TÜRKİYE’DEKİ İTHAL OTOMOBİL VE HAFİF TİCARİ ARAÇ PERAKENDE SATIŞLARININ DÖVİZ KURU İLE İLİŞKİSİ

Bu çalışmada Türkiye’nin ithal otomobil ve hafif ticari araç perakende satışları ele alına-rak döviz kurları ile olan ilişkisi incelenmiştir. Bu amaçla, 2015 Ağustos-2020 Ağustos dönemine ait aylık verilerden yararlanılmıştır. Çalışmada ithal otomobil ve hafif ticari araç perakende satışları ile dolar ve euro döviz kurundan oluşturulan sepet kurun hareket-leri incelenmiş ve veriler mevsimsel etkiden arındırılmıştır. Değişkenlerin tanımlayıcı ista-tistikleri hesaplanmış, regresyon analizi, durağanlık testine yönelik birim kök analizi, VAR analizi, Johansen eş bütünleşme testi yapılmış ve Vektör Hata Düzeltme Modeli uygulan-mıştır. FMOLS, DOLS ve CCR tahmincileri kullanılmış ve Granger nedensellik testi yapıl-mıştır. Regresyon analizi sonucunda, sepet kurun düzeyinde 1 birim değişiklik olduğunda ithal otomobil ve hafif ticari araç perakende satışlarında ters yönde yaklaşık 7.76 birim değişikliğin olduğu görülmüştür. Johansen eş bütünleşme analizi sonuçlarına göre değişken-lerin eş bütünleşik oldukları tespit edilmiştir. Granger nedensellik analizine göre döviz ku-rundan ithal otomobil ve hafif ticari araç satışlarına doğru tek yönlü nedensellik bulundu-ğu sonucuna varılmıştır. FMOLS, DOLS ve CCR tahmincileri uzun dönemde döviz kurun-da meydana gelecek %1’lik bir artışın ithal otomobil ve hafif ticari araç perakende satışla-rını sırasıyla %1.90, %1.97 ve %1.86 oranında azaltacağı sonucunu vermiştir.

Anahtar Kelimeler:

İthal otomobil satışları, İthal hafif ticari araç satışları, Döviz kuru

PDF

___

Abu Eisheh, Sameer ve Mannering, Fred (2002). Forecasting automobile demand for eco-nomies in transition: a dynamic simultaneous-equation system approach. Trans-portation Planning and Technology. 25 (4), 311-331.
Alper, Emre ve Mumcu Serdar, Ayşe (2000). Türkiye’de otomobil talebinin tahmini. Boğa-ziçi Üniversitesi Ekonomi ve Ekonometri Merkezi, Araştırma Raporu; Ekim 2000, http://ideas.econ.boun.edu.tr/ RePEc/ pdf/200501.pdf, 20 Eylül 2020.
Alper, Emre ve Mumcu Serdar, Ayşe (2007). Interaction between price, quality and co-untry of origin when estimating automobile demand: the case of Turkey. Applied Economics, 39 (14), 1789-1796.
Babatsou, Christina ve Zervas, Efthimios (2011). EU socioeconomic indicators and car market. International Scholarly and Scientific Research & Innovation, 5 (11), 1616-1621.
Bülbül, Duran ve Orkunoğlu, Işıl Fulya (2009). Türkiye'de otomotiv piyasasındaki özel tüketim vergisi indirimlerinin maliye sosyolojisi açısından analizi. Sosyoekonomi. 10 (10), 95-108.
Carlson, Rodney ve Umble, Michael (1978). Statistical demand functions for automobiles and their use for forecasting in an energy crisis. The Journal of Business, 53 (2), 193-204.
Chamon, Marcos, Mauro, Paolo ve Okawa, Yohei (2008). Mass car ownership in the emerging market giants. International Monetary Funds, 23 (54), 244-296.
Chifurira, Retius, Mudhombo, Innocent, Chikobvu, Marian ve Dubihlela, Dorah (2014). The impact of inflation on the automobile sales in South Africa. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5 (7), 200-207.
Çam, Hasan Hüseyin (2008). İthal-yerli otomobil talebinin ekonometrik analizi. Yayım-lanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Çalışkan, Nihal (2009). Türkiye’de taşıt kredilerinin otomobil satışlarına etkisinin ekono-metrik analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Dargay, Joyce ve Gately, Dermot (1999). Income’s effect on car and vehicle ownership, worldwide: 1960-2015. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 33 (2), 101-138.
Dickey, David ve Fuller, Wayne (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49 (4), 1057–1072.
Dynaquest Sdn Bhd, (2002), Update on a section of the motor vehicle report on BSA- industry overview. Prospect, Directors and Management.
Eken, Mehmet Hasan ve Çiçek, Mehmet (2009). Türkiye’de otomotiv sektöründeki ürün-lerin kredilerle finansmanının satışlara etkisi. Maliye Finans Yazıları, 23 (84), 61-77.
Engin, Cem ve Polat, Efdal (2010). Türk otomotiv sektörü ve küresel finansal krizin sektö-re etkileri (1996-2009). Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2 (1), 35-43.
Engle, Robert ve Granger, Clive (1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing. Econometrica, 55 (2), 251–276.
Faustino, Horácio (2010). Intra-industry trade and labour market adjustment in the auto-mobile industry. International Journal of Economics and Finance, 2 (4), 3-6.
Granger, Clive (1988). Some recent developments in a concept of causality. Journal of Econometrics, 39, 199-211.
Gujarati, Damodar (2009). Temel ekonometri (Çev. Gülay Günlük Şenesen ve Ümit Şene-sen). İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Hülsmann, Marco, Borscheid, Detlef, Friedrich, Christoph ve Reith, Dirk (2011). General sales forecast models for automobile markets based on time series analysis and data mining techniques. In: Perner P. (eds) Advances in Data Mining. Applica-tions and Theoretical Aspects. Conference Paper, 255-269. Retrieved from https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-642-23184-1_20, 18 Ağustos 2020.
Johan, Suwinto (2019). Macroeconomic determinants of automobile sales in Indonesia: an empirical study in 1986-2016. Binus Business Review, 10 (3), 159-166.
Kang, Hsin Hong ve Lee, Hui Yen (2014). The impact factors of Chinese automobile de-mand. Economics and Finance Review, 3 (9), 49-56.
ILO (International Labour Organization) (Nisan 2020). COVID-19 and the automotive industry. ILO Sectoral Brief.
https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/briefingnote/wcms_742736.pdf, 19 Eylül 2020.
Işık, Nihat, Yılmaz, Suat Serhat ve Kılınç, Efe Can (2017). İthal otomobil satışlarının döviz kuru esnekliği: Türkiye üzerine bir uygulama. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19 (33), 84-92.
Karabulut, Tahsin (2002). Türk otomotiv sanayii’nin ekonomik yapısı ve otomobil talep analizi (1980-2000). Yayımlanmamış doktora tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
Karakaş, Esra (2019). Türkiye’nin otomotiv ihracat gelirinin arima modeli ile tahmin edil-mesi. Journal of Yasar University, 14 (55), 318-328.
KPMG Otomotiv (2020). Sektörel bakış. https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/ pdf/2020/02/sektorel-bakis-2020-otomotiv.pdf, 16 Ağustos 2020.
Krüger, Jens ve Von Kristina, Rhein (2015). Macroeconomic development and the life cycle of the German automobile industry, 1886-1939.
Darmstadt Discussion Pa-pers in Economics No. 224, Retrieved from http://hdl.handle.net/10419/175657, 2 Eylül 2020.
Lee, Hui Yen ve Kang, Hsin Hong (2015). The effects of the global financial crisis on au-tomobile demand in China. International Journal of Economics and Finance, 7 (9), 226-236. https://doi.org/10.5539/ijef. v7n9p226, 7 Eylül 2020.
Ludvigson, Sydney (1998). The channel of monetary transmission to demand: evidence from the market for automobile credit. Journal of Money, Credit and Banking. 30 (3), 365-383.
Muhammad, Fidlizan, Hussin Mohd, Mohd Yahya ve Razak, Azila Abdul (2012). Auto-mobile sales and macroeconomic variables: a pooled mean group analysis for asean countries. Journal of Business and Management, 2 (1), 15-21.
ODD (2020). Pazar-perakende satışlar. Otomotiv Distribütörleri Derneği. http://www.odd.org.tr/web_2837_1/neuralnetwork.aspx?type=36, 15 Eylül 2020. OSD (2020a). Otomotiv sanayii genel ve istatistik bülteni. Otomotiv Sanayi Derneği. http://www.osd.org.tr/sites/1/upload/files/YILLIK_2020-5479.pdf, 4 Aralık 2020.
OSD (2020b). Otomotiv sektörü aylık değerlendirme raporu ağustos 2020. Otomotiv Sa-nayi Derneği. http://osd.org.tr/sites1/upload/files/08-2020_OSD_Aylik_Degerlendirme_Raporu-5508.pdf, 4 Aralık 2020.
OSD (2020c). Otomotiv sanayii 2019 yılı küresel değerlendirme raporu. Otomotiv Sanayi Derneği. http://osd.org.tr/sites/1/upload/files/2019_ Kuresel_Degerlendirme_ Ra-poru-5496.pdf, 18 Eylül 2020.
Patra, Tophan ve Rao, Manohar (2017). Impact of macroeconomic factors on automobile demand in India. Journal of International Economics, 8 (1), 97-113.
Phillips, Peter ve Perron, Pierre (1988). Testing for a unit root in time series regression. Bio-metrica, 75 (2), 335-346.
Özçam, Ahmet ve Özçam Sağlık, Dilek (2012). A review of econometric estimation of consumer demand for automobiles and the country of origin (coo) effects. The Journal of Dokuz Eylul University, 27 (1), 97-132.
Özçam, Ahmet ve Özçam Sağlık, Dilek (2014). Construction of segment based price in-dexes in Turkish automobile market and estimation of varying segment-based price elasticities. Sütçü İmam Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 4 (1), 35-54.
Özçam, Ahmet ve Özçam Sağlık, Dilek (2015). Business cycles, estimation of demand for automobiles in Turkey and calculation of time-varying price elasticities. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 14 (27), 89-110.
Öztekin, Sinan Çağrı (2016). Türkiye otomobil sektörünün talep analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ordu: Ordu Üniversitesi. Polat, Mehmet Ali (2020). Türk otomotiv sektörünün ekonomik büyümeye etkisi: karşılaş-tırmalı bir ekonometrik analiz. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (73), 504-521.
Shahabuddin, Syed (2009). Forecasting automobile sales. Management Research News, 32 (7), 670-682.
Smith, Brett ve Chen, Yen (2009). The major determinants of US automotive demand: factors driving US automotive market and their implications for specialty equip-ment and performance aftermarket suppliers. Center for Automotive Research.
https://www.cargroup.org/wp-content/uploads/2017/02/The-Major-Determinants-of-US-Automotive-Demand.pdf, 3 Aralık 2020.
Torun, Nazlı (2015). Birim kök testlerinin performanslarının karşılaştırılması. Yayımlan-mamış yüksek lisans tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
T.C. Merkez Bankası (2020). Kurlar-döviz kurları. Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, 6 Eylül 2020.
Tshiakambila, Eric Kateta (2016). An empirical analysis of the relationship between food inﬂation and passenger vehicle purchases in South Africa. (Dissertation). Univer-sity of South Africa.
Tüter, Aziz (1984). Çoklu regresyon yöntemi ile talep analizi (Türkiye’de yerli binek oto-mobili talebi üzerine bir deneme). Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
Vahabi, Amirmahmood, Seyyedi, Shahrooz ve Alborzi, Mahmood (2016). A sales fore-casting model in automotive industry using adaptive neuro-fuzzy inference sys-tem (anfis) and genetic algorithm (ga). International Journal of Advanced Com-puter Science and Applications, 7 (11), 24-30.
Wang, Fu Kwun, Chang, Ku Kuang ve Tzeng, Chih Wei (2011). Using adaptive network-based fuzzy inference system to forecast automobile sales. Expert Systems with Applications, 38 (8), 10587-10593.
Wetzel, James ve Hoffer, George (1982). Consumer demand for automobiles: a disaggre-gated market approach. Journal of Consumer Research, 9 (2), 195-199.
Yavuz, Nilgün Çil (2004). Durağanlığın belirlenmesinde kpss ve adf testleri: imkb ulusal-100 endeksi ile bir uygulama. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 54 (1), 239-247.