Destinasyon Kalitesi, Destinasyon Sadakati ve Destinasyon Memnuniyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Isparta Örneği

Bu araştırmanın amacı, çeşitli turizm etkinliklerine olanak sunan Isparta destinasyonunu ziyarete gelen yerli turistlerin destinasyon kalite algısını belirlemek, destinasyon kalitesini oluşturan bileşenler ile destinasyon sadakatinin ve destinasyon memnuniyetinin arasındaki ilişkileri incelemek ve değerlendirmektir. Araştırma alanı, Isparta ili içerisinde bulunan turizm amaçlı ziyaret edilen yerlerden oluşmaktadır. Araştırmanın evreni ise, Isparta iline turizm amacıyla ziyarete gelen yerli turistlerdir. Araştırmanın evreni 2019 yılının Temmuz, Ağustos, Aralık aylarında Isparta’yı ziyaret eden yerli turistlerden oluşmaktadır. Araştırmada ampirik veriler kullanılmıştır. Veriler anket tekniği ile elde edilmiştir. Örneklem grubu, yargısal örnekleme yöntemiyle tespit edilmiştir. 426 denekle görüşme yapılmıştır. Eksik ve hatalı 57 anket formu elenmiştir. Mahalanobis uzaklığı metodu ile de uç değerlere sahip olan 35 anket veri analizine dâhil edilmemiş ve 369 anket ile analizler uygulanmıştır. Ölçeklerin yapı geçerliliğini sağlamak amacıyla doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Sonrasında destinasyon kalitesi boyutlarının destinasyon sadakati ve destinasyon memnuniyeti üzerindeki etkileri yapısal eşitlik modelleri ile test edilmiştir. Bununla birlikte destinasyon memnuniyetinin destinasyon sadakati üzerindeki etkisi de test edilmiştir. Sonuçta; destinasyon özellikleri kalitesinin (konaklama, yiyecek, ulaşım, çekicilik, fiyat) ve destinasyon memnuniyetinin destinasyon sadakati üzerinde pozitif yönde ve anlamlı bir etkisinin olduğu ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Destinasyon, Destinasyon Kalitesi, Destinasyon Sadakati, Destinasyon Memnuniyeti, Isparta

The Examination of The Relationships Between Destination Quality, Destination Loyalty and Destination Satisfaction: The Case of Isparta

The research aims to determine the perception of destination quality of domestic tourists who come to visit Isparta destination, offering various tourism activities, to examine and evaluate the relationships between destination quality, destination satisfaction, and destination loyalty. The research area consists of places visited for tourism purposes in Isparta province. The universe of the research is the local tourists who come to visit Isparta province for tourism purposes. The population of the research consists of domestic tourists who visited Isparta province in July, August additionally December 2019. The study is empirical research. The data were obtained by questionnaire technique. The judgemental sampling method was adopted in the research. 426 subjects were interviewed. Missing and incorrect questionnaire 57 forms have been eliminated. Also, 35 questionnaires with outliers using the Mahalanobis distance method were not included in the data analysis and 369 questionnaire forms were analyzed. Confirmatory factor analysis was performed to ensure the construct validity of the scales. Afterward, the effects of destination quality dimensions on destination loyalty and destination satisfaction were tested with structural equation models. In addition to this, the effect of destination on destination loyalty was also tested. Under these circumstances, it has been found that the quality of destination features such as accommodation, food, transportation, attractiveness, and price has a positive effect on destination loyalty and destination satisfaction has a positive effect on destination loyalty.

Keywords:

Destination, Destination quality, Destination loyalty, Destination satisfaction, Isparta,

PDF

___

Ağcakaya, H. (2019), Motivasyon Faktörlerinin Destinasyon Sadakati Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Aksu, A. A., Tarcan İçigen, E. ve Ehtiyar, R., (2010), ̒A Comparison Of Tourist Expectations And Satisfaction: A Case Study From Antalya Region Of Turkey̕, TURIZAM, 14(2), pp. 66-77.
Alegre, J. ve Juaneda, C. (2006), ̒Destination Loyalty: Consumers’ Economic Behavior̕, Annals of Tourism Research, 33(3), pp. 684-706.
Aliman, N. K., Hashim, S. M., Wahid, S. D. M. ve Harudin, S., (2016), ̒Tourists’ Satisfaction With A Destination: An Investigation on Visitors to Langkawi Island̕, International Journal of Marketing Studies, 8(3), pp. 173-188.
Asaf, A. G. ve Tsionas, E. G., (2015), ̒Incorporating Destination Quality into The Measurement of Tourism Performance: A Bayesian Approach̕, Tourism Management, 49, pp. 58-71.
Atsız, N. ve Türkmen, S. (2020), ̒Turist Duyguları, Turist Memnuniyeti, Destinasyon Aşkı ve Destinasyon Sadakati Arasındaki Yapısal İlişkinin Belirlenmesi: Bozcaada Örneği̕, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), ss. 2050-2071.
Baker, D. A. ve Crompton, J. L., (2000), ̒Quality, Satisfaction and Behavioral Intentions̕, Annals of Tourism Research, 27(3), pp. 785-804.
Baloğlu, Ş., (1996), An Empirical Investigation of Determinants of Tourist Destination Image, Doctoral Thesis, Faculty of The Virginia Polytechnic Institute and State University, Blacksburg-Virginia.
Baloğlu, Ş. ve Mangaloğlu, M., (2001), ̒Tourism Destination Images of Turkey, Egypt, Greece and Italy as Perceived by US-Based Tour Operators and Travel Agents̕, Tourism Management, 22, pp. 1-9.
Barich, H. ve Kotler, P., (1991), ̒A Framework for Marketing Image Management̕, Sloan Management Review, Winter 32(2), pp. 94-104.
Başarangil, İ. ve Ulaş, Ş. (2018), ̒Destinasyon Çekim Unsurlarının Ziyaretçi Tatmini Üzerine Etkisi: Kırklareli İli Örneği̕, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, ss. 189-204.
Beerli, A. ve Martin, J. D., (2004), ̒Tourist’s Characteristics and The Perceived Image of Tourist Destinations: A Quantitative Analysis-A Case Study of Lanzarote, Spain̕, Tourism Management, 25(5), pp. 623-636.
Bezirgan, M., Köroğlu, A. ve İlban, M. O., (2017), ̒Destinasyon İmajı, Algılanan Değer, Aidiyet ve Davranışsal Niyetler Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi̕, Kesit Akademi Dergisi, 3(12), ss. 387-418.
Büyüköztürk, Ş. (2010), Sosyal Bilimler için El Kitabı – İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum, 12. Baskı, Ankara: PEGEM Akademi.
Chen, C. F. ve Chen, F. S., (2010), ̒Experience Quality, Perceived Value, Satisfaction and Behavioral Intentions for Heritage Tourists̕, Tourism Management, 31(1), pp. 29-35.
Chen, J. S. ve Gürsoy, D., (2001), ̒An Investigation of Tourists’ Destination Loyalty and Preferences̕, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 13(2), pp. 79-85.
Chen, C. F. ve Tsai, D., (2007), ̒How Destination Image and Evaluate Factors Affect Behavioral Intensions?̕, Tourism Management, 31(1), pp. 29-35.
Chi, C. G., (2010), ̒Destination Loyalty Formation and Travelers’ Demographic Characteristics: A Multiple Group Analysis Approach̕, Journal of Hospitality and Tourism Research, 35(2), pp. 191-212.
Chi, C. G. Q. ve Qu, H. (2008), ̒Examining The Structural Relationship of Destination Image, Tourist Satisfaction and Destination Loyalty: An İntegrated Approach̕, Tourism Management, 29(4), pp. 624-636.
Çalışkan, C., Dedeoğlu, B. B. ve Boğan, E., (2020), ̒Place Image of Residents: Role of Tourism Impacts̕, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), ss. 1685-1702.
Çelik, S., (2018), ̒Yerli Turistlerin Kişilik Özellikleri ve Tolerans Düzeylerinin Algıladıkları Destinasyon Memnuniyeti Üzerindeki Etkisi̕, Turizm Akademik Dergisi, 5(1), ss. 154-165.
Çimen, H., (2010), İkinci Konut Satın Almada Destinasyon Kalitesinin Etkisi: Alanya Örneği, Yayımlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
Demir, Ş. Ş. (2012). ̒Avrupa Müşteri Memnuniyet Endeksi Modeli: Uluslararası Otel İşletmelerine Yönelik Bir Uygulama̕, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), ss. 672-695.
Dmitrovic, T., Knezevic Cvelbar, L., Kolar, T., Makovec Brencic, M., Ograjensek, I. ve Zabkar, V., (2009), ̒Conceptualizing Tourist Satisfaction at The Destination Level̕, International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 3(2), ss. 116-126.
Ekiz, E. H. ve Köker, N. E., (2012), ̒Destinasyon Tatmininin Belirleyicileri: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni Ziyaret Eden Yabancı Turistlerin Algılamaları̕, Global Media Journal Turkish Edition, 2(4), ss. 43-60.
Fornell, C. ve Larcker, D. F., (1981), ̒Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error̕, Journal of Marketing Research, 18(1), pp. 39-50.
Gallarza, W. C., Saura, I. G., Garcia, H. C., (2002), ̒Destination Image̕, Annals of Tourism Research, 29(1), pp. 56-78.
Gartner, W. C. ve Ruzzier, M. K., (2011), ̒Tourism Destination Brand Equity Dimensions: Renewal Versus Repeat Marke̕, Journal of Travel Research, 50(5), pp. 471-481.
Güneş, E., (2018), ̒Destinasyon Kalite Unsurlarının Analizi: Antalya Örneği̕, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(2), ss. 423-442.
Güngör, E., (2010), Turistik Yörelerden Memnuniyet ve Geleceğe Yönelik Ziyaretçi Davranışları: Antalya Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi İşletme Ana Bilim Dalı, Kayseri.
Gürbüz, S. (2007), ̒Kamu Personeli Ücret Tatmin Seviyelerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma̕, Elektronik sosyal Bilimler Dergisi, 6(21), ss. 240-260.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe – Yöntem – Analiz, 4. Basım, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Gürsoy, D., Chen, J. S. ve Chi, C. G. (2014), ̒Theoretical Examination of Destination Loyalty Formation̕, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 26(5), pp. 809-827.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2010), Multivariate Data Analysis: A Global Perspective, Seventh Edition, New Jersey: Pearson.
Halis, M., Türkay, O. ve Akova, O., (2010), ̒Turizm Sektörü için Toplam Kalite Yönetimi̕ İçinde Şehnaz Demirkol ve Muhsin Halis (Editörler), Turizm İşletmelerinde Toplam Kalite Yönetimi, İstanbul, Değişim Yayınları.
Hernandez Lobato, L., Solis Radilla, M. M., Moliner Tena, M. A. ve Sanchez Garcia, J., (2006), ̒Tourism Destination Image, Satisfaction and Loyalty: A Study in Ixpata-Zihuatanejo, Mexico̕, Tourism Geographies, 8(4), pp. 343-358.
Huh, J., Uysal, M. ve McCleary, K., (2006), ̒ Cultural/Heritage Destinations: Tourist Satisfaction and Market Segmentation̕, Journal of Hospitality and Leisure Marketing, 14(3), ss. 81-99.
İpar, M. S. ve Doğan, M., (2013), ̒Destinasyonun Turist Açısından Önem-Memnuniyet Modeli ile Değerlendirilmesi: Edremit Üzerine Bir Uygulama̕, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(13), ss. 129-154.
Jenkins, O. H., (1999), ̒Understanding and Measuring Tourist Destination Images̕, Journal of Tourism Research, 1(1), pp. 1-15.
Kılıç, İ. ve Pelit, E., (2004), ̒Yerli Turistlerin Memnuniyet Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma̕, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 15(2), ss. 113-124.
Kim, J. O. (1975), Factor Analysis, Statistical Package for The Social Sciences, Second Edition, Edt. Norman H. Nie, C. Hadlai Hull, Jean G. Jenkins, Karin Steinbrenner, Dale H. Bent, USA: McGraw Hill Book Company.
Kline, R. B. (2011), Principles and Practice of Structural Equation Modeling, Third Edition, New York: The Guilford Press.
Koçoğlu, C. M., (2019), Destinasyona Yönelik Marka İmajı ve Marka Sadakati İlişkisinde Algılanan Destinasyon Kalitesinin Aracılık Rolü, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(1), ss. 34-47.
Kozak, M. (2018), Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri, 4. Basım, Ankara: Detay Yayıncılık.
Lee, T. H. ve Hsu, F. Y., (2011), ̒Examining How Attending Motivation and Satisfaction Affects The Loyalty for Attendees at Aboriginal Festivals̕, International Journal of Tourism Research, 15(1), pp. 18-34.
Lee, K. H. ve Hyun, S. S. (2016), ̒The Effects of Perceived Destination Ability and Destination Brand Love on Tourists’ Loyalty to Post-Disaster Tourism Destinations: The Case of Korean Tourists to Japan̕, Journal of Travel and Tourism Marketing, 33(5), pp. 613-627.
McDowall, S. (2010), ̒International Tourist Satisfaction and Destination Loyalty: Bangkok, Thailand̕, Asia Pacific Journal of Tourism Research, 15(1), pp. 21-42.
McKercher, B. ve Denizci Guillet B., (2010), ̒Are Tourists or Markets Destination Loyal?̕, Journal of Travel Research, 50(2), pp. 121-132.
Moon, K. S., Kim, M., Ko, Y. J., Connaughton, D. P. ve Lee, J. H., (2011), ̒The Influence of Consumer’s Event Quality Perception on Destination Image̕, Managing Service Quality: An International Journal, 21(3), pp. 287-303.
Ön Esen, F. ve Bahar, O., (2019), ̒Destinasyon İmajı, Turist Memnuniyeti ve Destinasyon Sadakati İlişkisi Açısından Afyonkarahisar’da Termal Turizm̕, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(4), ss. 949-963.
Reinartz, W. ve Kumar, V., (2012), Müşteri Sadakatinin Kötü Yönetilmesi, Çeviren: Melis İnan, Müşteri Sadakatini Artırmak (Harward Business Review on Customer Loyalty), Selim Talay (Editör), İstanbul, Mess Yayınları.
Şahin, A. ve Şen, S., (2017), ̒Hizmet Kalitesinin Müşteri Memnuniyeti Üzerine Etkisi̕, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52), ss. 1176-1184.
Tabachnich, B. G. ve Fidell, L. S. (2007), Using Multivariate Statistics, Fifth Edition, Boston: Pearson and Allyn-Bacon.
Tapachai, N. ve Waryszak, R., (2000), ̒An Examination of The Role of Beneficial Image in Tourist Destination Selection̕, Journal of Travel Research, 39(1), pp. 37-44.
Taşkın, Ç. ve Karadamar, A. A., (2016), ̒Destinasyon Marka Bağlılığını Etkileyen Öncüller Üzerine Diyarbakır Kentinde Bir Araştırma̕, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11(2), ss. 5-30.
Tosun, C., Dedeoğlu, B. B. ve Fyall, A., (2015), ̒Destination Service Quality Affective Image and Revisit Intension: The Moderating Role of Past Experience̕, Journal of Destination Marketing and Management, 4, pp. 222-234.
Türkay, O. (2014), Destinasyon Yönetimi: Yönetim Bilim Bakış Açısıyla İşlevler, Yaklaşımlar ve Araçlar, Ankara: Detay Yayıncılık.
UNWTO, (2022), https://www.unwto.org (08.03.2022).
Ünal, A. (2019). ̒Turistlerin Destinasyon Seçimi Öncesi Beklentileri ve Satın Alma Sonrası Değerlendirmeleri: Kapadokya Örneği̕, Kapadokya Akademik Bakış 2(2), ss. 115-140.
Ünlüönen, K. ve Çimen, H. (2011). ̒Destinasyon Kalitesi: İkinci Konut Sakinleri Örneği̕, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(35), ss. 353-369.
Veasna, S., Wu, W. Y. ve Huang, C. H., (2013), ̒The Impact of Destination Source Credibility on Destination Satisfaction: The Mediating Effects of Destination Attachment and Destination Image̕, Tourism Management, 36, pp. 511-526.
Yılmaz, H., (2011), Destinasyon Sadakatini Etkileyen Faktörler: Belek Golf Turizmi Uygulaması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Yılmazdoğan, O. C. (2017), Destinasyon Aidiyeti ve Öncüllerinin Destinasyon Sadakati Üzerindeki Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir Orhangazi Üniversitesi, Eskişehir.
Yolal, M., Chi, C. G. Q. ve Pesamaa, O., (2017), ̒Examine Destination Loyalty of First-Time and Repeat Visitors at All-Inclusive Resorts̕, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 29(7), pp. 1834-1853.
Yoon, Y. ve Uysal, M. (2005). An Examination of The Effects of Motivation and Satisfaction on Destination Loyalty: A Stractural Model, Tourism Management, 26(1), ss. 45-56.
Yüksel, A., Yüksel, F. ve Bilim, Y., (2010), ̒Destination Attachment: Effects on Customer Satisfaction and Cognitive, Affective and Conative Loyalty̕, Tourism Management, 31, pp. 274-284.
Zabkar, V., Brencic, M. M. ve Dmitrovic, T., (2010), ̒Modelling Perceived Quality, Visitor Satisfaction and Behavioral Intentions at The Destination Level̕, Tourism Management, 31(4), pp. 537-546.
Zeithaml, V. A., Berry, L. L. ve Parasuraman, A. (1996), ̒The Behavioral Consequences of Service Quality̕, Journal of Marketing, 60(2), pp. 31-46.