Yapısal Eşitlik Modellemesi ile Baş Dönmesi, Kaygı ve Bedensel Duyumları Abartma Arasındaki İlişkilerin Analizi
Yapısal eşitlik modellemesi (YEM), gizil ve gözlenen değişkenlerin nedensel ve korelasyonel ilişkilerini temel alan istatistiksel bir yöntemdir. Bir çok bağımlı ve bağımsız değişkenin eş- anlı değerlendirildiği YEM, analizlere hata değerlerini de dahil ederek yeni modellerin oluşturulmasına olanak tanır. Sağlıkla ilgili araştırmalarda birçok farklı neden ve bunların birçok farklı sonuçları dinamik özellikte gözlenmektedir. Sağlık alanındaki araştırmalarda kuramsal model oluşturularak yapılacak analizler önem taşımaktadır. Bu çalışmada amaç, en sık hekime başvuru nedenleri arasında yer alan baş dönmesi, kaygı ve bedensel duyumları abartma arasındaki kuramsal ilişkilerin yapısal eşitlik modellemesi ile analiz edilmesidir. Çalışmada, veri toplama süreci bir üniversite hastanesinde baş dönmesi şikâyeti olan 220 birey ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya katılmaya gönüllü olan bireylere, 20 maddelik Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri (State-Trait Anxiety Inventory-STAI), 10 maddelik Bedensel Duyumları Abartma Ölçeği (SomatoSensory Amplification Scale-SSAS), 15 maddelik Vertigo Semptom Skalası (Vertigo Symptom Scale-VSS) ve 25 maddelik Diziness Handikap Envanteri (Dizziness Handicap Inventory-DHI) uygulanmıştır. Baş dönmesi, kaygı ve bedensel duyumları abartma arasında kurulan kuramsal model analiz edilmiştir. Kuramsal kaynaklardan destek alınarak oluşturulan modelin tahmin sonuçları ve bu sonuçlar ile ilgili uyum istatistik sonuçları incelenmiştir. Verinin kurulan modele iyi ölçüde uyum sağladığı tespit edilmiştir. Buna göre baş dönmesi yakınması olan bireylerin kaygı ve bedensel duyumları abartma seviyelerinde artış olduğu görülmüştür. Ayrıca kaygı seviyesi yüksek olan bireylerin bedensel duyumları daha abartılı algıladığı belirlenmiştir. Baş dönmesi, kaygı ve bedensel duyumları abartma arasındaki ilişkinin modellenerek test edilmesi, hastaların doğru tanı alması ve uygun tedaviye yönlendirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın sonuçları baş dönmesi yakınması olan bireylerin psikiyatri bölümüyle işbirliği içinde değerlendirilmesi gerekliliğine işaret etmektedir. Yapısal eşitlik modellemesinin, sağlık alanındaki araştırmalar için dinamik özellikteki gizil değişkenlerle oluşturulan karmaşık modellerin analizinde, kolaylık sağladığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler:
Yapısal Eşitlik Modellemesi, Baş dönmesi, Kaygı, Bedensel Duyumları Abartma
Analysis of the Relationship Between Vertigo, Anxiety and Somatosensory Amplification with Structural Equation Modelling
Structural equation modelling (SEM) is a statistical method based on the causal and correlational relation of observed and latent variables. In the simultaneous evaluation of various dependent and independent variables, SEM makes possible the creation of new models, including also the error values in the analysis. It has been observed, in medical research where latent variables are evaluated, that there are a number of distinct reasons with a range of results in dynamic forms. The analyzes performed by creating theoretical models in medical research are important. The aim of this study is to test the correlation between vertigo, which is one of the most common reasons to get doctor consultancy, anxiety, which is closely related to vertigo as a psychological condition, and somatosensory amplification with structural equetion modelling. In the study, data callection process is conducted in a university hospital with 220 patients who has complaints of vertigo. Volunteer subjects completed 20-item State-Trait Anxiety Inventory (STAI), 10-item Somatosensory Amplification Scale (SSAS), 15-item Vertigo Symptom Scale (VSS) and 25-item Dizziness Handicap Inventory (DHI). Hypotetical model showing the relation between vertigo, anxiety and somatosensory amplification is tested. As a result of analysis, the model shows good fit and identified hypothesis are supported. According to this, anxiety level and somatosensory amplification level are high in patients with vertigo. In addition, it is found that, paitents with high anxiety score have high somatosensory amplification score, too. Specifying the relation between vertigo, anxiety and somatosensory amplification is crucial because it is suggestive to give the accurate diagnosis to the patients and directing them to the appropriate treatment. The findings of the study shows that patients with vertigo should also be consulted by psychiatry departments. Structural equation modelling makes it easier in the field of medicine, testing the complicated models including latent variables.
___
- AAHB Work Groupe. (2005). A vision for doctoral research training in health behavior: a position paper from the american academy of health behavior american academy of health behavior work group on doctoral research training. Am J Health Behav., 29, 542 556.
- Aydemir, Ö. ve Köroğlu, E. (2012). Psikiyatride Kullanılan Ölçekler, 6. Baskı, HYB Basım Yayın, İstanbul.
- Barsky, A .J., Wyshak, G. ve Klerman, G. L. (1990). The somatosensory amplification scale and its relationship to hypochondriasis. Journal of Psychiatry Research, 24, pp. 323-334.
- Barsky, A. J., Goodson, J. D., Lane, R.S. ve Cleary, P. D. (1988). The amplification of somatic symptoms. Psychosomatic Medecine, 50, 510-519.
- Best, C., Eckhardt-Henn, A., Tschan, R. ve Dieterich, M. (2009). Psychiatric morbidity and comorbidity in different vestibular vertigo syndromes. Results of a prospective longitudinal study over one year. Journal of Neurology, 256, 58–65.
- Buhi, E. R., Goodson, P. ve Neilands, T. B. (2007). Structural equation modeling: a primer for health behavior researchers. American Journal of Health Behavior, 31, 74.
- Dieterich, M. ve Eckhardt-Henn, A. (2004). Neurological and somatoform vertigo syndromes. Nervenarzt, 75, 281-302.
- Duracinsky, M., Mosnier, I., Bouccara, D., Sterkers, O., Chassany, O., ve theWorking Group of the Société Française d’Oto-Rhino-Laryngologie (ORL). (2007). iterature review of questionnaires assessing vertigo and dizziness, and their impact on patients’ quality of life. Value in Health, 10, 273-284. doi: 10.1111/j.1524-4733.2007.00182.x.
- Eckhardt-Henn, A., Breuer, P., Thomalske, C., Hoffmann, S.O., ve Hopf, H.C. (2003). Anxiety disorders and other psychiatric subgroups in patients complaining of dizziness. Journal of Anxiety Disorders, 17, 369-88.
- Eşel, E. (2003). Genelleşmiş anksiyete bozukluğunun nörobiyolojisi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 13,78–87.
- Furman, J. M., Balaban, C. D., Jacob, R. G. ve Marcus, D. A. (2005). Migraine-anxiety related dizziness (mard): a new disorder?. Journal of Neurological ang Neurosurgical Psychiatry,m76, 1-8. doi:10.1136/jnnp.2004.048926
- Grös, D. F., Antony, M. M., Simms, L. J. ve McCabe, R. E. (2007). Psychometric properties of the state–trait ınventory for cognitive and somatic anxiety (STICSA): comparison to the state–trait anxiety ınventory (STAI). American Psychological Association, 19, 369– 381. doi: 10.1037/1040-3590.19.4.369
- Güleç, H. ve Sayar, K. (2007). Reliability and validity of the Turkish form of the somatosensory amplification scale. Psychiatry Clin Neurosci, 61, 25- 30.
- Heardman, S. J. (2007). Vestibular Rehabilitation, 3rd, F. A. Davis Company, United States of America.
- Karamustafalıoğlu, O. ve Yumrukçal, H. (2011). Depresyon ve anksiyete bozuklukları. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, 45, 69
- Kroenke, K., Hoffmann, R. M., ve Einstadter D. (2000). How common are various causes of dizziness? a critical review. Southern Medical Journal, 93, 160–167
- Nakao, M. ve Barsky, A. J. (2007). Clinical application of somatosensory amplification in psychosomatic medicine review. BioPsychoSocial Medicine,10, 1-17.
- Neuhauser, H. K., ve Lempert, T. (2009). Vertigo: epidemiologic aspects. Seminars in Neurology, 29, 473-481.
- Odman, M. O. ve Maire, R. L. (2008). Chronic subjective dizziness. Acta Oto-Laryngologica, 23, 1-4.
- Onur, E. ve Alkın, T. (2007). Baş dönmesi ve anksiyete ilişkisi: yeni klinik sendromlar. Nöropsikiyatri Arşivi, 44, 66-73.
- Prieto, L., Santed, E., Cobo, E., ve Alonso, J. (1999). A new measure for assessing the healthrelated quality of life of patients with vertigo, dizziness or imbalance: theVDI questionnaire. Qual Life Research, 8, 131–140.
- Raykov, T. ve Marcoulides, G. A. (2006). A First Course in Structural Equation Modeling. NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
- Schmid, G., Henningsen, P., Dieterich, M., Sattel, H. ve Lahmann, C. (2011). Psychotherapy in dizziness: a systematic. Journal of Neurological & Neurosurgical Psychiatry, 82, 601- 606.
- Strupp, M., ve Brandt, T. (2008). Diagnosis and treatment of vertigo and dizziness. Deutsches Ärzteblatt International, 105 , 173–80.
- Tschan, R., Best, C., Beutel, M.E., Knebel, A., Wiltink, J., Dieterich,M. ve Eckhardt-Henn, A. (2011). Patients’ psychological well-being and resilient coping protect from secondary somatoform vertigo and dizziness (svd) 1 year after vestibular disease. Journal of Neurology, 258, 104–112.
- Kroenke, K., Hoffmann, R. M., ve Einstadter D. (2000). How common are various causes of dizziness? a critical review. Southern Medical Journal, 93, 160–167. Nakao, M. ve Barsky, A. J. (2007). Clinical application of somatosensory amplification in psychosomatic medicine review. BioPsychoSocial Medicine,10, 1-17. Neuhauser, H. K., ve Lempert, T. (2009). Vertigo: epidemiologic aspects. Seminars in Neurology, 29, 473-481. Odman, M. O. ve Maire, R. L. (2008). Chronic subjective dizziness. Acta Oto-Laryngologica, 23, 1-4. Onur, E. ve Alkın, T. (2007). Baş dönmesi ve anksiyete ilişkisi: yeni klinik sendromlar. Nöropsikiyatri Arşivi, 44, 66-73. Prieto, L., Santed, E., Cobo, E., ve Alonso, J. (1999). A new measure for assessing the healthrelated quality of life of patients with vertigo, dizziness or imbalance: theVDI questionnaire. Qual Life Research, 8, 131–140. Raykov, T. ve Marcoulides, G. A. (2006). A First Course in Structural Equation Modeling. NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Schmid, G., Henningsen, P., Dieterich, M., Sattel, H. ve Lahmann, C. (2011). Psychotherapy in dizziness: a systematic. Journal of Neurological & Neurosurgical Psychiatry, 82, 601- 606. Strupp, M., ve Brandt, T. (2008). Diagnosis and treatment of vertigo and dizziness. Deutsches Ärzteblatt International, 105 , 173–80. Tschan, R., Best, C., Beutel, M.E., Knebel, A., Wiltink, J., Dieterich,M. ve Eckhardt-Henn, A. (2011). Patients’ psychological well-being and resilient coping protect from secondary somatoform vertigo and dizziness (svd) 1 year after vestibular disease. Journal of Neurology, 258, 104–112.
- Tunçer, Ö. (2005). Stres, psikosomatik ve somatoform bozukluklar. Medikal Açıdan Stres ve Çareleri Sempozyum Dizisi, 47,153-162. Türkçapar, H. (2004). Anksiyete bozukluğu ve depresyonun tanısal ilişkileri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 7, 12-16.
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Yayıncı: Denta Florya ADSM Limited Company
Sayıdaki Diğer Makaleler
Çok Değişkenli Kontrol Kartları Örüntü Tanıma Literatüründe Bir Araştırma
Kenan ORÇANLI, Erkan OKTAY, Burak BİRGÖREN
Ekonomik Büyüme ve Çevresel Kirlilik İlişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisi ve Türkiye Örneğ
Emel Nur ALBAYRAK, Atilla GÖKÇE
Şule Kaya, Mustafa Aytaç, Nuran Bayram
Crisis and Development of Financial Structure in Turkey After 1980
Güneş Etkinliğinin Demografik Ve Ekonomik Göstergelere Etkisinin Ekonometrik Değerlendirilmesi