FRANCO İSPANYASINDA SİNEMA: EDEBİYAT UYARLAMALARI VE SANSÜR

Toplumların yaşadığı tarihsel dönemler ve farklı yönetim şekilleri o toplumun edebiyat ve sinema üretimine de yön verir. İspanyol sineması, baskı ve sansürün en önemli örneklerinden biridir. 1936-1939 yılları arasında süren ve falanjistlerin zaferiyle sona eren kanlı İspanyol İç Savaşı, General Francisco Franco’nun yönetime geçerek diktatörlük rejimiyle ülkeyi yönetmeye başladığı katı bir sansür döneminin de başlangıcı demektir. Farklı denetim kurumları aracılığıyla sanat eserleri sansüre maruz kalır. Franco’nun 1975’teki ölümüne dek bazı eserlerin övüldüğü, bazısının da kara listede yer aldığı görülür. Ancak İspanyol edebiyatının bazı klasik eserleri beyazperde uyarlamalarıyla kimi zaman yapımcıların kurtarıcısı olur. Bu saygın eserlerin ve yazarlarının ününü arkasına alan yapımcıların başarıyla hedeflerine ulaştığı gözlemlenir. Bu çalışmada, Franco döneminde İspanyol sinemasına uygulanan sansür, sansürün kontrol mekanizmaları, yasaklı yönetmen, yazar ve romanlar, bunların yanı sıra sinema yoluyla halkın yeniden inşasının nasıl planlandığı irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İspanyol sineması, Franco, edebiyat uyarlaması, sansür, Hemingway, yasaklama

Cinema in Franco’s Spain: Literary Adaptations and Cencorship

A society’s historical periods and its different forms of government give direction to its literary and cinematic production. Spanish cinema is one of the most important examples of the effects of repression and censorship. The bloody Spanish Civil War, which took place between the years 1936 and 1939 and ended with the victory of the Falangists, marked the beginning of hard censorship during Francisco Franco’s regime. Until Franco’s death in 1975, adaptations of Spanish literary classics were the saviors of film directors. Depending on the reputation of respected authors and their works, directors were able to achieve their goals despite the censorship. This article discusses the censorship imposed on Spanish cinema in the Franco era, the mechanisms of control, such as prohibited directors, authors, and novels, and the use of cinema in the regime’s attempt to reconstruct society.

Keywords:

Spanish cinema, Franco, literary adaptation, censorship, Hemingway, prohibition,

PDF

___

Althusser, L. (1994). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (Y. Alp & M. Özışık, Çev.). (4. Baskı). İstanbul: İletişim.
Bertelsen, D.A. (1992). Media Form and Government: Democracy as an Archetypal Image in the Electronic Age. Communication Quarterly, 40, 325-337.
Caparrós Lera, J. M. (1999). Historia Crítica del Cine Español (Desde 1897 Hasta Hoy). Barcelona: Ariel.
Castro, A. (1974). El Cine Español en el Banquillo. Valencia: Fernando Torres.
Cebollada, P. (1952). Revista Internacional del Cine, 1(6), Madrid. Crusells, M. (2000). La Guerra Civil Española: Cine y Propaganda. Barcelona: Ariel.
Cruz-Cámara, N. & Kaplan, G. (2002). Una Revisitación Franquista del Lazarillo de Tormes. N. Mínguez Arranz (Ed.). Literatura Española y Cine (s. 27-42). Madrid: Complutense.
Faulkner, S. (2004). Literary Adaptations in Spanish Cinema. London: Tamesis.
Gevaudan F. (1973). Siyasal Sinema Seyircisiyle Karşı Karşıya. (E. Özden, Çev. Gerçek Sinema ). 2, 21-28.
Gimferrer, P. (1985). Cine y Literatura. Barcelona: Planeta.
Gómez Vilches, J. (1998). Cine y Literatura: Diccionario de Adaptaciones de la Literatura Española. Malaga: Ayuntamiento de Málaga.
Gubern, R. (1977). Raza: Un Ensueño del General Franco. Madrid: Ediciones 99.
Hemingway, E. (1968). Por Quién Doblan Las Campanas. Barcelona: Planeta.
Huelin, E. (1997). La Imagén de la Mujer en la Película Raza. Film Historia, VII- 1, 51-57.
Labanyi, J. (1995). Censorship or the Fear of Mass Culture. H. Graham & J. Labanyi (Ed.), Spanish Cultural Studies: An Introduction (s. 207-214). Oxford: Oxford UP.
LaPrade, D. E. (1988). The Cencorship of Hemingway in Spain. Illinois: University of Illinois at Urabana-Campaign.
LaPrade, D. E. (2007). Hemingway and Franco. Valencia: Universitat de Valencia.
Lannon, F. (1995). Catholicism and Social Change. Spanish Cultural Studies: An Introduction. Oxford: Oxford UP.
Martínez Torres, A. (1997). El Cine Español en 119 Películas, Madrid: Alianza.
Mata Moncho Aguirre, J. de (1986). Cine y Literatura (La Adaptación Literaria en el Cine Español). Valencia: Filmoteca Valenciana.
Mitry, J. (1970). Diccionario del Cine. Barcelona: Plaza Janés.
Neuschäfer, H. J. (1994). Adios a la España Eterna. Barcelona: Anthropos.
Phillips, G.D. (1982). El Cine de Hemingway. México: Edamex.
Quesada, L. (1986). La Novela Española y Cine. Madrid: JC.
Salvador Marañon, A. (2006). De Bienvenido Mr. Marshall a Viridiana. Egeda.
Sebastian, J. (1995). Raza: la historia escrita por Franco. Film-Historia, V, 2- 3, 160-176.
Stone, R. (2002). Spanish Cinema. Harlow: Longman.