Evolution). Bağımlılık Dergisi, 19(1), 17-22.
Nergiz, H. (2018). Ergen ve Gençlerde Madde Kullanımını ve Bağımlılığını Ele Alan Ulusal Lisansüstü Tezlerin İncelemesi (Review of National Graduate Theses on substance use and Addiction in adolescents and Youth). Gençlik Araştırmaları Dergisi, 6 (16), 29-43.
Noyan. C.O. & Şengezer, T. (2018), Alkol ve Madde Kullanımı (Alcohol and substance use). Aydoğan Ü, (Ed.). Adolesan Sağlığı ve Sorunları. Türkiye Klinikleri, 18-23.
Okasha, T. A., & Hashem, R. E. (2021). Psychiatric Disorders in Children of Parents With Substance Addiction Disorder. Addictive Disorders & Their Treatment, 20 (3), 159-167.
Öğel, K., & Topuz, A. (2004). Madde Kullanan Ergenler için Aile Eğitimi Kılavuzu (Guide to family Education for substance-using Adolescents), Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği ve Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi ÇEMATEM.
Polat, G. (2014). Madde Bağımlılığı Tedavisinde Sosyal Hizmet Mesleği (Social work profession in substance abuse treatment), Okmeydanı Tıp Dergisi, 30 (Ek sayı 2), 143-148.
Rowe, C.l. & Liddle, H. A. (2007). Substance Abuse. Journal of Marital and Family Therapy, 29 (1), 97-120.
Russell, B.S., & Tambling, R.R. (Et. al). (2022). Distress Among Parents of Individuals with Substance Use Disorders: Factors That Shape the Context of Care. Int J Ment Health Addiction, https://doi.org/10.1007/s11469-022-00884-0
Sussman, S., & Ames, S. L. (2008). Substance Abuse Among Adolescents. Substance Use & Misuse, 43 (12), 1802-1828.
Tarı Cömert, I & Ögel, K. (2014). Madde Kullanan Ergenlerin Bağlanma Stilleri (Attachment Styles of adolescents who use substances). Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 1(1), 9-40.
Taylan, H.H. (2018). Madde Bağımlılığı Sürecinde Ailenin Rolü (The role of the family in the substance abuse process), Madde Bağımlılığı ve Aile, Yusuf G. (Ed.). Akademisyen Yayınevi.
Tektaş Soy İ. & Kocataş, S. (2020). Madde Bağımlılığı Tanısı Almış Bireylerde Benlik Saygısı ve Sosyal Dışlanma Algıları Arasındaki İlişki (The relationship between Self-esteem and Social Exclusion perceptions in individuals diagnosed with substance abuse), EGEHFD, 36 (2), 73-86.
UNODC (2021). World Drug Report.
Ural, A., & Kılıç, İ., (2011). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi, Detay Yayıncılık.
Vakalahi HF. (2001). Adolescent Substance Use and Family-Based Risk and Protective Factors: A Literature Review. Journal of Drug Education, 31 (1), 29-46. doi:10.2190/QP75-P9AR-NUVJ-FJCB
Yaman, M. (2014). Uyuşturucu Madde Bağımlısı Gençlerin Aile İçi İlişkilere Yönelik Görüşleri: Esenler-Bağcılar Örneği (Opinions of young people addicted to drugs on family relationships: A Case Study of Esenler-Bağcılar). Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 1 (1), 99-132.
Yeşilay (2023). Madde Bağımlılığı Nedir?, https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/madde-bagimliligi, erişim:16.03.2023.
Yılmaz, S. (2022). 2016-2019 Yılları Arasında Diyarbakır'da Çocuk Ergen Madde Bağımlılığı Arındırma ve Rehabilitasyon Merkezinde Tedavi Gören Olguların Sosyodemografik Özelliklerinin İncelenmesi (Examination of the sociodemographic characteristics of the cases treated in the treatment center for child Adolescent substance Addiction purification and Rehabilitation in Diyarbakır between 2016-2019). Tıpta Uzmanlık Tezi, Dicle Üniversitesi.

Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (SKAD)-Cover

ISSN: 2149-2778
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2015
Yayıncı: Sakarya Üniversitesi

Arşiv