Katılım Perspektifiyle Kadın Muhtarların Meslek ve Rol Algılarına İlişkin Keşifsel Bir ÇalışmaSığınmacılar

Günümüzde katılım, mahalle düzeyinden başlayarak ulusal düzeye uzanan bir mekanizma içinde seçilen temsilciler aracılığıyla gerçekleşmektedir. Katılımın ilk basamağını mahalle oluşturmaktadır. Mahalle düzeyindeki temsilci ise muhtardır. Bu bağlamdan hareketle çalışmada Eskişehir’de görev yapan kadın muhtarların mesleklerine ilişkin algıları, liderlik ve katılım konularındaki tutum ve davranışları nitel paradigmanın esasları doğrultusunda araştırılmıştır. 11 (onbir) kadın muhtarla yapılan görüşmeler neticesinde elde edilen verilere sistematik ve betimsel analiz yapılmıştır. Bulgulara göre muhtarların kadın olmaya atfedilen toplumsal cinsiyet özellikleri üzerinden muhtarlık mesleğini tanımladıkları, görev bilinçlerinin yüksek olduğu, muhtarlığı seçmelerinde ve devam ettirmelerinde -eş- desteğini önemli gördükleri saptanmıştır. Ayrıca mahalle sakinleriyle kurdukları ilişkiler ve sorunları çözüm yöntemleri katılımcı liderlikten ziyade paternalistik liderlik özelliklerini taşımaktadır. Son olarak muhtarların kent yönetimine yeterli katılım olanağı bulamadıkları ortaya çıkmıştır. Çalışmanın bulguları doğrultusunda kuramsal ve pratik öneriler geliştirilmiştir

An Explorative Study Regarding Women Muhtars’ Profession and Role Perceptions

Today, participation takes place through several direct participation tools and is also facilitated by representatives elected at the neighborhood as well as national levels. Involvement in neighborhood activities is the first step toward social participation; as representatives of citizens at the neighborhood evel, muhtars participate actively in the local decision-making process. This study adopts the principles of the qualitative paradigm to investigate how women muhtars working in Eskişehir perceive their professions, attitudes and roles pertaining to their leadership positions and participation in various activities. Systematic and descriptive analyses were performed on the data obtained from interviews of 11 women muhtars. The findings revealed that muhtars primarily perceive their profession in terms of the gender attributes ascribed to the role. Women muhtars possess high levels of consciousness and believe that support from a woman’s husband plays a pivotal role in helping her select and then progress in the muhtar profession. In addition, the relationships that they establish with residents and the problem-solving and decision-making strategies they adopt reflect the characteristics of paternalistic—as opposed to participatory— leadership. Finally, the muhtars believed that they did not have sufficient decision-making powers in the city’s administrative process. Theoretical and practical suggestions were developed in line with the findings of the study.

___

  • Akman, Ç. (2018). Mahalle yönetimi ile ilgili yeni bir yasal düzenleme gerekli mi?: Isparta ili özelinde bir araştırma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(19), 516-534.
  • Alada, A. B. (2008). Kentsel yönetime katılımda mahalle. Yerel Yönetimlere Katılım, 64, 66-70.
  • Arıkboğa, E. (1999). Yerel yönetim açısından mahalle muhtarlığına bir bakış. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 8(3), 103-125.
  • Ataseven, A., Akış, Ç. E., & Keyman, F. (2018). Türkiye’de sosyal uyum. İstanbul Politikalar Merkezi, http://ingev.org/raporlar/SosyalUyumRaporu.pdf (Erişim tarihi: 09.07.2020).
  • Aycan, Z. (2006). Paternalism. In. K. Uichol, Y., Kuo-Shu, H., Kwang-Kuo (Eds) Indigenous and cultural psychology (pp. 445–466). Boston: Springer.
  • Aycan, Z. (2015). Paternalistic leadership. In Sir C. L Cooper (Ed.) Wiley encyclopedia of management, http://zeynepaycan.net/doc/paternalistic-leadership-wiley-encylopedia-ofmanagement-2014.pdf Erişim tarihi 05.07.2020).
  • Aycan, Z., & Fikret-Pasa, S. (2003). Career choices, job selection criteria, and leadership preferences in a transitional nation: The case of Turkey. Journal of Career Development, 30(2), 129-144.
  • Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
  • Barnard, I. C. (1938). The functions of the executive. Cambridge, MA: Harvard University Press.
  • Bulut, Y. (2001). Mahalle muhtarlığı üzerine bir araştırma. Çağdaş Yerel Yönetimler, 10(3), 31-51.
  • Bulut, Y. & Akın, S. (2019). Katılımcı demokrasi açısından mahalle yönetiminin önemi. İçinde Y. Çakırer Özservet ve H. Küçük (Ed.), Mahalle odaklı katılım (s.45-54). Ankara: Astana Yayınları.
  • Cengiz, A. A. & Özdemir, A. (2020). Kadın yöneticilere yönelik tutumların oluşumunda çelişik duygulu cinsiyetçilik ve narsisizmin etkisi. Çalışma ve Toplum, 67(4), 2123- 2144.
  • Creswell, W. J. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün ve S. B. Demir Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Çam, E. (2011). Siyaset bilimine giriş. İstanbul: Der Yayınları.
  • Çadırcı, M. (1993). Türkiye’de muhtarlık kurumunun tarihi gelişimi. Çağdaş Yerel Yönetimler, 2(3), 3-11.
  • Çukurçayır, M.A. (2012). Siyasal katılma ve yerel demokrasi. Konya: Çizgi Yayınevi.
  • Eroğul, C. (1999). Devlet yönetimine katılma hakkı. Ankara: İmge Yayınevi. Ertan, G., Aytaç. S.E., & Çarkoğlu, A. (2019). Türkiye’de siyasi kurumlara güven: Kültürel ve kurumsal açıklamalar ile “kazanan takım” etkisinin rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37(1), 65-88.
  • Eryılmaz, B. (2016). Kamu yönetimi. Kocaeli: Umuttepe Yayınevi.
  • Eryılmaz, B. (2017). Tanzimat ve yönetimde modernleşme. İstanbul: İşaret Yayınevi.
  • Esmer, Y. (1999). Devrim, evrim, statüko: Türkiye’de sosyal, siyasal, ekonomik değerler. https://www.tesev.org.tr/tr/research/devrim-evrim-statuko-turkiyede-sosyal-siyasalekonomik-degerler/ (10.07.2020).
  • Feather, N. T., & Boeckmann, R. J. (2007). Beliefs about gender discrimination in the workplace in the context of affirmative action: Effects of gender and ambivalent attitudes in an Australian sample. Sex Roles, 57(1-2), 31- 42.
  • Fine, C. (2011). Toplumsal cinsiyet yanılsaması. (K. Tanrıyar Çev.). İstanbul:Sel Yayıncılık.
  • Glesne, C. (2016). Becoming qualitative researchers: An introduction. New Jersey: Pearson. Grijalva, E., Newman, D. A., Tay, L., Donnellan, M. B., Harms, P. D., Robins, R. W., &
  • Yan, T. (2015). Gender differences in narcissism: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 141(2), 261-310.
  • Gül, İ. (2019). Değişen kent ve mahalle yönetimi ve katılım. İçinde Y. Çakırer Özservet ve H. Küçük (Ed.), Mahalle odaklı katılım (s.19-44). Ankara: Astana Yayınları.
  • Harman, W. W. (1981). Two contrasting concepts of participatory leadership. Theory Into Practice, 20(4), 225-228.
  • Hearn, J. (2004). From hegemonic masculinity to the hegemony of men. Feminist Theory, 5(1), 49-72.
  • Hogwood, B.W., & Gunn, L. A. (1984). Policy analysis for the real world. Oxford: Oxford University Press.
  • House, R. J. (1996). Path-goal theory of leadership: Lessons, legacy, and a reformulated theory. The Leadership Quarterly, 7(3), 323-352.
  • Joseph, T. (2016). Developing the leader-follower relationship: Perceptions of leaders and followers. Journal of Leadership, Accountability and Ethics, 13(1), 132-144.
  • Kavruk, H. (2018). Mahalle yerleşimi ve yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
  • Maxwell, J. A. (2018). Collecting qualitative data: A realist approach. In U. Flick (Ed.) The handbook of qualitative data collection (pp.19-33), London, England: Sage.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2016). Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel veri analizi. (S. Akbaba Altun ve A. Ersoy Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
  • Lüchmann, L.H.H. (2017). Participatory budgeting and democratic innovation: Some analytical variables. In A. A. Paulin, L. G. Anthopoulos, C. G. Reddick (Eds.). Beyond bureaucracy. (pp.63-79). Switzerland: Springer Nature.
  • Orhan, G., Palaz, S., & Altan, E. (2018). Yerel siyasete kadınların aktif katılımının koşulları: Kadın muhtarlar akademisi katılımcıları çalışması. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(1), 16-39.
  • Öktem, M. K. (2019). Değişen kent, mahalle yönetimi ve katılım: Şeffaf muhtarlık. İçinde Y. Çakırer Özservet ve H. Küçük (Ed.), Mahalle odaklı katılım (s.67-86). Ankara: Astana Yayınları.
  • Özservet Çakırer, Y. (2019). Neden mahalle odaklı katılım?. İçinde Y. Çakırer Özservet ve H. Küçük (Ed.), Mahalle odaklı katılım (s.1-18). Ankara: Astana Yayınları.
  • Patton, M.Q. (2018). Qualitative research & evaluation methods (4th ed). Thousand Oaks, CA: Sage. Rogiest, S., Segers, J., & van Witteloostuijn, A. (2018). Matchmaking in organizational change: Does every employee value participatory leadership? An empirical study. Scandinavian Journal of Management, 34(1), 1-8.
  • Rudman, L. A., Moss-Racusin, C. A., Phelan, J. E., & Nauts, S. (2012). Status incongruity and backlash effects: Defending the gender hierarchy motivates prejudice against female leaders. Journal of Experimental Social Psychology, 48(1), 165-179.
  • Sancar, S. (2018). Siyasal kararlara katılımda toplumsal cinsiyet eşitliği - Haritalama ve izleme çalışması. http://www.ceidizleme.org/medya/dosya/94.pdf, (Erişim tarihi: 10.07.2020).
  • Sargut, A. (2007). Kültürler arası farklılaşma ve yönetim. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Somech, A. (2003). Relationships of participative leadership with relational demography variables: a multi-level perspective. Journal of Organizational Behavior, 24(8), 1003- 1018.
  • Spence, J. T., & Helmreich, R. L. (1978). Masculinity and femininity: Their psychological dimensions, correlates, and antecedents. Austin: University of Texas Press.
  • Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research. CA : Sage Publications.
  • Rosette, A. S., & Tost, L. P. (2010). Agentic women and communal leadership: How role prescriptions confer advantage to top women leaders. Journal of Applied Psychology, 95(2), 221-235.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yin, R.K. (2015). Qualitative research from start to finish. New York: Guilford Publications.
  • Yüce Tar, Y. (2016). “Partisiz siyaset: Muhtarlık”: Kadınların siyaseti için bir imkân mı? Samsun ili kadın muhtarları ve kadın muhtar adayları. Journal of International Social Research, 9(42), 1173-1184.
  • İnternet Kaynakları Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, http://hdr.undp.org/en/gsni (Erişim tarihi: 20.05.2020). Dünya Ekonomik Forumu, Global Gender Report (2020) http://www3.weforum.org/ docs/WEF_GGGR_2020.pdf (Erişim Tarihi: 16.07.2020). TDK Sözlük, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 12. 03. 2020). 29507 sayılı Genelge, 19 Ekim 2015 “Muhtarlar Günü” konulu Genelge., https://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/10/20151019M1.pdf (Erişim Tarihi: 09.05.2020). 5393 sayılı Belediye Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf URL 1: Muhtarlar Konfederasyonu, http://www.muhtarlarkonfederasyonu.org/bizden-haberler/turkiye-genelinde-kadinmuhtar-sayisi.html (Erişim Tarihi: 16.04.2020)