Standart Türkçedeki Ünlüler ve Ünsüzler

Standart Türkçenin ünlü ve ünsüzlerinin nitelik ve nicelikleri hakkındaki bilgileri, 1999 ve 2000 yıllarında Trier Üniversitesinin modern fonetik lâboratuvarında yapmış olduğumuz deneyler sonucunda elde ettik. Söyleyiş ve akustik özellikleriyle tanımlanabilen ünlüler; (1) dilin bölümleri, (2) dudakların aldığı durum, (3) ağzın açıklığı ve (4) uzunluk-kısalık bakımlarından sınıflandırmaya tâbi tutulabilir ve bir ünlü dörtgeni vasıtasıyla tanıtılabilirler. Standart Türkçedeki ünlüler, akustik bakımdan kompakt, diffus, gravis ve flat olarak adlandırılır. Ünsüzler ise; (1) ses yolu, (2) boğumlanma noktası ve (3) ton bakımlarından olmak üzere, en az üç ana başlık altında toplanabilir. Ünsüzleri oluşturan hava akımı; ses telleri, yutak, ağız ve burun boşluklarında oluşan ve ses yolu olarak adlandırılan bölgede birtakım farklı özellikler kazanır. Ses yolunda ünsüzlerin oluşumunu sağlayan organların birbirlerine en çok yaklaştıkları yer, boğumlanma noktasını ifade eder. Ses telleri ise, tonlu ve tonsuz ünsüzlerin oluşumunu sağlayan önemli bir organdır. Ünlüler tonlu oldukları için, ton bakımından sınıflandırma sadece ünsüzlerde yapılır.

Die Kenntnisse über die Quantitäten und Qualitäten der Vokale und der Konsonanten des Türkischen haben wir aus den wissenschaftlichen Experimenten, die wir in den Jahren 1999 und 2000 im Labor der Universität Trier angestellt haben, gewonnen. Die Vokale lassen sich artikulatorisch und akustisch definieren. Die Vokale sind nach den artikulatorischen Kriterien von (1) Teil der Zunge (2) Öffnungsgrad des Mundraums (3) Lippenstellung (4) Länge klassifiziert. Durch das artikulatorische Vokalviereck werden die Merkmale der Vokale des Türkischen repräsentiert. Für die Beschreibung der türkischen Vokale werden folgende akustische Merkmale benötigt: kompakt, diffus, dunkel, tief. Die Konsonanten werden nach den Kriterien von (1) Artikulationsmodus (Artikulationsart) (2) Artikulationsstelle und (3) Stimmbeteiligung klassifiziert. Unter Artikulationsmodus oder Artikulationsart versteht man in der traditionellen Phonetik, die Art und Weise, wie der Luftstrom im Ansatzrohr oder in der Glottis gehemmt bzw. modifiziert wird. Die zweite Dimension, nach der alle Sprachlaute klassifiziert werden müssen, ist die der Artikulationsstelle. Unter Artikulationsstelle versteht man den Ort im Ansatzrohr, an dem zwischen zwei Organen der Abstand am gerinsten ist. Das Kriterium der Stimmbeteiligung ist ein binäres Kriterium und unterscheidet funktionell stimmhafte von funktionell stimmlosen