32020

Üretici Fiyatları ve Çekirdek Enflasyon: Türkiye Örneği

Türkiye’de enflasyonist eğilimler son dönemde en önemli makro ekonomik konulardan biri olmuştur. Yüksek döviz kuru kaynaklı üretim maliyetlerindeki artışlar tüketici enflasyonunu da artırmıştır. Tüketici fiyatlarındaki temel göstergelerden biri de çekirdek enflasyondur. Çekirdek enflasyonun düşürülmesi uygulanan para politikasından başarılı bir sonuç alındığını göstermektedir. Bu çalışmanın amacı üretici fiyatlarının uzun dönemde çekirdek enflasyon üzerinde ne derece belirleyici olduğunu araştırmak ve arz yönlü şokların temel fiyat göstergesi üzerindeki kalıcılığını ortaya çıkarmaktır. Bu kapsamda üretici fiyatlarını gösteren Üretici Fiyat Endeksi ile Merkez Bankası tarafından dikkate alınan özel kapsamlı TÜFE göstergesi olan (B) Çekirdek Enflasyon değişkenleri arasındaki uzun dönemli ilişki ARDL yöntemi ile aylık olarak 2003-2023 dönemi için incelenmiştir. Çalışmanın bulgularına göre üretici fiyatlarının çekirdek enflasyonu uzun dönemde kalıcı olarak artırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca çekirdek enflasyon üretici fiyatları kaynaklı şoklara kalıcı ve pozitif yönde tepkiler vermektedir.

Anahtar Kelimeler:

çekirdek enflasyon, üretici fiyatları, ARDL

Producer Prices and Core Inflation: The Case of Türkiye

Inflationary trends in Turkey have recently become one of the most important macroeconomic issues. Increases in production costs due to high exchange rates also increased consumer inflation. One of the main indicators of consumer prices is core inflation. Reducing core inflation shows that the implemented monetary policy has achieved successful results. The aim of this study is to investigate to what extent producer prices are decisive on core inflation in the long term and to reveal the permanence of supply-side shocks on the core price indicator. In this context, the long-term relationship between the Producer Price Index, which shows producer prices, and (B) Core Inflation variables, which is a special comprehensive CPI indicator taken into account by the Central Bank, was examined monthly with the ARDL method for the period 2003-2023. According to the findings of the study, producer prices increased core inflation permanently in the long term. In addition, core inflation responds permanently and positively to shocks originating from producer prices.

Keywords:

core inflation, producer prices, ARDL,

PDF

___

Ağaslan, E. (2022). Çekirdek enflasyon ve manşet enflasyonda enflasyon geçişkenliği karşılaştırılması: Türkiye örneği. Ağaaslan, E., & Tokatlıoğlu, Y. (Eds.), İktisadi gelişmelerin ekonometrik analizi paket program uygulamaları ile birlikte (R, Matlab, Stata) içinde (ss. 163-195). Gazi Kitabevi.
Atuk, O., Ozmen, M. U., & Tekatlı, N. (2011). Çekirdek enflasyon göstergelerinin kullanımı üzerine bir değerlendirme. CBT Research Notes in Economics, 1101, Research and Monetary Policy Department, Central Bank of the Republic of Turkey.
Başer-Andıç, S. (2014). Yurt ici uretici fiyat endeksi cekirdek enflasyon gostergeleri. CBT Research Notes in Economics, 1406, Research and Monetary Policy Department, Central Bank of the Republic of Turkey.
Belton, W. J., & Nair-Reichert, U. (2007). Inflation regimes, core inflation measures and the relationship between producer and consumer price inflation. Applied Economics, 39(10), 1295-1305.
Berber, M., & Bocutoğlu, E. (2020). Genel iktisada giriş. Ekin Yayınevi.
Ceylan, S., & Şahin, B. Y. (2017). Çekirdek enflasyon ölçütlerinin karşılaştırılması: Türkiye uygulaması. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4), 31-53.
Clark, T. E. (1995). Do producer prices lead consumer prices?. Economic Review-Federal Reserve Bank of Kansas City, 80, 25-39.
Cristadoro, R., Forni, M., Reichlin, L., & Veronese, G. (2005). A core inflation indicator for the Euro area. Journal of Money, Credit and Banking, 37(3), 539-560.
Eğilmez, M. (2014). Örneklerle kolay ekonomi. Remzi Kitabevi.
Ha, J., Kose, M. A., & Ohnsorge, F. (2023). One-stop source: A global database of inflation. Journal of International Money and Finance, 137, 102896, https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2023.102896
Lee, J., & Strazicich, M. C. (2003). Minimum Lagrange multiplier unit root test with two structural breaks. Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
Paya, M. (2007). Para teorisi ve para politikası. Filiz Kitabevi.
Perron, P. (1989). The Great Crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Econometrica, 57(6), 1361-1401.
Pesaran, M. H., & Shin, Y. (1998). An autoregressive distributed-lag modelling approach to cointegration analysis. Econometric Society Monographs, 31, 371-413.
Saraç, T. B., & Karagöz, K. (2010). Türkiye’de tüketici ve üretici fiyatları arasındaki ilişki: Yapısal kırılma ve sınır testi. Maliye Dergisi, 159, 220-232.
Saraçlı, S. (2004). Özel imalat sanayi fiyat endeksi ile enflasyon arasındaki nedensellik ilişkisinin araştırılmasında çapraz korelasyon çözümlemesi ve Türkiye örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 185-196.
Şanlısoy, S., & Ekinci, R. (2019). Azerbaycan ekonomisinin Hollanda hastalığı açısından değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 26(2), 595-608.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB). (2023). Enflasyon Raporu 2023-III, 27 Temmuz 2023. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/d2e5a80e-e1d4-44cb-9825-ab60782970b9/enf23_iii_tam.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-d2e5a80e-e1d4-44cb-9825-ab60782970b9-oC.uASN (Erişim Tarihi: 25 Ağustos 2023).
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). Enflasyon ve Fiyat Göstergeleri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Enflasyon-ve-Fiyat-106 (Erişim Tarihi: 28 Ağustos 2023).
Yıldırım, Z. (2015). Enflasyon rejimleri ve üretici enflasyonundan tüketici enflasyonuna geçiskenlik. Central Bank Review, 15(4), 89-114.
Yiğit, Ö., & Gökçe, A. (2012). Türkiye’de çekirdek enflasyon: Ekonometrik bir yaklaşım. Central Bank Review, 12(1), 37-51.
Zivot, E., & Andrews, D. W. K. (1992). Further evidence on the great crash, the oil-price shock, and the unit-root hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10(3), 251-270.