Politik İklim Değişikliklerinin Ülkelerarası Ticaretle İlişkisi: Türkiye Rusya Uçak Krizi Üzerine Ekonometrik Bir İnceleme
Politik çevrenin temel bileşenleri; ideolojik iklim ve politik süreçler, milliyetçilik, yönetimlerin müdahaleleri ve politik istikrar olup, bu bileşenlerdeki değişimlerin ülkelerarası ticareti etkilemesi hem bilimsel hem de ülkeler ve işletmeler açısından kabul görmüş bir gerçektir. Bu gerçekten hareketle, çalışmanın amacı; 24 Kasım 2015 tarihinde Türkiye-Rusya Federasyonu arasında yaşanan uçak krizi sonrasında oluşan politik riskin iki ülke arasındaki dış ticaret hacmini nasıl etkilediğini ortaya koymak oluşturmaktadır. Böylece değişkenler arasında bağlantı kurarak iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin etkisi nicel bir çalışma üzerinde gösterilmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır; İlk bölümde politik risk kavramı, politik ve ticari ilişkiler kapsamı üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, bağımsız değişken olarak politik kriz, kontrol değişken olarak TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru, TÜFE’nin aylık yüzdelik değişimi, Sanayi üretim endeksi, bağımlı değişken olarak Türkiye-Rusya dış ticaret hacmi ele alınmıştır. Ele alınan bu değişkenler kapsamında politik krizin, iki ülke arasında dış ticaret hacmi üzerine etkisi incelenmiştir. Çalışmada; politik riskin oluşması sonucunda Türkiye-Rusya Federasyonu arasındaki ticari ilişkilerin dış ticaret hacmi üzerindeki etkisini gösterebilmek amacıyla, STATA programı kullanılarak zaman serisi regresyon analizi yapılmıştır. Ayrıca Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) ve Merkez Bankası’ndan (MB) alınan raporların sayısallaştırılması ile eldeki verilerin grafiklere yansıtılmasıyla dış ticaret hacmindeki değişim açıklanmaya çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda politik krizin dış ticaret hacmi üzerinde negatif yönde ve anlamlı bir etkisinin olduğu sonucu elde edilmiştir. Başka deyişle; literatürde yer alan gerçek, somut bir olay üzerinde incelenerek ortaya konulmuştur. Çalışmanın son kısmında elde edilen sonuçlar değerlendirilmiş ve öneriler de bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler:
Politik risk, Ticari ilişkiler, Türkiye-Rusya Federasyonu, Dış ticaret
The Effect of Changes in the Political Climate on Intercountry Trade: An Econometric Analysis on Turkey-Russia Aircraft Crisis
The core components of the political environment are ideological climate and political processes, nationalism, interventions of
___
- Akbulut, G., Yılmaz, C. (2015). “Türkiye-Rusya Dış Ticaretinin Sektörel Düzeyde Analizi”, Internatıonal Conference on Eurasian Economıes, (pp. 431-436).
- Asche, F., Osmundsen, P., Tveteras, R. (2002). “European Market Integration for Gas? Volume Flexibility and Political Risk” Energy Economics, 24, 249-265.
- Babalı, T. (2012). “The Role of Energy in Turkey’s Relations with Russia and Iran” Center for Strategic and International Studies, Ankara.
- BBC (2016b,01.01), Kremlin: Erdoğan Özür Diledi. Retrieved from http://www.bbc.com/turkce/ haberler/2016/06/160624_erdogan_rusya, 15.10.2017.
- BBC. (2016a, 05 31). Erdoğan: Rus Uçağı Olduğunu Bilseydik Farklı Davranırdık. Retrieved from www.bbc. com/turkce, 16.10.2017.
- Bilgin, T., Çelik, C. (2016). The Evaluatıon Of The Effect Of The Aircraft Crisis on Turkısh Economy with Foreign Trade Data. Sirene Belek Hotel, Antalya, Turkey, 14(16), 101.
- Bourgeot, R. (2013). Russia-Turkey: A Relationship Shaped by Energy. Russie. NEI. Visions, (69).
- Bunn, D., W., Mustafaoglu, M. M. (1978). Forecasting Political Risk. Management Science, 24, 1557-1567.
- Çopuroğlu, Ö., Karpuzcu, T. (2017). Krizlerin Yön Verdiği Türk - Rus İlişkilerine Uçak Krizine Kadar Analitik Bir Bakış: 2004 - 2016. Süleyman Demirel Üniversitesi, 22(2), 465-483.
- Danıell, M. (2000). World of risk. Singapore: John Wiley. Dictionary.com. (2017, 12 7). Retrieved from http:// www.dictionary.com
- Demir, A. O., Çınar, A. (2016). Politik İstikrarsızlığın Ekonomik Etkileri: 24 Kasım Sonrasında Türkiye-Rusya Ekonomik İlişkileri. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 311.
- Demir, E. (2015). Rusya’nın Yaptırımlarının Türkiye Ekonomisine Olası Etkileri. Bilgi Notu, Türkiye İş Bankası, İktisadi Araştırmalar Bölümü, İstanbul.
- Fıtzpatrıck, M. (1983). The Definition and Assessment of Ppolitical Risk in International Business: A Review of the Literature. Academy of Management Review, 8(2), 249-254.
- Hepaktan, C. E., Çinar, S., Dündar, Ö. (2011). Türkiye’de Uygulanan Döviz Kuru Sistemlerinin Dış Ticaret İle İlişkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, (Akad), 3(5).
- Hıll, C. (2002). International Business: Competing in the Global Marketplace. London: McGraw-Hill.
- Hıllman, A., Wan, W. (2005). The Determinants of MNE Subsidiaries’ Political Strategies. JIBS, 36, 322-340.
- Hornby, A. S., Cowıe, A. P., Lewıs, J. W. (1974). Oxford Advanced Learner’s Dictionary of Current English (Vol. 4). London: Oxford University Press.
- Hürriyet. (2016, 05 22). Rusya Türkiye’ye Verdiği Gazı Arttırdı. Retrieved from http://www.hurriyet.com.tr/ rusya-turkiyeye-verdigi-gazi-artirdi-40070489, 18.10.2017
- Jazeera, A. (2016, 12 31). Putin Dönemi Türk-Rus İlişkileri. Retrieved from http://www.aljazeera.com.tr/aljazeera-ozel/putin-donemi-turk-rus-iliskileri, 20.10.2017
- Kantar, G. (2016). Türk Siyasetinde Politik Dil Kullanımı: Recep Tayyip Erdoğan’ın 3 Kasım 2002 Genel Seçimleri Miting Konuşmalarının, Söylem Dilinin İçerik Analizi, Sosyal Bilimler Metinleri, Aralık Icomep Özel Sayısı, 670-692.
- Kesimli, İ., G. (2011). Turizm Perspektifinden Politik Krizlerin Ekonomiye Yansımaları, Electronic Journal Of Vocational Colleges, 1(1).
- Kobrın, S. J. (1982). Managing Political Risk Assessment. California: University of California.
- Mıller, K., D. (1992). A Framework for Integrated Risk Management in International Business. Journal of International Business Studies, 23(2), 311-331.
- Oxelheım, L., Wıhlborg C. (1987). Macroeconomic Uncertainty: International Risks and Opportunities for the Corporation: New York: John Wiley and Sons.
- Özbay, F. (2011). Soğuk Savaş Sonrası Türkiye-Rusya İlişkileri:1992-2010.Bilge Strateji, 3(4).
- Özlük, E. (2015). ‘’Türkiye ve Rusya Arasındaki Uçak Krizi ve Özür Meselesi’’, ORSAM Bölgesel Gelişmeler Değerlendirmesi,35, 1-12.
- Petek, A., Çelik, A. (2017). Türkiye’de Enflasyon, Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi (1990-2015)/An Econometric Analysis of The Relationship between Inflation, Exchange Rate, Export and Import in Turkey (1990-2015). Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(626), 69.
- Peng, M. (2009). Global Strategy (2 ed.). OH: South Western, Cengage Learning.
- Savaş, İ., Can, İ. (2011). Euro-Dolar Paritesi ve Reel Döviz Kuru’nun İMKB 100 Endeksi’ne Etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 323-339.
- Shubık, M. (1983). Political Risk: Analysis, Process, and Purpose. New York: Cambridge University Press.
- Sımon, J. (1982). Political Risk Assessment: Past Trends and Future Prospects. Columbia Journal of World Business(Fall), 67-71.
- Sımon, J. (1984). A Theoretical Perspective on Political Risk. Journal of International Business Studies, 15(3), 123-143.
- Tıng, W. (1988). Multinational Risk Assessment and Management. Westport, Conn.: Greenwood Press.
- Truitt, F., J. (1974). Expropriation of private investment. Indiana: Division of Research, Graduate School of Business, Indiana University.
- Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (2016 05 22), Türkiye-Rusya Ekonomik ve Ticari İlişkileri. Retrieved from http://moskova.be.mfa.gov.tr/ShowInfoNotes.aspx?ID=219659, 28.11.2017
- Tüz, M., V. (1996). Kriz Döneminde İşletme Yönetimi. Bursa: Ekin Kitapevi Yayınları.
- Yenişehirlioğlu, E., Salha, H., Şahin, S. (2016). Politik Krizlerin Turizm Talebi Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma: Rusyanın Değişen Yüzü ve Bu Değişimin Türkiye Turizmine Etkileri.
- Zete (2015 05 31), Türkiye’nin, Uçağın Rus Jeti Olduğunu Bilmemesi Mümkün Değil Retrieved from https:// zete.com/turkiyenin-ucagin-rus-jeti-oldugunu-bilmemesi-mumkun-degil/, 28.11.2017
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1983
- Yayıncı: İstanbul Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Çevirideki Sosyal Inovasyon: Türkiye’deki Yeni Refah Devleti Politika Aracı
Ceren ARK YILDIRIM, Marc SMYRL
Esin CAN, Saniye YILDIRIM ÖZMUTLU, Cansu AYKAÇ
ABD’nin Körfez Monarşilerine Yaklaşımını Tarihsel Bir Açıdan Anlamak: Nixon Dönemi
Kapitalizmin Finansallaşma Sürecinde Önemli Bir Sorun Olarak İşsizlik: Tartışma ve Analiz