ENGELLİ BİREYLERDE BİR SOSYAL BASKI ARACI OLARAK DAMGA: GİZLİ AJAN

Engelli bireylerin sosyal psikolojisi onların toplumdaki yeri, rolü ve davranışlarıyla doğrudan bağlantılıdır. İşlev yoksunluğu olarak tanımlanabilecek olan engellilik kavramı kişinin bireysel, psikolojik, sosyal ve kültürel yaşamını olumsuz şekilde derinden etkiler. Sosyolog ErwingGoffman‟a göre engelli insan toplum tarafından damgalanmıştır. Goffman, damga teorisinde engellilere karşı geliştirilen tutumları bireysel, psikolojik, sosyolojik ve kültürel modeller olarak sınıflandırır. Joseph Conrad‟ın on dokuzuncu yüzyıl İngiltere‟sini anlatan Gizli Ajan adlı romanı engellilerin toplumdaki değersizliğine vurguda bulunur. Romandaki zihinsel engelli Stevie‟ninVerloc‟un saldırı planlarına kolayca kurban edildiği görülür. Gerçekte ise Stevie‟nin bireysel trajedisi bir engelli olarak konumundan kaynaklanan edilgen durumdan ve saflıktan dolayıdır. İçe dönük bir yapıya sahip olan Stevie zihinsel engelli olarak toplumun kurbandır. Bu bağlamda romanda on dokuzuncu yüzyılda zihinsel engellilerin, ekonomik, sosyal, psikolojik ve kültürel düzeyler açısından damgalanarak toplumdan dışlandığı gerçeği açıktır

Stigma As a Means of Social Oppression in Disabled Individuals: The Secret Agent

The social psychology of disabled individuals is directly related with his/her position, role and behaviours in the society. The concept of disability, which can be defined as a functional deficiency, deeply affects one‟s individual, psychological, social and cultural life in a negative way. According to sociologist Erwing Goffman, disabled individual isstigmatized by the society. In his „Theory of Stigma‟ Goffman classifies the attitudes developed for the disabled individuals as invidual or medical, psychological, sociological and cultural models. Joseph Conrad‟s novel called The Secret Agent, which tells about nineteenth century England, emphasizes thet riviality of disabled individuals in the society. It is seen that mentally disabled Stevie is sacrificed for Verloc‟s bomb attack plans, easily. Infact, Stevie‟s individual tragedy is due to his passive position and innocence originated from his status and social identity as a disabled. Stevie, who is an intro vertand mentally disabled, is the victim of thes ociety. In this concept, the fact that disabled individuals in the nineteenth century are excluded from the society by stigmatizing in terms of economic, social, psychological and cultural levels is clear

___

  • Arnot, Madeleine. (2012). TheSociology of Disability and Inclusive Education: A tributeto Ben Burton. New York: Routledge.
  • Crocker, J.,Mayor, B &Steele, C. (1998). SocialStigma. D.T. Gilbert, S.T. Fiske & G. Lindsey (Eds.), Handbook of Social Psychology içinde (4th ed., Vol.3, pp. 504- 553). Boston: McGraw-Hill.
  • Goodley, Dan. (2011). Disability Studies: An Interdisciplinary Introduction. London: Sage. Goffman, Erwing. (1963). Stigma and Social Identity. New York: Simond&SchusterPublication.
  • Conrad, Joseph. (2011). Gizli Ajan. Çev., Hasan Fehmi Nemli. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
  • Fordham, Frieda. (1997). Jung Psikolojisi. Çev., Aslan Yalçıner. Say Dağıtımevi: İstanbul.
  • Heatherton, Todd F. (2003). TheSocial Psychology of Stigma. New York: GuilfordPress.
  • Jung, Carl Gustav. (1997). Analitik Psikoloji. Çev., Ender Gürol. İstanbul: Payel Yayınevi.
  • Stevens, Anthony. (1999). Jung. Çev., Ayda Çayır. İstanbul: Kaknüs Yayınları.