ETİK LİDERLİK VE ÖRGÜTSEL ADALETİN ÖRGÜTSEL SAPMA DAVRANIŞLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Bu çalışmanın amacı etik liderlik ve örgütsel adaletin örgütsel sapma davranışları üzerinde etkili olup olmadığını araştırmaktır. Araştırmanın örneklemini İstanbul’da faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlı otel işletmeleri çalışanları oluşturmaktadır. Çalışmada birincil veriler anket tekniğinden faydalanarak elde edilmiştir. Araştırmada İstanbul’da dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde farklı departmanlardaçalışan 675işgörene yönelik anket uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda etik liderlik ve örgütsel adalet türleri arasında olumlu ilişki olduğunu ifade eden hipotezler desteklenememiştir. Buna karşın örgütsel adalet türleri ile sapma davranışları arasında negatif yönlü ilişki olduğunu ifade eden hipotezler desteklenmiştir. Elde edilen bu sonuç teorik çerçeveyi de destekleyici niteliktedir.

Anahtar Kelimeler:

Etik Liderlik, Örgütsel Adalet, Örgütsel Sapma Davranışı, Otel İşletmeleri

ETHICAL LEADERSHIP AND ORGANIZATIONAL JUSTICE ON THE EFFECT OF ORGANIZATIONAL WORKPLACE DEVIATION

The aim of this study is to investigate whether ethical leadership and organizational justice has an effect on organizational deviation behaviors. The sample group consists of the staff working in four and five star hotels operating in İstanbul. The primary data was gathered by means of questionnaire technique. The questionnaire has been applied to 675 people working in different departments of four and five star hotels operating in İstanbul. As a result of the analyses, hypotheses supposing that there is a positive relationship between ethical leadership and organizational justice have been supported. On the other hand, hypotheses supposing there is a negative relationship between organizational justice types and deviation behaviors have been supported. These results support the theoretical framework.

Keywords:

Ethical Leadership, Organizational Justice, Workplace Deviance, Hotel Enterprises,

PDF

___

Ağaoğlu, O. K. (1992). İşgücünü verimli kullanım tekniklerinin turizm sektörüne uygulanması. Verimlilik Dergisi, 110–121.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2005), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Geliştirilmiş 4. Baskı. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
Akova, O ve Işık, K. (2008). Otel işletmelerinde stres yönetimi: İstanbul’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15) 1, 17-44.
Anderson, J. C., ve Gerbing, D.W. (1988). Structural equation modeling in practice: A Review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103 (3), 411-423.
Appelbaum, S.H., Iaconi,G.D., ve Matousek, A. (2007). Positive and negative deviant workplace behaviors: Causes, impacts, and solutions. Corporate Governance, 7 (5), 586-598.
Arslantaş, C. C., ve Dursun, M. (2008). Etik liderlik davranışının yöneticiye duyulan güven ve psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisinde etkileşim adaletinin dolaylı rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 111- 128.
Ayyıldız, H., ve Cengiz, E. (2006). Pazarlama modellerinin testinde kullanılabilecek yapısal eşitlik modeli (YEM) üzerine kavramsal bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 11 (1), 63-84.
Bass, B. M., ve Steidlmeier, P. (1999). Ethics, character, and authentic transformational leadership behaviour. The Leadership Quarterly, 10, 181–217.
Beugrẻ, C. D., ve Baron, R.A. (2001). Perceptions of systemic justice: The effects of distributive, procedural, and interactional justice. Journal of Applied Social Psychology, 31(2), 324-339.
Bentler, P. M., ve Bonett, D.G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88 (3), 588-606.
Bolat, T., ve Seymen, O. A. (2003). Örgütlerde iş etiği ve kariyer yönetimi ilişkisi: Normatif etik boyutlarıyla bir değerlendirme. İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 14 (45), 3- 19.
Bolin, A., ve Heatherly, L. (2001). Predictors of employee deviance: The relationshıp between bad attıtudes and bad behavior. Journal of Business And Psychology, 15( 3), 405-418.
Brown, M. E., ve Mitchell, M. S. (2010). Ethical and unethical leadership: Exploring new avenues for future research. Business Ethics Quarterly, 20 (4), 583- 616.
Brown, M. E., ve Treviño, L. K. (2006a). Ethical leadership: A review and future directions. The Leadership Quarterly, 17, 595–616.
Brown, M. E., ve Treviño, L. K. (2006b). Socialized charismatic leadership, values congruence, and deviance in work groups. Journal of Applied Psychology, 91(4), 954–962.
Brown, M. E., Treviño, L. K., ve Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117- 134. Cropanzano, R., Bowen, D.E., ve Gilliland, S. W. (2007). The management of organizational justice. Academy of Management Perspectives, Nov. 34- 48.
Demir, M. (2011). Effects of organizational justice, trust and commitment on employees' deviant behavior, Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 22(2), 204-221.
Demir, M., ve Tütüncü, Ö. (2010). Ağırlama işletmelerinde örgütsel sapma ile işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişki. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21 (1), 64-74.
Demir, M. (2009). Konaklama işletmelerinde duygusal zekâ, örgütsel sapma, çalışma yaşamı kalitesi ve işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişkinin analizi, (Basılmamış Doktora Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Den Hartog, D.N., ve Belschak, F. D. (2012). Work engagement and machiavellianism in the ethical leadership process. Journal of Bussines Ethics, 107, 35–47.
Dunlop, P.D., ve Lee, A.K. (2004). Workplace deviance, organizational citizenship behavior, and business unit performance: the bad apples do spoil the whole barrel. Journal of Organizational Behavior, 25, 67–80.
Erdem, B. (2004). Otel işletmelerinde insan kaynakları planlamasının yeri ve önemi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (11), 35- 55.
Erkuş, A., Turunç, Ö., ve Yücel, R. (2011). Örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerde içsel ve dışsal iş tatmininin aracılık rolü: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 245‐270.
Fortin, M. (2008). Perspectives on organizational justice: Concept clarification, social context integration, time and links with morality. International Journal of Management Reviews, 10 (2), 93–126.
Fox, S., Spector, P.E., ve Miller, D. (2001). Counterproductive work behavior (CWB) in response to job stressors and organizational justice: Some mediator and moderator tests for autonomy and emotions. Journal of Vocational Behavior, 59, 291–309.
Giacalone R.A ve Greenberg, J. (1997). Antisocial behavior in organizations. Thousand Oaks, CA: Sage.
Irak, D. U. (2004). Örgütsel adalet: Ortaya çıkışı, kuramsal yaklaşımlar ve bugünkü durumu. Türk Psikoloji Yazıları, 7 (13), 25-43.
İçerli, L. (2011). Örgütsel adalet. Ö.Yeniçeri ve Y. Demirel (Editörler). Yönetimde Birey ve Örgüt Odaklı Davranışlar. Birinci Basım. Bursa: Ekin Basım Yayın ve Dağıtım, ss: 65-89.
İçerli, L. (2010). Örgütsel adalet: Kuramsal bir yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 67-92.
Jordan, J., Brown, M. E., Treviño, L.K., ve Finkelstein, S. (in press). Someone to look up to: Executive-follower ethical reasoning and perceptions of ethical leadership. Journal of Management.
Judge, T. A., Scott, B. A ve Ilies, R. (2006). Hostility, job attitudes, and workplace deviance: Test of a multilevel model, Journal of Applied Psychology, 91 (1), 126- 138.
Kalshoven, K., Den Hartog, D. N., ve De Hoogh, A. H. B. (2011). Ethical leadership at work questionnaire (ELW): Development and validation of a multidimensional measure. The Leadership Quarterly, 22, 51–69.
Karaeminoğulları, A. (2006). Öğretim elemanlarının örgütsel adalet algıları ile sergiledikleri üretkenliğe aykırı davranışlar arasındaki ilişki ve bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kidwell, R. E. Jr., ve Kochanowski, S.M. (2005). The morality of employee theft: Teaching about ethics and deviant behavior in the workplace. Journal of Management Education , 29, 135-152.
Martin, G. S., Resick, C. J., Keating, M. A., ve Dickson, M. W. (2009). Ethical leadership across cultures: A comparative analysis of German and US perspective. Business Ethics: A Europen Review, 18 (2), 127- 144.
Mayer, D.M., Aquino, K., Greenbaum,R.L., ve Kuenzi, M. (2012). Who displays ethical leadership, and why does it matter? An examination of antecedents and consequences of ethical leadership. Academy of Management Journal, 55, ( 1), 151–171.
Mayer, D. M., Kuenzi, M., Greenbaum, R., Bardes, M., ve Salvador, R. (2009). How low does ethical leadership flow? Test of a trickle- down model. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 108, 1–13.
Meydan, C.H., Şeşen, H., ve Basım. H.N. (2011). Adalet algısı ve tükenmişliğin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki öncüllük rolü.“İşGüç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13 (2), 41-62.
Murphy, P. E., ve Enderle, G. (1995). Managerial ethical leadership: Examples do matter. Business Ethics Quarterly, 5 (1), 117–128.
Niehoff, N.P., ve Moorman, R.H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior. The Academy of Management Journal, 36 (3),527- 556.
O’Connell, W., ve Bligh, M. (2009). Emerging from ethical scandal: Can corruption really have a happy ending?. Leadership, 5 (213- 235).
Peterson, D. K. (2002) Deviant workplace behavior and the organization's ethical climate. Journal of Business and Psychology , 17(1), 47-61.
Robinson, S.L., ve Bennett, R.J. (1995). A typology of deviant workplace behaviors: A multidimensional scaling study. Academy of Management Journal, 38, 555–572.
Resick, C. J., Hanges, P. J., Dickson, M. W., ve Mitchelson, J. K. (2006). A cross-cultural examination of the endorsement of ethical leadership. Journal of Business Ethics, 63 (4), 345–359.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger H., and Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures, Methods of Psychological Research, 8 (2), 23- 74.
Sims, R. R., ve Brinkmann, J. (2002). Leaders as moral rol models: The case of John Gutfreund at Salomon brothers. Journal of Business Ethics, 35, 327- 339.
Treviño L. K., Brown, M., ve Hartman, L. P. (2003) A qualitative ınvestigation of perceived executive ethical leadership: Perceptions from inside and outside the executive suite. Human Relations, 56 (1), 5–37.
Tuna, M., Bircan, H., ve Yeşiltaş, M. (2012). Etik liderlik ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 26 (2), 143-156.
Tuna, M., Yeşiltaş, M., Tuna, A. A. ve Aslan, S. (2012). “ Algılanan örgütsel prestijin örgütsel sapma davranışları üzerindeki etkisi: İş tatminin aracılık rolü” 20.Yönetim ve Organizasyon Kongresi, İzmir (24–26 Mayıs 2012’de sunuldu) ss: 67-72.
Vardi, Y. (2001). The effects of organizational and ethical climates on misconduct at work. Journal of Business Ethics, 29, 325- 337.
Vardi, Y., ve Wiener, Y. (1996). Misbehavior in organizations: A motivational framework. Organization Science, 7, 151–165.
Yürür, S., ve Demir, K. (2011). Örgütsel adalet ve psikolojik güçlendirme: Karşılıklı etkileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.16, (3) s.311-335.
Yürür, S. (2009). Örgütsel adalet., A. Keser, G. Yılmaz ve S. Yürür (Editörler). Çalışma Yaşamında Davranış Güncel Yaklaşımlar. Birinci Basım. Kocaeli: Umut Yayınları, ss: 167-207.
http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,9860/turizm-belgeli-tesisler.html