Kalkınma Ajansları Yoluyla Yapılan Yatırım Teşviklerinin 2013-2014 Döneminde Etkinlik Analizi

Bölgesel kalkınma politikalarının ortak amaçlarından biri, kalkınma sürecini etkileyecek her türlü kaynağın bölgeler arasında adil dağılımını sağlamaktır. AB müktesebatına uyum çalışmaları ile birlikte 10. Beş Yıllık Kalkınma planında, bölgesel potansiyelleri değerlendirmek üzere 26 Düzey 2 bölgesinde kurulan kalkınma ajansları yerli ve yabancı sermaye yatırımlarından yararlanmaya önem verilmesi amaçlanmıştır. Yatırım teşvikleri hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler tarafından bölgesel kalkınmanın gerçekleştirilmesi amacıyla çok sık kullanılır. Kalkınma Ajansları, Bölgesel kalkınmada yatırım teşvik uygulamalarında, maliyet- etkinlik, hesap verebilirlik, şeffaflık, öngörülebilirlik, esneklik, atıl kapasite oluşturulmaması, istihdam, yüksek katma değer ve ihracat artışına yönelik yatırım alanlarına öncelik vermektedir. Çalışmada yurt geneline kurulmuş olan 26 adet kalkınma ajansının 2013-2014 yıllarında, yatırım teşvikleri açısından etkinlikleri, Kalkınma bakanlığının yayınladığı Genel Faaliyet Raporları dikkate alınarak Çok Kriterli Karar Analizlerinden TOPSIS kullanılarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kalkınma Ajansları, Bölgesel Kalkınma, Yatırım Teşvikleri, TOPSIS

Efficiency Analysis of Investment Incentives Through Development Agencies in 2013-2014

One of the common aims of the regional development policies is to ensure the fair distribution of all kinds of resources that will trigger the development process among regions. In our country, development agencies established in 26 NUTS 2 regions in order to evaluate the regional potentials in the 10th Five-Year Development Plan together with the harmonization efforts with the EU acquis, aimed to give importance to benefiting from domestic and foreign capital investments. Investment incentives are often used by both developed and developing countries to achieve regional development. Development Agencies give priority to investment areas for investment incentives in regional development, cost-effectiveness, accountability, transparency, predictability, flexibility, non-capacity building, employment, high added value and export growth. In the study, the effectiveness of 26 development agencies established in the country in terms of investment incentives in 2013- 2014 was evaluated by using TOPSIS from Multi Criteria Decision Analysis taking into account General Activity Reports published by Ministry of Development.

Keywords:

Development Agencies, Regional Development, Investment Incentives, TOPSIS,

PDF

___

Akpınar, Rasim ve Keskin, Rıdva (2018), “Zafer Kalkınma Ajansının Manisa Ekonomisine Katkısı”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:40, p.207-226
Aydemir, Zeynep Canan, (2002), Bölgesel Rekabet Edilebilirlik Kapsamında İllerin Kaynak Kullanım Görece Verimlilikleri: Veri Zarflama Analizi Uygulaması, Uzmanlık Tezi, Ankara: DPT Yayınları
Cam, Erdem ve Atan, Murat (2018), “Türkiye’de İl Bazında İstihdam Politikalarının Etkinliği”, Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:1, p. 102-123
Çakın, Enver ve Özdemir, Aslı (2015), “Bölgesel Gelişmişlikle Ar-Ge ve İnovasyonun Rolü
Dematel Tabanlı Analitik Ağ Süreci (DANP) ve
Analiz”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Cilt:30, Sayı:1, p.
TOPSIS Yöntemleri ile Bölgeleraerası Bir 115-144
Çelik, Fatih (2017), “Bölgesel Kalkınma Ajansı (BKA) Deneyimlerinin
Analizi: İngiltere ve Türkiye Örnekleri”, Afyon
Dergisi, Cilt:19, Sayı:2, Karşılaştırmalı
Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler p.145-171
Çiftçi, Murat (2018), Türkiye’de Bölgelerarası Sektörel Verimliliğin Analizi, Journal of Business Research Turk, Cilt:10, Sayı:1, p. 551-580
Efe, Ahmet, (2018), Bir Yönetişim Hedefi olarak Değer Optimizasyonu: Kalkınma Ajansları Üzerinden Bir Analiz, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:20, Sayı:1, p. 185-222
Hwang, Ching-Lai and Yoon Kwansun (1981), Methods for Multiple Attributa Decision Making Methods and Applications, Springer-Verlag Berlin Heidelberg
Kalkınma Bakanlığı 2013 yılıGenel Faaliyet Raporu
Kalkınma Bakanlığı 2014 yılıGenel Faaliyet Raporu
Kalkınma Bakanlığı 2016 yılıGenel Faaliyet Raporu
Kırankabeş, Mustafa, Cem (2013), “Yeni Bölgesel Kalkınma Politikasının Yerel Aktmrleri Olarak Kalkınma Ajanslarının Etkinliğinin Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:35, p.253-268
Öncel, Abidin (2012), Türkiyede Bölgelerarası Gelişmişlik Farklılıklarını Gidermeye Yönelik Politika Uygulamaları ve Etkin Kaynak Kullanımı Üzerine Bir Analiz, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Şengül, Ümran, Eslamian S. Hadi, Eren, Mira. (2013), “Türkiye’de İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt:11, Sayı: 21, p.75-99
tuikapp.tuik.gov.tr/diess/fileupload/yayinlar/5.nuts.ppt (erişim tarihi:08.01.2013)
Vatansever Deviren, Nursen ve Duran, Tarık (2018), “Türkiye’de Düzey 3 Bölgesi Kamu Yatırımları Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi (VZA) Yöntemiyle Ölçülmesi, Aydın, Denizli ve Muğla İlleri Örneği”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:17, Sayı:65, p.262-277