Ahlat Ağacı: Taşrada Dönüşümü İzlemek

Taşra, sosyoloji, siyaset bilimi ve tarih alanında, özellikle Türk modernleşmesi çalışmalarında olduğu gibi edebiyat ve sinemanın da sürekli ilgi odağında olmuş bir olgudur. Sosyolojide özellikle toplumsal ve siyasal değişimi anlamak için üzerinde durulan taşra, edebiyat ve sinemada mekânsal olarak toplumsal bir yapıyı ifade etmek için kullanımının ötesinde özellikle son dönemde bireyi anlamanın bir aracı olmuştur. Edebiyat metinleri taşrayı kimi zaman aydınlatılması gereken bir yer olarak görürken kimi zaman da eskiye özlemin ifade edilme aracı olarak kullanmışlardır. Türk edebiyatında taşrada bireye yönelen temel metinler ise en net biçimde Yusuf Atılgan’ın eserlerinde görülmektedir. Son dönem sinemamız da benzer biçimde, taşrada bireye yönelmiş ve birey üzerinden taşra, taşralılık, taşranın açmaz ve çıkmazları tartışma konusu yapılmıştır. Türk sinemasında bu konuda birçok örnek göstermek mümkün olmakla birlikte Nuri Bilge Ceylan sineması, merkezine taşrayı alması anlamında önemli bir örnektir. Nuri Bilge Ceylan’ın 2018 yılı yapımı “Ahlat Ağacı” filmi de taşra merkezli bir tartışmayı yürütmekte ve özellikle taşrada yaşanan dönüşüme odaklanmaktadır. Bu çalışmada Nuri Bilge Ceylan’ın son filmi Ahlat Ağacı’nda taşra, taşra-merkez ilişkisi ve taşranın dönüşümü temaları incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Nuri Bilge Ceylan, Ahlat Ağacı, Taşra, Merkez, Modernleşme

Ahlat Ağacı: Watching Transformation of the Provinces

The provinces have always been an area of interest for researchers in social sciences. Sociology has instrumentalized the provinces with the aim of analyzing social and political change. Recently, literature and cinema have turned to the provinces not only for understanding social structure in general but also for understanding individual experiences. Literary works sometimes look at the provinces as a place to be enlightened; sometimes they use the provinces to represent a longing for the past. Yusuf Atılgan’s works are the liveliest examples in Turkish literature that concentrate on the individual. Recently, Turkish cinema has also focused on individual experience in the provinces, which provide the location for Bilge Ceylan’s films. This study analyzes provincial themes, relationships, and transformation of the provinces in Ahlat Ağacı (The Wild Pear Tree).

Keywords:

Nuri Bilge Ceylan, Ahlat Ağacı, Province, Modernization,

PDF

___

Alkan, A. (2005). Memleketin Taşra Hali. T. Bora (Ed.), Taşraya Bakmak (s. 67-76). İstanbul: İletişim Yayınları.
Argın, Ş. (2005). Taşraya İçerden Bakmak Mümkün müdür? T. Bora (Ed.), Taşraya Bakmak (s. 271-296). İstanbul: İletişim Yayınları.
Baudrillard, J. (1997). Tüketim Toplumu. İstanbul: Ayrıntı.
Bauman, Z. (2006). Küreselleşme Toplumsal Sonuçları. İstanbul: Ayrıntı.
Ceylan, N. B. (Yönetmen). (2018). Ahlat Ağacı [Film].
Çiğdem, A. (2005). Taşra Karalaması-Küçük Bir Sosyolojik Deneme. T. Bora (Ed.), Taşraya Bakmak (s. 101-114). İstanbul: İletişim.
Erbaş, Ş., & vd. (2015). Edebiyatın Taşradan Manifestosu. M. Varlık (Ed.), Edebiyatın Taşradan Manifestosu (s. 11-15). İstanbul: İletişim Yayınları.
Gürbilek, N. (1994). Taşra Sıkıntısı. Defter Dergisi, 74-92.
Harvey, D. (1997). Postmodernliğin Durumu. İstanbul: Metis.
Işık, K. (2015). İnsanın Merkezine Yolculuk. M. Varlık (Ed.), Edebiyatın Taşradan Manifestosu (s. 29-40). İstanbul: İletişim.
Laçiner, Ö. (2005). Merkez(ler) ve Taşra(lar) Dönüşürken. M. Varlık (Ed.), Taşraya Bakmak (s. 13-36). İstanbul: İletişim.
Mardin, Ş. (1990). Türk Siyasasını Açıklayabilecek Bir Anahtar: Merkez Çevre İlişkileri. Ş. Mardin (Ed.), Toplum ve Siyaset Makaleler 1 (s. 30-66). İstanbul: İletişim.
Narlı, M. (Kış 2013). Romanlar ve Taşralar: Türk Romanında Taşra Algıları Üzerine Bir Değerlendirme. Bilig (64), 285-336.
Ortaylı, İ. (2008). Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi (3. Baskı). Ankara: Cedit Neşriyat.
Sezer, B. (1988). Türk Sosyolojisinin Ana Sorunları. İstanbul: Sümer Kitabevi.
Solak, Ö. (2015). Cumhuriyet Romanında Merkez-Taşra Çatışmas. M. Varlık (Ed.), Edebiyatın Taşradan Manifestosu (s. 47-54). İstanbul: İletişim.
TDK. (2019, 02 02). Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c5e8809d37344.74398570.