DESTANLARDA ESKİ TÜRK KÜLTLERİ ve İSLAM (“MANAS DESTANI” ÖRNEĞİ)
Bu çalışmada Türk dünyası için çok önemli bir eser olan Kırgızların “Manas Destanı” üzerine bir inceleme yapılmıştır. İncelemede destanın Radloff, Orozbakov ve Karalayev gibi üç varyantı temel alınmıştır. Destanlar zaman içerisinde zamana, mekâna ve anlatıcıya bağlı olarak bünyelerine yeni unsurlar alabilmektedir. Bu husus, “Manas Destanı”nında da gözlemlenmektedir. Nitekim “Manas Destanı”nda Türklerin eski kültlerinden olan tözler ervaha dönüşmüştür. Yine destanda boy ataları, dinî kimliği olan kişiliklere evirilmiştir. Çok eski bir gelenek olan ölüye yemek verme ise yerini İslami bir veçhe kazanan aş törenine bırakmıştır. Bu araştırmada söz konusu unsurlardan eski Türk inançlarına ait “atalar kültü” gibi eski ananelerin değişik biçimlerine ve bunların İslamileşmesine dikkat çekmeye çalışılmıştır. Kısaca bu makalenin amacı “Manas Destanı”nda yer alan Eski Türk kültlerinden bazılarını ele almak ve bunların destanda İslamî hâle dönüşüp dönüşmediğini ortaya koymaktır.
___
- Demir, Alpaslan. (2003). Manas Bibliyografyası Denemesi: Türkiye’de Manas Çalışmaları, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 6, s. 59-80.
- İnan, Abdülkadir. (1998). Makaleler ve İncelemeler, TTK Yayınları, Ankara.
- Jirmunskiy, V. M. (2011). Türk Kahramanlık Destanları/I., II. Bölüm, Çev.: Mehmet İsmail-Hülya Arslan Erol, TDK Yayınları, Ankara.
- Karıpkulov, A. (1995). Manas Ensiklopediya, Muras Yayınevi, Bişkek.
- Koyçuyev, T. K. vd. (1995). Manas (Sagımbay Orozbakov Varyantı), I-II-III-IV. c., Kırgızstan Yayınevi, Bişkek.
- Temur, Nezir. (2011). Folklor ve İdeoloji, TKAE Yayınları, Ankara.
- Thompson, Paul. (1999). Geçmişin Sesi: Sözlü Tarih, Çev.: Şehnaz Layıkel, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
- Tosh, John. (2005). Tarihin Peşinde-Modern Tarih Çalışmalarında Hedefler, Yöntemler ve Yeni Doğrultular, Çev.: Özden Arıkan, Tarih Vakfı Yayınları, Ankara.
- Türkçe Sözlük. (2005). TDK Yayınları, Ankara.
- Yıldız, Naciye. (1995). Manas Destanı (W. Radloff) ve Kırgız Kültürü ile İlgili Tespit ve Tahliller, TDK Yayınları, Ankara.
- Akmataliyev, Abdıldacan vd. (2007). Kırgız Destanları-6/Manas Destanı, Çev.: Fikret Türkmen-Şurubu Uraimova, TDK Yayınları, Ankara.
- Caynakova, Aynek vd. (1995). Manas (Sayakbay Karalayev Varyantı), I-II-III. c., Kırgızstan Yayınevi, Bişkek.
- Cusupov, Keneş vd. (1992). Uluu Manasçı Sagımbay, “Ala-Too” Curnalı, Bişkek.
- ISSN: 2147-8406
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2013
- Yayıncı: Siirt Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
XIX. YÜZYILIN SON ÇEYREĞİNDE SİİRT VE HAVALİSİNDEKİ VAKIFLARIN ARAZİ VARLIKLARI
SİİRT ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ PROFİLİ VE HARCAMA ANALİZİ
Rasim TÖSTEN, Sabri KANIK, Mehmet Selman KAYAN
OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA BASININ DOĞUŞU VE II. MEŞRUTİYETE KADARKİ GELİŞİMİ
DESTANLARDA ESKİ TÜRK KÜLTLERİ ve İSLAM (“MANAS DESTANI” ÖRNEĞİ)
SİİRT MENKIBELERİ VE TÜRBE RİTÜELLERİ
SES TEMELLİ OKUMA-YAZMA ÖĞRETİMİNDE SINIF ÖĞRETMENLERİNİN KARŞILAŞTIĞI SORUNLARIN İNCELENMESİ