Yürürlükteki Program ve Ders Kitaplarına Göre Ortaöğretim Coğrafya Perspektifimiz
Türkiye’de anasınıfından üniversiteye kadar değişen program türlerinde 300 krediyi bulan coğrafya derslerine sinmiş resmi bir perspektifimiz vardır. Geçmişteki bölgesel koşulların karşısında, ama daha çok ulusal tavırların şekillendirdiği bu resmi yapının üç yönü dikkati çeker: ilki çağdaş coğrafyanın etkilerinden iyi korunmuş bir genel coğrafya; ikincisi seçilmiş ülkelerin ansiklopedik bilgileriyle şekillenmiş bir dünya coğrafyası; sonuncusu tüm yönleriyle-yeniden-Türkiye Coğrafyası. Bu yapıdaki programın amaçları doğrultusunda farklı yönlerde ortaya çıkan perspektifi görmeyi amaçlayan bu yazı, ortaöğretim coğrafya dersleri için Talim Terbiye Kurulu’nca 1992 yılında alınan kararlara, programın içeriğine ve son on yılda okutulan ders kitaplarına dayandırılmıştır. Talim Terbiye Kurulu tarafından belirlenen amaçlar, içerik ve seçilmiş onaylı ders kitaplarında geçen beşi evrensel kabul edilen 20 kadar temel coğrafya kavramının taranmasıyla oluşturulan tablolar incelendiğinde ortaya çarpıcı sonuçlar çıkmıştır. Bunların başında kalkınmaya vurgu yapan Türkiye ve bölgeler kavramlarını öne çıkaran kitapların yanı sıra dünya, yer, harita ve ekonomi kavramlarının güçlü olarak göründüğü örnekler de vardır. Genel olarak bakıldığında coğrafya alanında evrensel kavramların desteklediği belirgin resmi bir perspektifimizin bulunmadığını söylemek yanlış olmaz
Anahtar Kelimeler:
coğrafya, program, perspektif, ders kitabı
We have got a very formal and detailed perspective of Geography of Turkey from preschool to university education. An average person receives nearly 300 credits of Geography from preschool to university graduation. Three aspects of National attitudes have gained gain more importance in geography teaching than regional conditions experienced in the past: first, a well preserved general geography out of the impact of contemporary geography. Second, a world geography shaped by information of developed countries. Third, re-examination of Geography of Turkey with all aspects. This study is based on the curriculum designed in 1992 by Talim Terbiye Committee and the course books studied in the schools in the last decade. 20 concepts, five of which are considered universal, have been scanned and assessed according to the curriculum; syllabus and content that Talim Terbiye Committee has determined and thought provoking ideas have emerged at the end of this analysis and assessment. One of the most outstanding ideas of this analysis is that there are lots of concepts that clearly support concepts of Turkey and regions of Turkey as well as concepts of world, place, map and economy. A general perspective of this analysis shows us that it will not be wrong to presuppose that there are not universal concepts that show that we have a markedly formal perspective
Keywords:
geography, program, perspective, course book,
___
- Barth, J.L.-Demirtaş, A., 1997. İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretimi-Kaynak Üniteler. YÖK/Dünya Bankası Yay., Ankara
- Helvacıoğlu, E., 2002. “Coğrafyasızlığın Coğrafyası”. Bilim ve Ütopya Dergisi S. 87, İstanbul.
- Doğanay, H., 2002. Coğrafya Öğretim Yöntemleri. Aktif Yayınevi, İstanbul.
- Engin, İ.,-Akbaş, Y.,-Gençtürk, E., 2003.” I. Coğrafya Kongresinden Günümüze Liselerimizde Müfredat Programlarındaki Değişimler”. Milli Eğitim Dergisi S. 157, Ankara. http://yayim.meb.gov.tr/yayimlar/157/ergin.htm.15.5.2004
- Gümüş, S., vd. 2001. “Isı ve Sıcaklık Üzerine Kavram Yanılgıları”. Milli Eğitim Dergisi S. 157, Ankara. http://yayim.meb.gov.tr/yayimlar/157/gumus.htm. 15.5.2004
- Harvey, D., 2003. Sosyal Adalet ve Şehir (Çev. Mehmet Moralı). Metis Yay., İstanbul.
- Özgüç, N.,-Tümertekin, E., 2000. Coğrafya. Çantay Kitabevi. İstanbul.
- Selen, H.S., 1945. Türkiye Coğrafyası. İstanbul.
- Şahin, C., 2001. Türkiye’de Coğrafya Öğretimi. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
- Taşlı, İ., 2000. “Günümüz Coğrafya Öğretiminde Öğrenci Aktivitelerinin Bilgi Üretimine Dönüştürülmesinde Olgular, Kavramlar ve Genellemelerin Sistematik Kullanımının Sağlanması”. Milli Eğitim Dergisi S. 145, Ankara. http://yayim.meb.gov.tr/yayimlar/145/tasli.htm.14.5.2004
- Turan, İ., 2002. “Lise Coğrafya Derslerinde Kavram ve Terim Öğretimi ile İlgili Sorunlar”. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 22, Sayı 2, 67– 84, Ankara.
- ISSN: 1306-732X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2006
- Yayıncı: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sayıdaki Diğer Makaleler
Türkçe Sözlük (TDK) ile Örnekleriyle Türkçe Sözlük’ü (MEB) Karşılaştırma Denemesi
Yürürlükteki Program ve Ders Kitaplarına Göre Ortaöğretim Coğrafya Perspektifimiz
Mustafa GİRGİN, Mustafa ERTÜRK
Alışveriş Maliyetleri Parasal Hizmet Modeli: Türkiye Örneği