Bulanık Kural Tabanı ile Genel Sağlık Sigortası Primlerinin Hesaplanması
2008 yılı itibari ile Türkiye'de Sosyal Güvenlik Reformu adı altında Sağlıkta Dönüşüm programı başlatılmıştır ve kimsenin sistem dışında kalmaması amaçlanmıştır. Sistem vatandaşlara kapsamlı avantajlar sunmasına rağmen, prim hesaplamaları noktasında bazı dezavantajlara da sahiptir. Mevcut sistemde, primler farklı gelir düzeyleri için sabit oranlar kullanılarak hesaplanmaktadır. Bu durum vatandaşlar arasında eşitsizliklere yol açmaktadır. Bu nedenle, makalede, eşitsizliklerin giderilmesi ve daha adil bir prim sistemi oluşturulması için genel sağlık sigortası hakkında disiplinler arası bir bakış açısı sunulması amaçlanmıştır. Yöntem olarak bireyler arasında bulanık derecelendirme sağlayacak olan bulanık mantığın kullanılması uygun görülmüştür. Uygulamanın kapsamı yoksul olarak nitelendirilen bireyler, sosyal güvencesi olmayan bireyler ve isteğe bağlı sigortalılar ile sınırlandırılmıştır. Primler, TÜİK' in gelir araştırmasına katılan 4.650 kişi için uzman görüşüne dayalı olarak bulanık kurallarla MATLAB Bulanık Mantık aracı kullanılarak hesaplanmıştır. Daha sonra, hesaplanan primlerin ağırlıklandırılmasıyla 9.749.855 kişinin ödeyeceği toplam prim elde edilmiştir. Dilsel değişkenlerle derecelendirilen kişi başına düşen aylık harcanabilir gelir kullanılarak daha adil derecelendirme sağlanmış ve eşitsizlikler ortadan kaldırılmıştır. Buna ek olarak, gelir ve giderlerin yanı sıra, isteğe bağlı sigortalıların avantajlı olmamalarını sağlamak için yaş değişkeni çalışmaya dâhil edilmiştir. Sonuç olarak, primler daha adil bir şekilde hesaplanarak vatandaşlar arasında eşitsizlik yaratan durumlar ortadan kaldırılmıştır. Literatür incelendiğinde, bulanık mantık sosyal bilimlerde oldukça az uygulandığından, bu makale disiplinler arası literatüre katkıda bulunacaktır.
___
- Alper, Y. (2015). Türk Sosyal Güvenlik
Sistemi Sosyal Sigortalar Hukuku. Bursa:
Dora Basım-Yayın Dağıtım.
- Alptekin, N. and Yeşilaydın, G. (2015).
OECD Ülkelerinin Sağlık Göstergelerine
Göre Bulanık Kümeleme Analizi ile
Sınıflandırılması. İşletme Araştırmaları
Dergisi. 7, 4. 137-155.
- Baran, A., Kılağız Y., and Keleş, A.
(2010). Bulanık Uzman Sistem Yaklaşımı
ile Yeşil Kart Başvuru Değerlendirme
Sistemi. Atatürk University Journal of
Economics and Administrative Sciences 2.
1. 63-76.
- Bates, J. H. T. and Young M. P. (2003).
Applying Fuzzy Logic to Medical
Decision Making in the Intensive Care
Unit. American Journal of Respiratory and
Critical Care Medicine. 167. 7. 948-952.
- Baykal, N. and Beyan T. (2004). Bulanık
Mantık İlke ve Temelleri. Ankara: Bıçaklar
Kitabevi.
- Boz Eravcı, D. (2016). Bulanık Mantık ile
Silikozisin Tespit Edilmesi. Unpublished
Master Thesis, Ankara University, Institute
of Health Science. Ankara.
- Bulğurcu, B. (2014). Sinirsel Bulanık
Mantık Yaklaşımı ile Öngörü
Modellemesi: İşsizlik Oranı Için Türkiye
Örneği. Unpublished Master Thesis.
Çukurova University. Institute of Social
Sciences. Adana.
- Chen, G. and Pham T. T. (2000).
Introduction to Fuzzy Sets, Fuzzy Logic
and Fuzzy Control Systems. USA: CRC
Press.
- Circular Letter No 2012/07 (2012).
B.02.1.SYD.0.73.00.00.010.06.01-591
(2012/07) sayılı Genelgesi. [http://www.
aile.gov.tr/data/5404eb05369dc3119090f8
53/genelge_07.pdf]. (Erişim: 6 March
2016).
- Coleman, C. P. (2006). Advanced Fuzzy
Logic Technologies in Industrial
Applications. (Ed: Ying Bai, Hanqi
Zhuang and Dali Wang). USA: Springer.
- Çallı, M. (2012). 5510 sayılı Kanuna Göre
Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Olup
Genel Sağlık Sigortasından
Yararlanamayanlar: Denizli Örneği.
Unpublished Master Thesis. Pamukkale
University, Institute of Social Sciences.
Denizli.
- Dixon, B. (2005). Groundwater
Vulnerability Mapping: A GIS and Fuzzy
Rule-Based Integrated Tool. Applied
Geography. 25: 327-347.
- Ertuğrul, İ. (1996). Bulanık Mantık ve Bir
Üretim Planlamasında Uygulama Örneği.
Unpublished Master Thesis,. Pamukkale
University. Institute of Social Sciences.
Denizli.
- Feng, G. (2006). A Survey on Analysis
and Design of Model-Based Fuzzy Control
Systems. IEEE Transactions on Fuzzy
Systems. 14. 5. 676-697.
- Güzel, A., Okur A. R., and Caniklioğlu N.
(2014). Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul:
Beta Yayıncılık.
- Hürriyet News (2012). GSS’de Yeni
Dönem! E- devlet ile GSS Prim Borcu
Sorgulaması Nasıl Yapılır?. [http:// www.
hurriyet.com.tr/gssde-yeni-donem-e-devlet
-ile-gss-prim-borcu-sorgulamasi-nasilyapilir-
40058576]. (Erişim: 10 May 2016).
- Imriyas, K., Pheng L. S., Ai Lin T., and
Lean C. S. (2006). A Fuzzy Expert System
for Computing Worker’s Compensation
Insurance Premiums in Construction: A
Conceptual Framework. Architectural
Science Review. 49, 3. 270-284.
- Karadeniz, O. (2012a) Türkiye’de Sağlıkta
Dönüşüm Sürecinde Genel Sağlık
Sigortası: Kapsam ve Mali
Sürdürülebilirlik Açısından Bir
Değerlendirme. Sosyal Güvenlik Dünyası,
82. 6-18.
- Karadeniz, O. (2012b). Extension of
Health Services Coverage for Needy in
Turkey: From Social Assistance to General
Health Insurance. Journal of Social Security.
2, 2. 103-123.