İrşâdü's-sârî ' ye Göre Kastallânî ' nin Kelâmî Görüşleri

Memlükler dönemi, oldukça parlak kültürel ve ilmi bir harekete sahne olmuş, Îslâmi ilimler ve İslam kültür tarihi için emsalsiz bir miras bırakmışlardır. Bu dönemde yetişen âlimler farklı alanlarda birçok eser kaleme almışlardır. 15. yy.’ın sonu ile 16. yy.’ın başlarında yaşamış olan Kastallânî de (ö.923/1517) hadis, fıkıh, kıraat vb. alanlarda birçok eser yazmıştır. O, Buhârî’nin “el-Câmiu’s-Sahîh” isimli eseri üzerine “İrşâdü’s-sârî” adlı bir şerh de kaleme almıştır. Kastallânî şerhinde kelâm konularıyla ilgili rivayetleri detaylı bir şekilde incelemektedir. Bu makalede Kastallânî’nin mezkûr şerhte kelâmî içerikli rivayetlere yaklaşımını irdeleyeceğiz

Anahtar Kelimeler:

Kastallânî, İrşâdü’s-sârî, Buhârî, usûl, şerh

-

Mamluks period been the setting for exceptionally bright cultural and scientiŞc activities and leaved an great inheretence for Islamic intellectual and cultural history. Scholars of the period left numerous invaluable studies in various Şelds. al-Qastallānī (d. 923/1517), who lived in the late 15th and early 16th century, compiled many studies in diﬀerent areas such as hadīth, law (Şqh) and qirâ’ât. Also, he wrote an commentary (sharh) on al-Bukhārī’s al-Jāmi‘ al-Sahīh, entitled Irshād al-sārī. In this commentary al-Qastallānī carefully examines the hadiths that relevant to theological matters. In this study, we will examine approach of al-Qastallānī to these theologically-oriented hadiths in his mentioned commentary

Keywords:

al-Qastallānī, Irshād al-sārī, al-Bukhārī, methodology, commentary,

PDF

___

Akoğlu, Muharrem, Mihne Hadiseleri ve Mu’tezile’nin Tarihi Seyrine Etkisi, (DoktoraTezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001.
Akseki, Ahmed Hamdi İslam Dini, 33. bs. (Ankara: Nur Yay., 1989).
Altıntaş, Ramazan, İslâm Düşüncesinde İşlevsel Akıl, (İstanbul: Pınar Yayınları., 2003).
Aşık Kutlu, Emin “Buhârî Döneminde (III/IX. Asır) İmanla İlgili Yaklaşımlar ve Sahîh’inin İman Bölümü Çerçevesinde Buhârî’nin îmân Yaklaşımı” MÜİFD, XIX, (2000).
Bilmen, Ömer Nasuhi, Muvazzah ilmi Kelâm, (İstanbul: Bilmen yay., 1972).
Buhârî, el-Câmiu’s-Sahîh, I-VIII, (İstanbul: Çağrı Yay., 1992). el-Câbirî, Muhammed Âbid el-Câbirî, Arap-İslâm Kültürünün Akıl Yapısı, çev., B.
Köroğlu-H. Hacak- E. Demirli, (İstanbul, Kitabevi yay., 2000).
Çakın, Kamil “Buhârî’nin Mürcie ile İman Konusunda Tartışması”, AÜİF, XXXII, (1992) s. 183-198.
Çetinkaya, Mehmet, İslam Mezhepler Tarihi Açısından Sahîh-i Buhârî, (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
Davudoğlu, Ahmed “İman Bir Bütündür”, MEB İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü Dergisi, II, (1964).
Demir, Hilmi, Delil ve İstidlâl’in Mantıkî Yapısı-İlk Dönem Sünnî Kelâm Örneği-, (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001.
Gündoğar, Hamdi, “Mu’tezile Mezhebi’nde İnsanın Fiilleri Problemi”, Cumhuriyet Üniver- sitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, VIII/II, (2004) s. 205-218.
Gürler, Kadir, Ehl-i Hadisin Düşünce Yapısı,-İlk Dönem Ehl-i Hadis Örneği- (Bursa: Emin Yayınları, 2007).
İbn Ebi’l-Izz el-Hanefî, el-Akidetü’t-Tahâvîyye ve Şerhi, çev. M. Beşir Eryarsoy, (İstanbul: Guraba Yayınları, 2002).
Kaplan, İbrahim, Erken Dönem Müslüman-Hıristiyan Teolojik İlişkileri, (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
Kastallânî, İrşâdüs-Sârî li Şerhi Sahihil Buhârî, I-XV, (Beyrut: Darü’l-fikr, 1410/1990).
Keskin, Halife, İslam Düşüncesinde Kader ve Kazâ, (İstanbul: Beyan yay., 1997).
Kırbaşoğlu, M. Hayri, Ashabü’l Hadise Göre Allah’ın Sıfatları Problemi, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1983.
Koçyiğit, Talat, Hadisçilerle Kelâmcılar Arasındaki Münakaşalar, (Ankara: TDVY, 1989). -------, Hadis Tarihi, (Ankara: İlmi Yayınları 1981).
Kutlu, Sönmez, Türklerin İslamlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, (Ankara: TDVY, 2002) -------, İlk Mürciî Metinler: İrca Kasidesi (I) ve İrca Kasidesi (II)”, AÜİFD, XXXIX, (1999).
Macit, Nadim, Kur’ân’ın İnsan-Biçimci Dili, (İstanbul: Beyan Yayınları, 1996).
Öz, Mustafa, İmam-ı A’zam’ın Beş Eseri, 3. bs., (İstanbul: M.Ü.İ.F yay., 2002).
Özer, Salih, Endülüslü İbn Battal ve Buhârî Şerhi, (Ankara: Araştırma Yayınları, 2007).
Özpınar, Ömer, Hadis Edebiyatının Oluşumu, (Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2005).
Şehristânî, el-Milel ve’n-Nihal, I-III, thk. Ahmed Fehmî Muhammed, (Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye 1990).
Yavuz, Yunus Şevki, “Halku Efâli’l-İbad”, DİA, XV.