Kur'an'da "Ba's" Kavramı

"Ba's", Kur'an'da yer alan önemli bir kavramdır. Semantik tahlili yapılmadığı için söz konusu kavramın içerisinde yer aldığı âyetlerin anlaşılması da güçleşmiştir. Bunun yanında "ba's"ın, kendisine yakın olan bazı kavramlarla olan anlam ilişkisi ortaya çıkarıldığında kavramın âyetlere kattığı anlam kendisini ortaya koymaktadır. Ayrıca söz konusu kavram "Vücûh ve Nezâir" ve Kur'an sözlüğü türü eserlerde yüzeysel olarak değerlendirilmiş olup ba's kelimesinin Kur'an'daki kullanım alanlarını tam olarak ortaya koymaktan yoksundur. Bu yüzden bu makalede "ba's" kavramının âyetlerdeki kullanım alanları ayrıntılı bir şekilde ele alınıp yeniden değerlendirilmiştir.

"Ba's" Concept in The Quran

"Ba's" is an important concept which takes part in the Quran. Realisingly, the verses that "ba's" included in is gettingly coplicated. Because the semantic analysis of this concept hadn't been done as yet. When the close relation between "ba's" and the other concepts in the verses, appears, the meaning in the verses becomes clearer. Besides, "ba's" concept in the "Vücuh and Nezâir" and Quran dictionaries had been dealed with superficially. This consideration is not able to put into effect the meaning at all. So, in this article is dealed with the meaning of "ba's" in the verses of Quran in detail.

PDF

___

Abduh, Muhammed, Tefsiru'l-Menâr (Tefsîru'l-Kur'âni'l-Hakîm), tlf. Muhammed Reşid Rıza, (Kahire: Dâru'l-Menâr), 1366/1947.
Asım Efendi, Ebu'l-Kemal Ahmed, Okyanus, taş baskı, (İstanbul: el-Matbuatu'l-Osmânî), 1305.
el-Begavî, Ebî Muhammed el-Hüseyin bin Mesud, Mealimu't-Tenzîl, thk. Muhammed Abdu'n-Nasr en-Nemr, Osman Damiriyye, Süleyman Muslih el-Harş, (Riyad: Dâru'tTayyibe), 1409.
el-Beydâvî, Nasreddin Ebi'l-Hayr Abdullah bin Ömer, Envâru't-Tenzîl ve Esrâru't-Te'vîl, thk. Muhammed Abdurrahman el-Maraşlî, (Beyrut: Dâru İhyâi Turâsi'l-Arabî), trs.
Bostânî, Muallim Petrus, Kitabu Katri'l-Muhît, (Beyrut), 1869.
Bursevî, İsmail Hakkı, Rûhu'l-Beyân, (yersiz), trs.
el-Cevherî, İsmail bin Hammad, es-Sıhâh Tacu'l-Luğa ve Sıhâhu'l-Arabiyye, thk. Ahmed Abdulgafur Atar, (Beyrut: Dâru'l-İlm), 1410/1990.
el-Damağânî, Ebû Abdullah Hüseyin bin Muhammed, el-Vücûh ve'n-Nezâir li Elfâzi Kitabillâhi'l-Azîz, thk. Abdullah Hamid Ali, (Beyrut: Dâru'l-Kütübü'l-İlmiyye), trs.
Derveze, Muhammed İzzet, et-Tefsîru'l-Hadîs, çev. Vahdettin İnce ve diğerleri, (İstanbul: Ekin Yayınları), 1998.
Ebu'l-Bekâ, Eyyub bin Musa, el-Külliyât, (Beyrut: Risâle), 1993.
Ebû Hayyân, Muhammed bin Yusuf, Bahru'l-Muhît fi't-Tefsir, thk. Adil Ahmed Abdu'lMevcûd ve diğerleri, (Beyrut: Dâru'l-Kütibi'l-İlmiyye), 1413/1993.
Ebu's-Suûd, İrşâdu'l-Aklı's- Selim ilâ Mezâya'l-Kur'âni'l-Kerim, Dâru'l-İhyâi't-Turâsi'lArabî, (Beyrut), trs.
Elmalılı, Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'ân Dili, (İstanbul), 1960-1962.
el-Ezherî, Ebî Mansur Muhammed bin Ahmed, Tehzîbu'l-Luga, thk. Abdusselam Muhammed Harun, Muhammed Ali en-Neccâr, (Mısır: Dâru'l-Mısriyye), trs.
el-Ferâhidî, Halil bin Ahmed, Kitabu'l-Ayn, thk. Mehdi Mahzûmî, İbrahim Samirî, (yersiz), trs.
el-Feyyûmî, Ahmed bin Muhammed, Misbâhu'l-Münîr fî Garîbi'l-Şerhi'l-Kebîr li'l-İmam er-Râfî', (Mısır), trs.
Firuzâbâdî, Mecdüddin Muhammed bin Yakub, Kâmûsu'l-Muhît, (yersiz), trs
..............Basâiru Zevi't-Temyîz Letâifu'l-Kitabi'l-Azîz, thk. Muhammed Ali en-Neccâr, (Beyrut: el-Mektebetü'l-İlmiyye), trs.
el-Hâzîn, Alaaddin Ali bin Muhammed bin İbrahim, Lübâbu't-Te'vîl fî Maâni't-Tenzîl, (Beyrut: Dâru'l-Fikr), 1399/1979.
İbnu'l-Cevzi, Cemaleddin Ebu'l-Ferec Abdurrahman, Nüzhetü'l-a'yuni'n-Nevâzir İlmu'lVücûh ve'n-Nezâir, thk. Muhammed Abdulkerim Kazım er-Râzî, (Beyrut: Müessesetü'rRisale), 1404/1984.
İbn Dureyd, Ebubekir Muhammed bin Hüseyin, Kitabu Cemhereti'l-Lüğa, (Haydarabat: Matbaatu Meclisi Dâireti'l-Maârifi'l-Kâine), 1344.
İbn Ebî Hâtim, Abdurrahman bin Muhammed bin İdris, Tefsiru'l-Kur'âni'l-Azîm, thk. Esad Muhammed Tayyib, (yersiz: Mektebetu Nezâru'l-Bâz), 1417/1997.
İbn Fâris, Ebû Hüseyin Ahmed, Mücmelü'l-Lügaviyye, thk. Zahir Abdulmuhsin Sultan, (Beyrut: Müessesetü'r-Risâle), 1406/1986.
İbn Hişâm, Ebî Muhammed Abdullah Cemaleddin bin Yusuf, Muğni'l-Lebîb an Kütübi'lEârîb, thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, (Beyrut: Mektebetü'l-Asriyye), 1416/1996.
İbn Kesîr, Ebi'l-Fidâ İsmail bin Ömer, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, thk. Sâmî bin Muhammed es-Selâme, (Riyad: Dâru't-Tayyibe), 1420/1997.
İbn Manzûr, Cemaleddin Muhammed bin Mükerrim, Lisânu'l-Arab, thk. Abdullah Ali elKebîr ve diğerleri, (Kahire: Dâru'l-Maârif), trs.
İbn Sîde, Ebi'l-Hasen Ali bin İsmail, el-Muhkem ve'l-Muhîtu'l-A'zam, thk. Abdulhamid Handâvî, (Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye), 1421/2000.
.............el-Muhassas, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, (Beyrut), trs.
İbn Sikkît, Yakub bin İshak, Kitabu'l-Elfâz, thk. Fahreddin Gubâve, (Beyrut: Mektebetü Lübnan), 1998.
el-İsfehânî, Râgıb, Müfredâtü Elfâzi'l-Kur'ân, thk. Necib el-Macidî, (Beyrut: Mektebetü'lAsriyye), 1427/2006.
el-Kurtubî, Ebi Abdillah Muhammed bin Ahmed bin Ebîbekr, el-Câmi li Ahkâmi'l-Kur'ân, thk. Abdullah bin Abdulmuhsin et-Türkî, (Beyrut: Müessesetü'r-Risâle), 1427/2006.
Kutub, Seyyid, Fî Zilâli'l-Kur'ân, (Beyrut: Dâru'ş-Şurûk), 1423/2003.
el-Mahallî, Celaleddin Muhammed Ahmed bin Muhammed-es-Suyûtî, Celaleddin Abdurrahman bin Ebîbekr, Tefsîru'l-Celâleyn, thk. Abdulkadir el-Arnavut, (Beyrut: Dâru İbn Kesîr), 1418/1997.
el-Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed bin Muhammd, Te'vîlâtu Ehli's-Sünne, thk. Mecdî Bâsellûm, (Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye), 1426/2005.
el-Mâverdî, Ebi'l-Hasen Ali bin Muhammed bin Habib, en-Nüket ve'l-Uyûn, thk. Abdulmaksur bin Abdurrahim, (Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye), trs.,
Mu'cemu'l-Vasît, (Mısır: Mektebetu Şurûku'd-Devliyye), 1425/2004. Müslim, Ebu'l-Hüseyin Müslim bin Haccâc, el-Câmiu's-Sahîh, thk. M. Fuad Abdulbakî, (Mısır), 1375/1956.
Nabiğa ez-Zübyânî, Dîvân, thk. M. Faruk Tabba', (Beyrut), trs.
er-Râzî, Muhammed bin Ebubekir bin Abdulkadir, Muhtâru'-Sıhâh, (Mısır), 1329.
............,Tefsiru Garîbi'l-Kur'âni'l-Azîm, thk. Hüseyin Elmalı, (Ankara: T.D.V. Yayınları), 1997.
er-Rummânî, Ebi'l-Hasen Ali bin İsa, el-Elfâzu'l-Müteradifetü'l-Müterakıbetü'l-Ma'nâ, thk. Fethullah Salih Ali el-Mısrî, (yersiz: Dâru'l-Vefâ), 1407/1987.
Sâhib, İsmail bin Abbâd, el-Muhît fi'l-Luga, thk. Muhammed Hasan Yâsîn, (Beyrut: Alemu'l-Kütüb), 1414/1994.
es-Sarakostî, Ebî Osman Said bin Muhammed, Kitabu'l-Ef'âl, thk. Hüseyin Muhammed, M. Şerif, Muhammed Mehdi A'lâm, (Kahire: Dâru'l-Kütüb), 1395/1975.
Sayı, Ali, Firavun, Haman ve Karun Karşısında Hz. Musa, (İstanbul: İz Yayınları), 1992.
Suyuti, ed-Durru'l-Mensur fi Tefsir-i bi'l-Me'sur, thk: Abdullah bin Abdu'l-Muhsin et-Turki, (Kahire), 2003/1424.
et-Taberî, Ebî Cafer Muhammed bin Cerîr, Câmiu'l-Beyân an Te'vîli Âyii'l-Kur'ân, thk. Halil el-Meys, (Beyrut: Dâru'l-Fikr), 1415/1995.
Yavuz, Ömer Faruk, Kur'ân ve Kıyâmet, (İstanbul: Marifet Yayınları), 1997.
ez-Zebîdî, Zeynuddin Ahmed bin Ahmed bin Abdullatif, Tâcu'l-Arûs min Cevâhiri'lKâmus, thk. Abdulkerim İzbâvî, (Kuveyt: Matbaatu'l-Hüküme), 1410/1990.
ez-Zeccâc, Ebî İshak İbrahim bin es-Serrî, Meâni'l-Kur'ân ve İ'râbuh, thk. Abdulcelil Abduh Şelebî, (Beyrut: Âlemu'l-Kütüb), 1408/1998.
ez-Zemahşerî, Ebi'l-Kasım Cârullah Mahmud bin Ömer, Esâsu'l-Belâğa, thk. Muhammed Bâsil Uyûni's-Sûd, (Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye), 1418/1998.
...............Tefsîru'l-Keşşâf an Hakâikı't-Tenzîl ve Uyûni'l-Akâvîl fî Vücûhu't-Te'vîl, thk.: Halil Me'mun Şeyho, (Beyrut: Dâru'l-Ma'rife), 1426/2005.