Uzaylı Olarak ‘Öteki’: Yasak Bölge 9 Filminin Post-kolonyal Kavramlar ile Okunması

Dikkatleri medyanın klişeleri pekiştirici, bilgiyi tektipleştirici gücüne, vurguyu temsil sorununun ve temsillerin üreticisi konumundaki kültür endüstrilerinin üzerine çeken 1978 tarihli Şarkiyatçılık; 1970’li yılların sonundan itibaren edebiyat, kültür incelemeleri ve cinsiyet araştırmalarını da içine alan geniş bir yelpazeyi kapsayacak şekilde gelişen post-kolonyal çalışmalara ilham veren kurucu bir metin olarak kabul edilir. Edward W. Said’in bu eserine dayanarak, Doğu ve Batının coğrafi kavramlar olmaktan ziyade Batının kendi eliyle yarattığı ayrımlara kaçınılmazlık süsü verme becerisini somutlaştıran bir ikilik olduğu söylenegelmiştir. Oryantalist söylemin çıkış noktasının temelde Batının kendi üstünlüğünü üzerinden göreceği bir ‘öteki’ yaratma stratejisi olduğu düşünüldüğünde, dev bir kültür endüstrisi olarak Hollywood Sinemasının sunduğu ‘vahşi Siyahlar’ ve ‘gizemli Doğulular’ temsillerinin, farklı toplumsal bağlamlardan kaynaklanan fakat aynı amaca hizmet eden öteki kurguları oldukları iddia edilebilir. Bu çalışmanın amacı da, yönetmeni Neill Blomkamp tarafından “Güney Afrikalı bir Hollywood filmi” olarak tanımlanan 2009 yapımı District 9 (Yasak Bölge 9) filmi aracılığı ile ne Doğulu ne de Siyah olan kurmaca karakterler üzerinden ‘öteki’ söyleminin nasıl kurulduğunu göstermek ve ‘istilacı uzaylı’ klişesini ters yüz eden bu filmin, ötekinin ötekisini yaratırken bir noktada eleştirdiği şeye dönüşüp dönüşmediğini tartışmaktır. Bu film okumasında kılavuzumuz ‘melezlik’ başta olmak üzere post-kolonyal literatürün temel kavramları olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Ötekilik, temsil politikaları, uzaylı filmleri, melezlik, post-kolonyal film okuması, Yasak Bölge 9

The ‘Other’ as an Alien: A Postcolonial Reading of the Movie District 9

Orientalism (1978), which draws attention to the power of the medias in uniformizing information and reinforcing stereotypes, thus to the problem of representation and to the cultural industries, is regarded as a founding text that inspires post-colonial studies covering a wide range of domains including literature, cultural and gender studies. Based on this work of Edward W. Said, rather than being geographical concepts, East and West are thought be a duality which illustrates the ability of the West to create a distinction, and then to present it as inevitable. Assuming that the starting point of the orientalist discourse is a strategy of creating an ‘other’ by reference to which the supremacy of the West will be assessed, it can be claimed that ‘wild Blacks’ and ‘mysterious Easterners’ represented by the gigantic cultural industry Hollywood cinema, are constructions of the ‘other’ that originate from different social contexts but serve the same purpose. The aim of this article is to understand how the discourse of the other - along with the other’s other - is constructed in the movie District 9 (Neill Blomkamp, 2009) through fictional characters which are neither Easterner nor Black. We also want to discuss if this “South African Hollywood film” - as described by its director - inverting some important clichés like ‘invader alien’ ends up by creating another cliché at one point or not. In this film reading, our guide will be the common notions of post-colonial literature, the ‘hybridity’ in particular.

Keywords:

Otherness, politics of representation, alien films, hybridity, post-colonial film reading, District 9,

PDF

___

Bernasconi, R. (2007). Irk Kavramını Kim İcat Etti? (Z. Direk, Çev.). İstanbul: Metis.
Calder, J. ve Calder, K. (Yapımcı) & Tsirbas, A. (Yönetmen). (2007). Terra’yı Kurtarmak (Battle for Terra) [Sinema Filmi]. ABD: Menithings Productions, Snoot Entertainment.
Cameron, J. (Yapımcı) & Cameron, J. (Yönetmen). (2009). Avatar [Sinema Filmi]. ABD: Twentieth Century Fox.
Carrasco, R. C. (2006). New Heroes on Screen: Prototypes of Masculinity in Contemporary Science Fiction Cinema. Huelva: Universidad de Huelva Publications.
Cornfeld, S. (Yapımcı) & Cronenberg, D. (Yönetmen). (1986). Sinek (The Fly) [Sinema Filmi]. ABD: Twentieth Century Fox.
Daniel, S. (Yapımcı) & Sommers, S. (Yönetmen). (2001). Mumya’nın Dönüşü (The Mummy Returns) [Sinema Filmi]. ABD: Universal Pictures.
Daniel, S. (Yapımcı) & Sommers, S. (Yönetmen). (1999). Mumya (The Mummy) [Sinema Filmi]. ABD: Universal Pictures.
Deeley, M. (Yapımcı) & Scott, R. (Yönetmen). (1982). Bıçak Sırtı (Blade Runner) [Sinema Filmi]. ABD: The Ladd Company, Warner Bros.
Devlin, D. (Yapımcı) & Emmerich, R. (Yönetmen). (1996). Kurtuluş Günü (Independence Day) [Sinema Filmi]. ABD: Twentieth Century Fox.
District 9 Wiki. Erişim 26 Şubat 2018, http://district9.wikia.com/wiki/Non-humans
Duncan, R. (2018). From Cheap Labour to Surplus Humanity. World-ecology and the postapartheid speculative in Neill Blomkamp’s District 9. Science Fiction Film and Television, 11.1., 45-72.
Ebert, R. (12 Ağustos 2009). District 9. Rogerebert.com. Erişim 25 Şubat 2018, https://www.rogerebert.com/reviews/district-9-2009
Eke, N. P. (2016). Beyazperdede ‘Öteki’ Olmak. ‘Dönersen Islık Çal’ Filmi Üzerine Bir İnceleme. SineFilozofi, Cilt 1, Sayı 2, 97-124.
Enriquez, E. (2004). Sürüden Devlete: Toplumsal Bağ Üzerine Psikanalitik Deneme. (N. Tutal, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Erkan, H. (2009). Hollywood Sinemasında Oryantalizm. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
Fanon, F. (2009). Siyah Deri, Beyaz Maske. (C. Koytak, Çev.). İstanbul: Versus.
George, T. (Yapımcı) & George, T. (Yönetmen). (2004). Hotel Rwanda [Sinema Filmi]. Birleşik Krallık: United Artists.
Haraway, D. (1991). A Cyborg Manifesto. Science, technology and socialist-feminism in the late twentieth century. Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature içinde (291-324). New York: Routledge.
Hurd, G. A. (Yapımcı) & Cameron, J. (Yönetmen). (1989). The Abbys [Sinema Filmi]. ABD: Twentieth Century Fox.
Hurd, G. A. (Yapımcı) & Cameron, J. (Yönetmen). (1984). Terminatör (The Terminator) [Sinema Filmi]. ABD: Hemdale, Pacific Western.
Jackson, P. ve Cunningham, C. (Yapımcı) & Blomkamp, N. (Yönetmen). (2009). Yasak Bölge 9 (District 9) [Sinema Filmi]. Güney Afrika, ABD, Yeni Zelanda, Kanada: Sony Pictures.
Johnson, S. C. (26 Ağustos 2009). The Real District 9: Cape Town’s District Six. Newsweek. Erişim 22 Ekim 2017, http://www.newsweek.com/real-district-9-cape-towns-district-six-78939
Kennedy, K. (Yapımcı) & Spielberg, S. (Yönetmen). (2005). Dünyalar Savaşı (War of the Worlds) [Sinema Filmi]. ABD: Paramount Pictures, DreamWorks.
Kennedy, K. ve Spielberg, S. (Yapımcı) & Spielberg, S. (Yönetmen). (1982). E.T. (E.T. the Extra-Terrestrial) [Sinema Filmi]. ABD: Universal Pictures.
Kristeva, J. (2004). Korkunun Güçleri: İğrençlik Üzerine Deneme. (N. Tutal, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Levine, D., vd. (Yapımcı) & Villeneuve, D. (Yönetmen). (2016). Geliş (Arrival) [Sinema Filmi]. ABD: Paramount Pictures.
Lippincott, C. ve Marks B. (Yapımcı) & Cannon, D. (Yönetmen). (1995). Judge Dredd [Sinema Filmi]. ABD: Hollywood Pictures, Cibergi Pictures Entertainment.
Madde14.org, İltica ve Göç Bilgi Bankası. Erişim 24 Ekim 2017, http://www.madde14.org/index.php?title=M%C3%BClteci
Marshall, F. (Yapımcı) & Spielberg, S. (Yönetmen). (1981). Kutsal Hazine Avcıları (Raiders of the Lost Ark) [Sinema Filmi]. ABD: Paramount Pictures.
Méliès, G. (Yapımcı) & Méliès, G. (Yönetmen). (1902). Aya Seyahat (Le voyage dans la lune) [Sinema Filmi]. Fransa: Star-Film.
Moore, R. D., vd. (Yapımcı). (2004-2009). Battlestar Galactica [Televizyon Dizisi]. ABD: British Sky Broadcasting (BSkyB), David Eick Productions, NBC Universal Television.
Okorafor, N. (23 Ağustos 2009). My response to District 419… I mean District 9. Nnedi’s Wahala Zone Blog. Erişim 21 Şubat 2018, http://nnedi.blogspot.com.tr/2009/08/my-response-to-district-419i-mean.html?q=district+9
Oldham, S. (14 Ağustos 2009). Interview: Neill Bloomkamp. Variety. Erişim 14 Ekim 2017, http://variety.com/2009/film/news/interview-neill-blomkamp-1118007279/
Onanuga, T. (8 Eylül 2009). Why District 9 isn’t racist against Nigerians. The Guardian. Erişim 24 Şubat 2018, https://www.theguardian.com/film/filmblog/2009/sep/08/district-9-racism
Ryan, M. ve Kellner, D. (2016). Politik Kamera. Çağdaş Hollywood Sinemasının İdeolojisi ve Politikası. (E. Özsayar, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Said, E. W. (2008). Şarkiyatçılık. (B. Ülner, Çev.). İstanbul: Metis.
Schmidt, A. (Yapımcı) & Verhoeven, P. (Yönetmen). (1987). RoboCop [Sinema Filmi]. ABD: Orion Pictures.
Smith, D. (2 Eylül 2009). District 9 labelled xenophobic by Nigerians. The Guardian. Erişim: 21 Şubat 2018, https://www.theguardian.com/film/2009/sep/02/district-9-labelled-xenophobic-nigerians
Tubosun, K. (7 Mayıs 2013). Nigeria: When aliens took Lagos. The Guardian Africa Network. Erişim 21 Şubat 2018, https://www.theguardian.com/world/2013/may/07/nigeria-nnedi-okorafor-book
Vourlias, C. (26 Eylül 2009). Nigerians offended by ‘District 9’. Variety. Erişim 24 Şubat 2018, http://variety.com/2009/film/features/nigerians-offended-by-district-9-1118009226/
Wilhelm, M. ve Mathison, D. (2010). Bir James Cameron Filmi Avatar. Pandora’nın Biyolojik ve Sosyal Tarihi Üzerine Gizli Rapor. İstanbul: Doğan Kitap.