Fürüzan Aslan, Latif Gürkan Kaya, Bülent Yılmaz, Atilla ATİK

MALATYA KENT HALKININ DIŞ MEKÃÆ'aÅ¡N BİTKİ TERCİHLERİNİN BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Birçok ülkede olduğu gibi TürkiyeÃ¢aâ¢de de yaşanan nüfus artışı ve sanayileşme sürecine paralel olarak kentlerde hızlı ve çarpık bir yapılaşma ortaya çıkmıştır. Buna bağlı olarak halen devam etmekte olan bu süreç, kent halkını günden güne doğadan uzaklaştırmaktadır. Böylece rekreasyon ihtiyacını kentsel yaşam alanlarında karşılamakta güçlük çeken kent insanı için, açık yeşil alan sistemi içinde yer alan parklar, çocuk oyun alanları, ev bahçeleri vb. önemli bir görev üstlenmektedir. Bu alanlardaki bitki örtüsü de doğal ortamların algılanması bakımından vazgeçilmez unsurlar olarak değerlendirilmektedir. TürkiyeÃ¢aâ¢nin coğrafi özellikleri ve buna bağlı olarak da iklim karakteristiklerinde kısa mesafeler arasında önemli değişimler olabilmektedir. Bu değişimler bir yandan ülkenin bitki florasındaki zengin tür çeşitliliğinin kaynağını oluştururken diğer taraftan birbirine yakın yöreler arasında bitki türü seçiminde farklılıklar oluşmasına neden olmaktadır. Bitki türü seçiminde yöresel farklılıkların oluşmasında yöre insanının dünya ve ülke genelinde oluşan zamana bağlı değişimlerle tarihsel süreç içerisinde şekillenen yaşam biçimleri ve alışkanlıkları da önemli derecede rol oynar. Malatya kentinde, halkın dış mekÃÆ'¢n bitki tercihlerinin belirlenmesi amacıyla 420 kişiye yüzyüze anket uygulanmıştır. Anket sonuçları değerlendirilerek kent halkının bahçelerinde kullandıkları, kullanmak istedikleri dış mekÃÆ'¢n bitki tercihleri ve bu tercihlerin oluşmasında katkı sağlayan kültürel durum ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

dış mekan bitkileri, tercih, anket, kentsel yaşam, Malatya kent halkı,

A RESEARCH ON DETERMINATION OF OUTDOOR PLANTS PREFERENCE OF THE MALATYA URBAN COMMUNITY

In Turkey, same as many other countries, rapid and crooked construction in the cities have been emerged in parallel with rapid population growth and industrialization process. Accordingly, this process being still in progress has been moving away the urban community from nature day by day. In this way, parks, children`s playgrounds, home gardens, etc. that are in open green land system play an important role for urban community who have difficulty in meeting the need for recreation in urban residential areas. Vegetation and habitats in these areas are considered to be indispensable elements in terms of perception. Characteristics of geographic features and climate of Turkey, accordingly, may be major changes at very short distances. These changes in plant flora of the country`s rich diversity of species on the one hand, on the other hand is a major resource regions close to each other leads to the formation of differences in the selection of plant species. Regional differences in the selection of plant species in the formation of the local people of the world and across the country, time-dependent changes in lifestyles and eating habits are formed in the historical process plays an important role. In the city of Malatya, outdoors plant preferences of the people in order to determine has been conducted a face to face survey technique with 420 volunteers. Results of the survey assessed residents not only use their gardens outdoors plants but also they wish to use of plant preference and in the formation of these preferences that contribute cultural situation been tried to explain.

Keywords:

outdoor plants, preference, survey, urban life, Malatya urban community, ,

PDF

___

Gezgin, D., (2007). Bitki Mitosları. Sel Yayıncılık, İstanbul. Kendir, G. ve Güvenç, A., (2010). Etnobotanik ve Türkiyede Yapılmış Etnobotanik Çalışmalara Genel Bir Bakış. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi 30 (1):ss:49-80.
Walker, T.D., (1991). Planting Design. Van Nostrand Reinhold, ISBN: 0-471-29022-X, New York, 196 p.
Yılmaz, H., Irmak, M. A., (2004). Erzurum Kenti Açık-Yeşil Alanlarında Kullanılan Bitki Materyalinin Değerlendirilmesi. Ekoloji, 13 (52):ss:9-16.
Beckett, K.P., Freer-Smith, P.H., and Taylor, G., (1998). Urban Woodlands; Their Role in Reducing the Effects of Particulate Pollution. Environmental Pollution 99, pp:347-360.
Beckett, K.P., Freer-Smith, P.H., and Taylor, G., (2000). Particulate Pollution Capture by Urban Trees; Effects of Species and Windspeed. Global Change Biology 6 (3): pp:995-1003.
Akbari, H., Pomerantz, M., and Taha, H., (2001). Cool Surfaces and Shade Trees To Reduce Energy Use and Improve Air Quality in Urban Areas. Solar Energy 70 (3): pp:295-310.
Çepel, N., (1988). Peyzaj Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, Yayın No: 3510, İstanbul.
Novak, D.J., Civerolo, K.L., Rao, S.T., Sistla, G., Luley, C.J., and Crane, D.E., (2000). A Modeling Study of the Impact of Urban Trees on Ozone. Atmospheric Environment 34 (10): pp:1601-1613. Akbari, H., (2001). Shade Trees Reduce Building Energy Use and CO 2 Emissions From Power Plants. Enviromental Pollution 116, pp:119-126.
Kaya, L.G., (2009). Assessing Forests and Lands with Carbon Storage and Sequestration Amount by Trees in the State of Delaware, USA. Scientific Research and Essays, Vol. 4 (10), pp:1100-1108.
Heisler, G M., (1986). Effects of Individual Trees on the Solar Radiation Climate of Small Buildings. Urban Ecology 9 (3): pp :337-359.
Heisler, G.M. and Grant, R.H., (2000). Ultraviolet Radiation in Urban Ecosystems with Consideration of Effects on Human Healty. Urban Ecosystems 4 (3): pp:193-229.
Erik, S., Tahtakaya, B., (2004). Türkiye Florası Üzerine, Kebikeç 17: ss:139-163.
Özhatay, N., Byfield, A., Atay, S., (2005). Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı, WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Yayını, İstanbul.
Beer, A.R., (1990). Environmental Planning for Site Development, E & FN Spon, London.
Eraslan, Ş., (2008). Yeşil Alanların Kentsel Alan Değerine Etkisinin Estetik, Ekonomik Ve Sosyolojik Açıdan Analizi: Isparta Çayboyu Mevkii Örneği. Yüksek Lisans Tezi, SDÜ Fen
Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Isparta. Bayraktar, A. ve Aslanboğa, İ., (1985). Kentleşme Sanayileşme Etkileşiminin İzmir Kentinde Yaşama Ortamında Yarattığı Sorunlar. Türkiye 9. Şehircilik Günü, 6-7-8 Kasım, Eskişehir, ss:176-183. Kuş Şahin, C., Erol, U. E., (2009). Türk Bahçelerinin Tasarım Özellikleri. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 2, ISSN: 1302-7085, ss:170-181.
Wallace, M., (2007). Geçmişten Günümüze Türk Kültüründe “Ev Bahçesi” Anlayışı Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İzmir.
Öztan, Y., (2004). Yaşadığımız Çevre ve Peyzaj Mimarlığı, Tisamat Basım Sanayi, Ankara, 304 s.
Anon., (2007). T.C. Millî Eğitim Bakanlığı MEGEP (Meslekî Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi) PROJESİ, Ankara, 31 s. Sözen, N., Haleplioğlu, N., Şahin, Ş., (1991).Ülkemizde Süs Fidancılığının Durumu ve Pazar Açısından Karşılaşılan Sorunlar. Türkiye 1. Fidancılık Sempozyumu, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ankara, ss:411-419.
Titiz, S., Çakıroğlu, N., Yıldırım, T.B., ve Çakmak, S., (2012). Süs Bitkileri Üretim ve Ticaretindeki Gelişmeler htpp://www.zmo.org.tr/etkinlikler/5tk0228.pdf. Erişim Tarihi: 02012.
Anon., (2010). Türkiye Süs Bitkileri Sektör Raporu. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Antalya İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği, 9 s.
Yıldız, N. ve Bircan, H., (1994). Uygulamalı İstatistik. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 704 Erzurum.
TÜİK, (2012). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. Türkiye İstatistik Kurumu. http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnks db2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_idari_yapi_10 sonrasi. RDF&p_il1=44&p_yil=2011&p_ dil= 1 & desformat=html. (Erişim Tarihi: 14.07.2012).
FKA, (2010). Kayısı Araştırma Raporu. Fırat Kalkınma Ajansı, Malatya, 63 s.
OGM, (2010). Malatya İl Çevre Durum Raporu. Malatya Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Malatya, 366 s.
MGM, (2012). 17199-Malatya Meteoroloji Bülteni, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Malatya Meteoroloji Müdürlüğü, Malatya.
Çevik, İ., (1996). Karaçam Fidanlarının Soğuk Hava Depolarında Saklanmaları Üzerine Araştırmalar. Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 4, ISSN No: 1300-9508, İzmir, 7 s.
Var, M. ve Acar, C., (1995). Doğu Karadeniz Bölgesin-de Toplumun Fidan Talebi ve Mevcut Fidanlıkların Üretim Programlarının Karşılaştırılması. KTÜ I. Ulusal Karadeniz Ormancılık KongresiBildiriler I. Cilt, 23-25 Ekim, Trabzon.