Üniversite Öğrencilerinin Öz-Bakım Becerilerinin İstatistiksel Tekniklerle İncelenmesi: Dumlupınar Üniversitesi İİBF Öğrencileri Üzerine bir Uygulama
Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin öz-bakım becerileri istatistiksel tekniklerle incelenmiştir. Öz-bakım gücü, bireyin hayatını sağlıklı ve iyi bir şekilde sürdürebilmek adına öz-bakım aktivitelerini uygulaması ve sağlığını daha iyiye götüren alışkanlıklarını ömrü boyunca sürdürebilmesidir. Öz-bakım ayrıca bir bireyin sağlıklı alışkanlıkları geliştirir ve varsa kronik hastalıklarıyla daha iyi mücadele etmesine yardımcı olur. Çalışmanın uygulama kısmında Dumlupınar Üniversitesi İİBF’den rassal olarak seçilen 400 öğrenciden Ekim-Aralık 2014 tarihleri arasından anket aracılığı ile derlenen veriler açıklayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve çoklu uyum analizi ile incelenmiştir. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda 15 maddeden oluşan öz-bakım gücü ölçeği, OS (Özbakım gücü Sahipliği), OG (Öz-bakım gücünü Geliştirebilme yetisi) ve OA (Öz-bakım gücü Alışkanlığı) olmak üzere üç faktörde toplanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre ise, öz-bakım gücü sahipliği üzerinde en etkili değişkenin, 0.68’lik katsayı ile “düzenli olarak beni sağlıklı kılan şeyleri hayatımda daha etkin kılmak için çaba gösteririm” değişkeni olduğu, öz-bakım gücünü geliştirebilme yetisi üzerinde en etkili değişkenin 0.63’lük katsayı ile “sağlığım tehdit altına girdiğinde bu durumla ilgili ihtiyaç duyduğum bilgiye erişebilirim” değişkeni olduğu ve öz-bakım gücü alışkanlığı üzerinde en etkili değişkenin, 0.79’luk katsayı ile “genellikle kendim için zamanım olmaz” değişkeni olduğu belirlenmiştir. Çoklu uyum analizi sonuçlarına göre ise, öz-bakım becerisi yüksek olan öğrencilerin genellikle özel yurtta kalan, sigara içmeyen, alkol kullanmayan, kendine ait özel bir odası olan, ailesinin aylık geliri ortalama 0-2000 TL olan, haftada 1 ya da iki kez 30 dakikadan az egzersiz yapan bayan öğrenciler olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Öz-bakım Gücü, Açıklayıcı Faktör Analizi, Doğrulayıcı Faktör Analizi, Çoklu Uyum Analizi
Analyzing Self-Care Skills of University Students: An application of Faculty of Economics and Administrative Sciences Students of Dumlupınar University
In this study Self-Care abilities of students are examined via statistical techniques. Self-Care power is an individual’s ability to apply Self-Care activities which are necessary to maintain a healthy and good life and sustain his or her habits which are leading to a better life. Also SelfCare power improves an individual’s healthy habits and in case of chronical diseases, it helps him or her to better fight with these diseases. In the application part of the study dataset which is collected from 400 students which are randomly selected from Faculty Economics and Administrative Sciences of Dumlupinar University are examined with explanatory factor analysis, confirmatory factor analysis and multiple correspondence analysis. As a result of explanatory factor analysis, Self-Care Agency Scale which is consisting of 15 items grouped into three factors which are HPS (Having Power for Self-care), DPS (Developing Power for Self-care) and LPS (Lacking Power for Self-care). According to confirmatory factor analysis, the item “I regularly evaluate the effectiveness of things that I do to stay healthy” is the most effective variable on having power for Self-Care factor with a coefficient of 0.68 coefficient; “I am able to get information I need, when health is threatened” is the most effective variable on developing power for Self-Care factor with a coefficient of 0.63 coefficient and “I seldom have time for myself” item is the most effective variable on lacking power for Self-Care factor with a coefficient of 0.79. Finally, based on the results of multiple correspondence analysis, students who have higher Self-care power are female students who live in a private dormitory, having their own rooms, don’t smoke and don’t use alcohol, having 0-2000 TL monthly family income and do exercise once or twice a week less than 30 minutes.
Keywords:
Self-Care Agency, Explanatory Factor Analysis, Confirmatory Factor Analysis, Multiple Correspondence Analysis,
___
- Akduman, S., Bolışık, B., Sönmez, S. (2004). Sağlıklı ergenlerin öz-bakım güçlerinin incelenmesi. Hemşirelik Forumu Dergisi, 7(1), 17-21.
- Akduman S., Yılmaz, E., Dağdeviren, Z., Dinçer, Ş. (2009). Mesleki Eğitim ve Çıraklık Merkezinde Eğitim Gören Ergenlerin Öz-Bakım Gücünün İncelenmesi. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 10(3), 29-36.
- Altun, İ., Özdemir, S., Ersay, N. (1999). Sağlık yüksekokul öğrencilerinin kişisel değerlerinin öz-bakım güçlerine etkisi. VII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirileri, 366-371.
- Aşan Z. (1999). Çok Boyutlu Kontenjans Tablolarında Loglinear ve Correspondence Analizinin Birlikte Kullanımı ve Bir Uygulama. Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora tezi, Eskişehir.
- Bakoğlu E, Yetkin A., (2000). Hipertansiyonlu hastaların öz-bakım gücünün değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4(1), 41-49.
- Brown, T.A. (2006). Confirmatory Factor Analysis for Applied Research. The Guilford Press, Newyork, 475.
- Callaghan, D.M. (2006). Basic conditioning factors’ influences on adolescents’ healty behaviors, self efficacy, and self-care. Issues in Comrehensive Pediatric Nursing, 29(4), 191-204.
- Chalmers, K., Sequire, M., Brown, J. (2002). “Tobacco use and baccalaureate nursing students: a study of their attitudes, beliefs and personal behaviours’’. Journal of Advanced Nursing, 40(1), 17-24.
- Ergin, A., Hatipoğlu, C., Bozkurt, A.İ., Bostancı, M. (2011). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Yaşam Doyumu ve Öz-Bakım Gücü Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. Pamukkale Tıp Dergisi, 4(3), 144-151.
- Fadıloğlu, Ç. (2003). Kronik Hastalıklar. II. Ege Dahili Tıp Günleri Kronik Hastalıklarda Bakım II. Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, 1-34, İzmir.
- Floyd, F.J., Widaman, K.F. (1995). Factor analysis in the development and refinement of clinical assesment instruments. Psychological Assessment, 7, 286-299.
- Greenacre J. M. (1994). “Correspondence Analysis and its Interpretation”. Correspondence analysis in the Social Sciences, Academic Pres, 3-22, London.
- Harrington, D. (2009). Assessing Confirmatory Factor Analysis Fit and Model Revision . Confirmatory Factor Analysis. 1st ed. New York : Oxford Press, 1-52.
- Kara, B. (2001). Öz-Bakım tanımı ve kavramsal yönü. Sendrom, 13(7), 105-108.
- Karakurt, P., Hacıhasanoğlu, R., Yıldırım, A. (2009). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Sosyo-Demografik Özelliklerinin Öz-Bakım Güçlerine Etkisi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, Cilt:4, Sayı:12, 138-151.
- Kulaksızoğlu, A. (2001). Ergenlik Psikolojisi. 4. Baskı. Remzi Kitabevi, 32-36, İstanbul. Lee, Y.S. (2007). Structural Equation Modeling: A Bayesian Approach. John Wiley and Sons, Ltd, England, 432.
- Nahçivan, N. (1993). Sağlıklı Gençlerde Öz-bakım Gücü ve Aile Ortamının Etkisi, Doktora Tezi. İ.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, İstanbul.
- Nahçivan, N.Ö. (2004). Turkish Language Equivalence of the Exercise of Self- Care Agency Scale. Western Journal of Nursing Research, 26(7), 813-824.
- Orem, D.E. (1995). Nursing: Concepts of Practice.5th edn. St Louis, MO: Mosby.
- Owens, B. B. (2007). Self-care agency, health promoting lifestyle, and satisfaction with life in postmenopausal women who mall walk. Medsur Nursing, 16(6), 383-390.
- Özdamar, K. (2004). Tabloların Oluşturulması, Güvenilirlik ve Soru Analizi. Paket Programlarla İstatistiksel Veri Analizi-1, 5th ed. Kaan Kitabevi, 201-652.
- Parissopoulos S., Kotzabassaki S. (2004). Orem’s Self- Care Theory, transactional analysis and the management of elderly rehabilitation. ICUS & Nursing Web Journal, (17), 11.
- Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness of-fit measures. Methods of Psychological Research- Online, 8(2), 23-74.
- Süzek, H., Çakmak, O. (2004). Muğla Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Sosyo-Demografik Özelliklerinin Öz-Bakım Güçlerine Etkisinin Belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, ISSN: 1303-5134, 1-10.
- Ünalan, D., Şenol, V., Öztürk, A. (2006). Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Öz-Bakım Gücü Düzeylerinin Belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 13(2), 95-102.
- Yılmaz, V. (1996). “Türkiye’deki İntiharlara İlişkin Kategorik Verinin Log Linear Modellerle Analizi”. Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir.
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Yayıncı: Denta Florya ADSM Limited Company
Sayıdaki Diğer Makaleler
Sigorta Hasar Verilerine Eğri Normal Dağılımın Uygulanması
Neslihan Fidan KEÇECİ, Latife Sinem SARUL
Erkan ARI, Sinan SARAÇLI, Semih KARACAN
Geliş Zamanlarının Farklı Olduğu Öğrenme Etkili Tek Makine Çizelgelemede Toplam Gecikmenin Çözümü
Veri Zarflama Analizi Yaklaşımını Kullanarak Bir Eğitim Kurumunun Şubelerinin Performanslarını Ölçme