TÜRKİYEDE KATILIM BANKACILIĞI ve BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ ÖNEMİ

“İslami bankacılık”, “İslami finans” ya da “faizsiz bankacılık” olarak adlandırılan katılım bankacılığı, son otuz yılda finansal sektörün ve bankacılık sisteminin hızla büyüyen ve gelişen bir parçası haline gelmiştir. Katılım bankaları özellikle faiz hassasiyeti nedeniyle bankacılık sistemine dahil olmayan atıl fonların ekonomiye kazandırılmasında ve benzer nitelikli yabancı kaynakların ülkeye çekilmesinde alternatif bir yol olarak kabul edilmektedir. Katılım bankalarının mevduat bankalarından işlevsel olarak çok önemli farklılıkları bulunmasa da ekonomideki tasarrufları toplamak ve yatırıma yönlendirmek görevini farklı modellerle yerine getirmektedirler. İslam dini açısından faizin haram kılınması nedeniyle kâr ve zarara katılma esasına göre faaliyet gösteren katılım bankaları, toplumda ekonomik ve sosyal işlevi birlikte üstlenmişlerdir. Bu çalışmanın amacı, ortaya çıkış nedenleri, tarihi ve hukuki gelişimleri, özellikleri, çalışma ilkeleri bazında katılım bankalarını irdelemek, katılım bankalarının ekonomiye katkıları, Türkiye’deki mevcut durumu, katılım bankaları ile mevduat bankalarının karşılaştırılması ve bankacılık sektörü içindeki önemini ortaya koymaktır. Çalışmada, Türk bankacılık sektörü içerinde katılım bankalarının önemi, 2006-2014 dönemi için çeşitli büyüklükler (aktif toplamı, özkaynaklar, toplanan fonlar, kullandırılan fonlar, net kâr, personel ve şube sayısı) ve oranlar (kârlılık oranları, sermaye yeterlilik rasyosu vegelir-gider oranları) kullanılarak değerlendirilmektedir. Çalışmada katılım bankalarının bankacılık sektörü içerisinde giderek artan bir öneme ve paya sahip olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

THE PARTICIPATION BANKING IN TURKEY AND ITS IMPORTANCE IN BANKING SECTOR

The participation banking, so called “Islamic banking", "Islamic finance" or "interest-free banking" has quickly become a growing and developing part of financial sector and the banking system for the past thirty years. Participation banks are considered to be an alternative way to implicate the idle funds not being included in the banking system especially due to the susceptibility of interest and in attracting foreign resources with the similar nature to the country. Notwithstanding, participation banks do not have very important differences from deposit banks functionally, they fulfill their duty of collecting savings and leading to the investments in different methods. The participation banks carrying on business in terms of the profit and loss participation basis, meet both the economic and social function in the society. The purpose of this study is to analyze the participation banks on the basis of operating principles, properties, the historical and legal developments and the reasons of appearing, their contribution to the economy, the current situation in Turkey; to compare the participation banks and the deposit banks and to reveal the importance of participation banks in the banking sector. In the study, the importance of the participation banks in the Turkish banking sector is evaluated using various magnitudes (total assets, total deposits, total credits, capitals, net profit, total staff, total branch) and rates (profitability ratios, capital adequacy ratio and income and expense ratios) for the period 2006-2014. The result of this study has revealed that participation banking is of growing importance and share in the banking sector