DİJİTAL ÇAĞDA DEĞİŞEN EBEVEYNLİK ROLLERİ: TEKNOLOJİ KULLANIMINDA ANNE BABALAR REHBER Mİ ENGEL Mİ OLMALI?

Bir insan yavrusu, en hızlı gelişimini dünyaya geldikten sonraki ilk yıllar içerisinde göstermektedir. Hem fiziksel gelişim hem de bilişsel gelişim açısından yaşamın ilk yılları en önemli yıllardır. Bu süreçte en büyük sorumluluk kuşkusuz ki ebeveynlere düşmektedir. Gelişmekte olan bebeğin beyni çevredeki tüm uyaranlar ile etkileşim halindedir. Beyin gelişiminde en önemli unsur ise bebeğin ebeveynleri ile olan ilişkisi ve yaşadığı ortamdır. Hepimiz yaklaşık yüz milyar nöron ile doğarız. Yapılan çalışmalar kritik sinirsel bağlar olmadan bu nöronların bir işe yaramayacağını göstermektedir. Kritik sinirsel bağların oluşumunda ise bebekle kurulan iletişimin ve etkileşimin önemli olduğu dikkati çekmektedir. İçinde bulunduğumuz dönem dijital ya da bilişim çağı olarak tanımlanabilecek bir dönemdir. Bu dönemde dijital aygıtlar gündelik yaşantımızın ayrılmaz bir parçası olmuştur. Dolayısıyla yenidoğan bebekler, bundan yirmi yıl öncesine göre daha fazla dijital araç gerece maruz kalarak büyümektedirler. Bu bağlamda, bu çalışma “Anne-babalar, bebeklerinin sağlıklı gelişimi için, insan hayatının en kritik dönemi olan 0-36 ay arasında teknoloji kullanımı sürecini nasıl yönetmelidirler?” ve “Bebeklerin bu süreçten en olumlu şekilde etkilenmeleri nasıl sağlanır?” sorularına cevap aramıştır. Buna ek olarak 3-5 yaş arasındaki çocukların teknoloji kullanımı konusunda nelere dikkat edilmesi gerektiği de yazı kapsamında irdelenen bir diğer konudur. Dijital göçmenler olarak tanımlayabileceğimiz anne-babaların, dijital yerli çocukları ile nasıl iletişim kurmaları gerektiği ve bu süreci nasıl yürütmeleri gerektiği ile ilgili öneriler sunularak dijital çağda ebeveynlerin değişen rolleri hakkında bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

ebeveynlik, dijital ebeveynlik, ebeveynlik rolleri, dijital yerliler, dijital göçmenler

CHANGING PARENTING ROLES IN THE DIGITAL AGE: SHOULD PARENTS GUIDE OR OBSTACLE IN TECHNOLOGY USE?

A baby shows its fastest development in the first years after being born. The first years of life are the most important ones in terms of both physical and cognitive development. The greatest responsibility in this process is undoubtedly taken by the parents. The developing baby's brain interacts with all the stimuli in the environment. The most important factor in brain development is the relationship of the baby with the parents and the environment in which they live. We're all born with a hundred billion neurons. Studies have shown that these neurons are useless without critical neural connections. Communication and interaction with the baby are important in the formation of critical neural bonds. The current period is one that can be defined as digital or information age. In this period, digital devices become an integral part of our daily life. Meanwhile, newborn babies grow by exposing more digital devices by being exposed to more digital devices and technology, compared to twenty years ago. In this context, this study strives to reply to two crucial questions: how should the parents have an attitude concerning the use of technology between 0 to 36 months, the most critical period of human life, for the healthy development of their babies?, and how are babies provided to positively affected by this process? In addition, another significant question to be discussed is that of what should be paid attention to the use of technology for children between the ages of 3-5 years? Based upon these questions, it gives informations about the changing roles of the parents in the digital age, by offerring a variety of suggestions with regard to how the parents, defined as digital immigrations, should communicate with their digital indigenous children and how they should conduct the process.

Keywords:

parenting, digital parenting, parenting roles, digital natives, digital immigrants,

PDF

___

Akkoyunlu, B. ve Tuğrul, B. (2002). Okul öncesi çocukların ev yaşantısındaki teknolojik etkileşimlerinin bilgisayar okuryazarlığı becerileri üzerindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 12–21. Appel, M., Stiglbauer, B., Batinic, B., ve Holtz, P. (2014). İnternet use and verbal aggression: the moderating role of parents and peers, Computers in Human Behavior, 33, 235-241. Aral, N., ve Dogan Keskin, A. (2018). Examining 0-6 Year Olds’ Use of Technological Devices from Parents’ Points of View. ADDICTA, 5, 317-48. Ateş, M. A., ve Durmuşoğlu Saltalı, N. (2019). KKTC’de yaşayan 5-6 yaş çocukların tablet ve cep telefonu kullanımına ilişkin ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 62-90. Bennett, S., Maton, K. ve Kervin, L. (2008). The ‘digital natives’ debate: a critical review of the evidence. British Journal of Educational Technology, 39(5), 775-786. Bilgiç, H. G., Duman, D., ve Seferoğlu, S. S. (2011). Dijital yerlilerin özellikleri ve çevrim içi ortamların tasarlanmasındaki etkileri. Akademik Bilişim 2011, İnönü Üniversitesi, Malatya. Budak, O. (2017). Dı̇jı̇tal çocuk oyunlarına çocuk gelı̇şı̇mı̇ ve okul öncesı̇ öğretmenlerı̇nı̇n ve annelerı̇n bakış açısı. Ines Journal Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 158-172. Canbek, G., ve Sağıroğlu, Ş. (2007). Çocukların ve gençlerin bilgisayar ve internet güvenliği. Politeknik Dergisi, 10(1), 33-39. Chiong, C., ve Shuler, C. (2010). Learning: Is there an app for that. In Investigations of young children’s usage and learning with mobile devices and apps. New York: The Joan Ganz Cooney Center at Sesame Workshop (pp. 13-20). Clark, L. S. (2011). Parental mediation theory for the digital age, Communication Theory, 21(4), 323-343. Çakmak, V. (2016). Çocuk ve dijital oyun etkileşimine etiksel bir bakış. ICHACS, 430. Donohue, C. ( 2015). Technology and digital media as tools for teaching and learning in the digital age. (C.Donohue Ed.), Techonolgy and digital media in the early years Tools for teaching and learning,( pp.21- 35) . New York, NY: Routledge Durak, A. (2019). Ebeveyn arabuluculuğunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bartın Üniversitesi, Bartın. Epstein, A. S. (2015). Using technology appropriately in the preschool classroom. Exchange Focus, 28(1), 1-19. Eşgi, N. (2013). Dijital yerli çocukların ve dijital göçmen ebeveynlerinin internet bağımlılığına ilişkin algılarının karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3), 181-194. Forward, S., ve Buck, C. (2011). Zor bir ailede büyümek. İstanbul: İletişim Yayınları. Gezer Şen, B., Sevim, Y., ve Artuç, S. (2015). İlköğretim çağindaki çocuklarin internet kullanimlarinin ebeveyn görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 175-184. Goodwin, K.(2018). Dijital dünyada çocuk büyütmek (Çeviren: Tülin ER), Aganta Kitap, İstanbul. Adana. Green, L. ve Holloway D. (2014) 0-8: Very young children and the domestication of touchscreen technologies in Australia. Günüç, S., ve Atli, S. (2018). 18-24 aylık bebeklerde teknolojinin etkisine yönelik ebeveyn görüşleri. ADDICTA: The Turkish Journal on Addictions, 5(2), 1-22. Holloway, D., Green, L.veLivingstone, S.(2013)Zero to eight: young children and their internet use. EU Kids Online. LSE London, EU Kids Online, London, UK. Horzum, M. B., Duman, İ., ve Uysal, M. (2019). Children’s Age and Gender Differences in Internet Parenting Styles. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-22. Işıkoğlu Erdoğan, N. (2019). Dijital oyun popüler mi? Ebeveynlerin çocukları için oyun tercihlerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 1-17. doi: 10.9779/pauefd.446654 İnan Kaya, G., Mutlu Bayraktar, D. ve Yılmaz, Ö. (2018). Dijital ebeveynlik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 149-173. Kurt, A. A., Günüç, S., ve Ersoy, M. (2013). Dijitalleşmede son durum: Dijital yerli, dijital göçmen ve dijital göçebe. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(1), 1-22 Li, Q., ve Ma, X. (2010). A meta-analysis of the effects of computer technology on school students’ mathematics learning. Educational Psychology Review, 22(3), 215-243. Livingstone, S. ve Haddon, L. (2009). EU Kids Online: Final report. Deliverable D6.5 for the EC Safer Internet Plus Programme. London: EU Kids Online, LSE Livingstone, S. ve Haddon, L., Görzig, A. and Ólafsson, K. (2011) Risks and safety on the internet: The perspective of European children: Full findings and policy implications from the EU Kids Online survey of 9-16 year olds and their parents in 25 countries. EU Kids Online, Deliverable D4. EU Kids Online Network, London, UK. Lupton, D., Pedersen, S., ve Thomas, G. M. (2016). Parenting and digital media: from the early web to contemporary digital society. Sociology Compass, 10(8), 730-743. Maccoby, E. (2002). Parenting effects: Issues and controversies. In J. G. Borkowski, L. S. Ramey, ve M. Bristol- Power (Eds.), Parenting and the child’s world: Influences on academic, intellectual and social-emotional development (pp. 35–46). New Jersey, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc. Magid, L.J. (1998). Child Safety on the Information Highway. National Center for Missing and Exploited Children. McManis, L. D ., ve Gunnewing, S.B.( 2012). Finding the education in educational technology with early learners. Teachnology and Young Children, 67(3), 14-24. Neumann, M. M. (2014). An examination of touch screen tablets and emergent literacy in Australian pre-school children. Australian Journal of Education, 58(2), 109-122 Ólafsson, K., Livingstone, S., ve Haddon, L. (2013). Children’s Use of Online Technologies in Europe. A review of the European evidence base. LSE, London: EU Kids Online. Özsoy, D., ve Atılgan, S. S. (2018) Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki 0-8 yaş grubu çocukların internet kullanımı ve bu kapsamda ebeveyn arabuluculuğu: Nitel bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 11(2), 96-125. Palfrey, J., ve Gasser, U. (2008). Born digital: Understanding the first generation of digital natives. New York: Basic Books. Prensky, M. (2001a). Digital natives, digital immigrants part 1. On the horizon, 9(5), 1-6. Prensky, M. (2001a). Digital natives, digital immigrants, part 2: Do They really think differently? On the horizon, 9(6), 1-9. Prensky, M. (2005). Listen to the natives. Educational Leadership: Learning in the Digital Age. 63 (4), 8-13. Sağlam, M., ve Kayaduman, H. (2018). İnternet üzerindeki oyun sitelerinin çocuklara yönelik riskler açısından incelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 253-262. Selçuk, Z. (2005). Gelişim ve Öğrenme, Nobel Yayın Dağıtım. Ankara. Suskind, D. (2018). Otuz milyon kelime & Çocuğunuzun beyninin geliştirin. Buzdağı Yayınevi, Ankara. Tonta, Y. (2009). Dijital yerliler, sosyal ağlar ve kütüphanelerin geleceği. Türk Kütüphaneciliği, 23 (4), 742-768. Ulusoy, A., ve Bostancı, M. (2014). Çocuklarda sosyal medya kullanımı ve ebeveyn rolü. The Journal of Academic Social Science Studies (28), 559-572 Wartella, E., Rideout, V., Lauricella, A. R., ve Connell, S. (2013). Parenting in the age of digital technology. Report for the Center on Media and Human Development School of Communication Northwestern University. Yaman, F. (2018). Türkiye’deki ebeveynlerin dijital ebeveynlik öz yeterliklerinin incelenmesi. Doktora Tezi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Yazgan İnanç B., Bilgin M., ve Kılıç Atıcı M. (2004). Gelişim Psikolojisi-Çocuk ve Ergen Gelişimi, Nobel Kitabevi, Adana Yeygel, S., ve Eğinli, A. T. (2009). Çocukların yeni oyuncağı: Internet (Çocukların internet kullanımına ilişkin bir araştırma). Marmara İletişim Dergisi, (15). Yurdakul, I. K., Dönmez, O., Yaman, F., ve Odabaşı, H. F. (2013). Dijital ebeveynlik ve değişen roller. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(4), 883-896.