Çevreye Duyarlı Otel İşletmelerinde Çevre Etiği Farkındalığı, Çevre Dostu Davranış ve Birey-Örgüt Uyumu İlişkisi

Bu çalışmada, otel işletmelerinde çalışan personelin çevre etiği farkındalığı, çevre dostu davranışı ve birey-örgüt uyumu arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda çevre etiği farkındalığının çevre dostu davranış üzerindeki etkisinde birey-örgüt uyumunun aracılığı ele alınmıştır. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı araştırmada veriler İstanbul ilinde faaliyet gösteren çevreye duyarlı konaklama tesisi belgesine sahip beş yıldızlı otel işletmelerinden anket tekniği ile toplanmıştır. Çevre etiği farkındalığının çevre dostu davranış üzerindeki etkisine birey-örgüt uyumunun aracılık ettiği tespit edilmiştir. Araştırma, çevreye duyarlı otel işletmelerinde çevre dostu davranışın yerine getirilmesinde birey-örgüt uyumunun önemli bir unsur olduğunu ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar doğrultusunda yönetsel ve teorik birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Çevre Etiği Farkındalığı, Çevre Dostu Davranış, Birey-Örgüt Uyumu, Çevreye Duyarlı Otel

The Relationship between Environmental Ethics Awareness, Environmentally Friendly Behavior and Person-Organization Fit in Eco-Friendly Hotels

It is aimed to reveal that the relationship between the environmental ethics awareness, environmentally friendly behavior and person-organization fit of the hotel employees in this study. In this context, the mediation of person-organization fit in the effect of environmental ethics awareness on environmentally friendly behavior has been examined. In the research, the relational survey model, one of the quantitative research models, was used and the data were collected by questionnaire technique from five-star hotel businesses operating in Istanbul with an environmentally friendly accommodation facility certificate. It has been found that the effect of environmental ethics awareness on environmentally friendly behavior is mediated by person-organization fit. The research reveals that person-organization fit is an important element in fulfilling environmentally friendly behavior in environmentally sensitive hotel businesses. In accordance with these results, some managerial and theoretical prospects were made.

Keywords:

Environmental Ethics Awareness, Environmentally Friendly Behavior, Person-Organization Fit, Environmentally Responsible Hotel,

PDF

___

Ajzen, I. (1991), “The Theory of Planned Behavior”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179-211.
Akkoyunlu Ertan, K. (1998), “Çevre Etiği”, Amme İdaresi Dergisi, 31(1), 125-139.
Akkoyunlu Ertan, K. (2015), “Leopoldcü Düşünce ve Yeryüzü Etiği”, Memleket Siyaset Yönetim Dergisi (MSY), 10 (23): 1-20.
Ayar, M. (2023), “Örgütsel Muhalefet”, İçinde Hırlak, B. (Editör), Örgütsel Davranış Kavramlar ve Araştırmalar-I. Gaziantep: Özgür Yayınları.
Aymankuy, Y., Polat, E., Buzlukçu, C., & Aymankuy, Ş. (2016), “Çevresel Tutumların Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisi: Potansiyel Yerli Turistler Üzerinde Bir Araştırma”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (58), 310-326.
Bağcı, B. (2018), “Birey-Örgüt Uyumunun İş Tatmini Üzerine Etkisi: Sağlık Kurumlarında Bir Araştırma”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4).
Baron, M. ve Kenny, D. A. (1986), “The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic And Statistical Considerations”, Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
Bohdanowicz, P. (2006), “Environmental Awareness and Initiatives in the Swedish and Polish Hotel Industries - Survey Results”, International Journal of Hospitality Management, 25, 662–682.
Brislin, R. W. (1986), “The Wording and Translation of Research Instruments. Cross-Cultural Research and Methodology Series”, İçinde, W. L. Lonner, & J. W. Berry (Editörler), 8. Field Methods in Cross-Cultural Research, ss. 137-164. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Büyüköztürk, Ş. (2018), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
Cable, D. M. ve Judge, T. A. (1996), “Person-Organization Fit, Job Choice Decisions, and Organizational Entry”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 67(3), 294-311.
Ceylan, Y. (2019), “Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Turizmde Eko Etiketler”, Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1), 65-80.
Chan, E. S. (2008), “Barriers to EMS in the Hotel Industry”, International Journal of Hospitality Management, 27(2), 187-196.
Chan, E. S., Hon, A. H., Chan, W., & Okumus, F. (2014), “What Drives Employees’ Intentions to Implement Green Practices in Hotels? The Role of Knowledge, Awareness, Concern and Ecological Behaviour”, International Journal of Hospitality Management, 40, 20-28.
Chatman, J. A. (1989), “Improving Interactional Organizational Research: A Model of Person-Organization Fit”, Academy of Management Review, 14, 333-349.
Chen, P., Sparrow, P., & Cooper, C. (2016), “The Relationship Between Person-Organization Fit and Job Satisfaction”, Journal of Managerial Psychology, 31(5), 946-959.
Cheema, S., Afsar, B., & Javed, F. (2020), “Employees' corporate Social Responsibility Perceptions and Organizational Citizenship Behaviors for the Environment: The Mediating Roles of Organizational Identification and Environmental Orientation Fit”, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 27(1), 9-21.
Chou, C. J. (2014), “Hotels' Environmental Policies and Employee Personal Environmental Beliefs: Interactions and Outcomes”, Tourism Management, 40, 436-446.
Çelik, F. (2022), “Davranışsal İletişim Araştırmalarında Aracılık Testine Genel Bir Bakış”, Selçuk Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 49, 392-410.
Çelik, S., Basan, E., Balık, N., & Solmaz, R. (2019), “TRC3 Bölgesi Otellerinde Çevre Duyarlılığına Yönelik Bir Araştırma”, Journal of Tourism Research İnstitute, 2(2), 79-94.
Daily, B. F., Bishop, J. W., & Govindarajulu, N. (2009), “A Conceptual Model for Organizational Citizenship Behavior Directed toward the Environment”, Business & Society, 48(2), 243-256.
Darlington, R. B. ve Hayes, A. F. (2017), Regression analysis and linear models: Concepts, applications, and implementation, New York: The Guilford Press.
De Cooman, R., De Gieter, S., Pepermans, R., Hermans, S., Du Bois, C., Caers, R., & Jegers, M. (2009), “Person–Organization Fit: Testing Socialization and Attraction–Selection–Attrition Hypotheses”, Journal of Vocational Behavior, 74(1), 102-107.
Değirmenci, B. (2022), “İşletmelerde Uygulanan Kurumsal Çevre Sorumluluğu Faaliyetlerinin Çalışanların Çevreci Davranış Performanslarına Etkisi”, İşletme, 3(2), 57-71.
Duarte, A. P., & Mouro, C. (2022), “Environmental Corporate Social Responsibility and Workplace Pro-Environmental Behaviors: Person-Organization Fit and Organizational Identification’s Sequential Mediation”, International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(16), 10355.
Elziny, M. (2019), “The Impact of Green Human Resource Management on Hotel Employees’ Eco-Friendly Behavior”, International Academic Journal Faculty Of Tourism And Hotel Management, 5(1), 107-126.
Enz, C. (1988), “The Role of Value Congruity in Intraorganizational Power”, Administrative Science Quarterly, 33, 284-304.
Ertan, B. (2004), “2000’li Yıllarda Çevre Etiği Yaklaşımları ve Türkiye”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 93-108.
Fornell, C. & Larcker, D. (1981), “Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error”, Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
Gürbüz, S., & Bayık, M. (2021), “Aracılık Modellerinin Analizinde Yeni Yaklaşım: Baron ve Kenny’nin Yöntemi Hâlâ Geçerli mi?”, Türk Psikoloji Dergisi, 37(88), 1-14.
Hair, J. F., Black, W., Babin, B. J., Anderson, R. E. & Tatham, R. L. (2010), Multivariate Data Analysis, New York: Prentice-Hall.
Hayes, A. F. (2018), Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis: A Regression-Based Approach, New York: The Guilford Press
Hayes, A., & Rockwood, N. (2017), “Regression-Based Statistical Mediation and Moderation Analysis in Clinical Research: Observations, Recommendations, and Implementation”, Behaviour Research and Therapy, 98, 39-57.
Hines, J.M., Hungerford H.R. & Tomera A.N. (1987), “Analysis and Synthesis of Research on Responsible Environmental Behavior: A Meta-Analysis”, The Journal of Environmental Education. 18(2), 1-8.
Hobfoll, S. E. (1989), “Conservation Of Resources A New Attempt At Conceptualizing Stress”, American Psychologist, 44 (3), 13-524
Holden, A. (2019), “Environmental Ethics for Tourism-the State of the Art”, Tourism Review, 74(3), 694-703.
Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. (2008), “Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining Model Fit”, The Electronic Journal of Business Research Methods, 6 (1), 53-60.
Iqbal, Q., & Piwowar-Sulej, K. (2023), “Organizational Citizenship Behavior for the Environment Decoded: Sustainable Leaders, Green Organizational Climate and Person-Organization Fit”. Baltic Journal of Management, 3(47).
Kanbur, E., Kanbur, A. ve Özdemir, B. (2022), “Çevresel Örgütsel Vatandaşlık Davranışı: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(30), 16-28.
Kaygısız, G. M., Benzer, E., & Eren, C. D. (2019), “Aktif öğrenmeye Dayalı Etkinliklerin Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çevre Etiği Farkındalığı, Çevre Davranışı ve Çevre Eğitimine İlişkin Özyeterliklerine Etkisi”, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 50(50), 125-141.
Kim, Y., Choi S.M. (2005), “Antecedents of Green Purchase Behavior: An Examination of Collectivism, Environmental Concern, and PCE”, Advances in Consumer Research, 32: 592-599.
Kim, J. Y., Hlee, S., & Joun, Y. (2016), “Green Practices of the Hotel Industry: Analysis Through the Windows of Smart Tourism System”, International Journal of Information Management, 36(6), 1340-1349.
Kim, Y. J., Kim, W. G., Choi, H. M. and Phetvaroon, K. (2019), “The Effect of Green Human Resource Management on Hotel Employees’ Eco-Friendly Behavior and Environmental Performance”, International Journal of Hospitality Management, 76, 83-93.
Kristof‐ Brown, A. L., Zimmerman, R. D., & Johnson, E. C. (2005), “Consequences of Individuals' Fit at Work: A Meta‐ Analysis of Person–Job, Person–Organization, Person–Group, and Person–Supervisor Fit”, Personnel Psychology, 58(2), 281-342.
Lamm, E., J. Tosti-Kharas and E. G. Williams. (2013), “Read This Article, But Don’t Print it: Organisational Citizenship Behavior Toward the Environment”, Group & Organisation Management, 38 (2), 163–97.
Liu, B., Liu, J., & Hu, J. (2010), “Person-Organization Fit, Job Satisfaction, and Turnover Intention: An Empirical Study in the Chinese Public Sector”, Social Behavior and Personality: an International Journal, 38(5), 615-625.
Mahmutoğlu, A. (2010), “Türkiye’de Kırsal Çevre Etiği Konusunda Mülki İdare Amirlerinin Görüşleri”, Türk İdare Dergisi, 468, 103-130.
Mittal, S., & Dhar, R. L. (2016), “Effect of Green Transformational Leadership on Green Creativity: A Study of Tourist Hotels”, Tourism Management, 57, 118-127.
Mostafa, A. M. S., & Gould-Williams, J. S. (2014), “Testing the Mediation Effect of Person–Organization Fit on the Relationship Between High Performance HR Practices and Employee Outcomes in the Egyptian Public Sector”, The International Journal of Human Resource Management, 25(2), 276-292.
Oflaz, M., & Polat, E. (2023), “İşyeri Zorbalığı ve İş Tatmininin İş Stresi Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(1), 258-280.
Ones, D. S., Wiernik, B. M., Dilchert, S., & Klein, R. M. (2018), “Multiple domains And Categories Of Employee Green Behaviours: More Than Conservation”, İçinde V. Wells, D. Smith, D. Manika (Editörler), Research Handbook on Employee Proenvironmental Behaviour, ss.13-38, Newcastle: Edward Elgar Publishing.
Opatha, H. H. D. N. P. (2013), “Green Human Resource Management A Simplified Introduction”, Proceedings of the HR Dialogue, 1(1), 11-21
O'Reilly III, C. A., Chatman, J., & Caldwell, D. F. (1991), “People and Organizational Culture: A Profile Comparison Approach to Assessing Person-Organization Fit”, Academy of Management Journal, 34(3), 487-516.
Özsoy, N. K., & Çini, P. (2020), “Antroposentrik Küresel Çevre Politikalarının Ekosentrik Çevre Etiği Görüşü Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Alternatif Politika, 12(1).
Özer, N. & Keleş, Ö. (2016), “Çevre Etiği Farkındalık Ölçeği Geliştirme Çalışması”, Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 4(1), 47-64.
Perron, G. M., Côté, R. P., & Duffy, J. F. (2006), “Improving Environmental Awareness Training in Business”, Journal of Cleaner Production, 14(6-7), 551-562.
Pichel, K. (2008), “Enhancing Ecopreneurship through an Environmental Management System: a Longitudinal Analysis for Factors Leading to Proactive Environmental Behavior”, İçinde R. Wüstenhagen, J. Hamschmidt, S. Sharma, M. Starik (Editörler), Sustainable Innovation and Entrepreneurship, ss. 141-196, Cheltenham: Edward Elgar
Preacher, K. J. ve Hayes, A. F. (2008), “Contemporary Approaches to Assessing Mediation in Communication Research”, İçinde A. F. Hayes, M. D. Slater ve L. B. Snyder, (Editörler), The Sage Sourcebook of Advanced Data Analysis Methods for Communication Research, ss. 13–54. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Pulakos, E. D., Arad, S., Donovan, M. A., & Plamondon, K. E. (2000), “Adaptability in the Workplace: Development of a Taxonomy of Adaptive Performance”, Journal of Applied Psychology, 85(4), 612.
Renwick, D. W., Redman, T., & Maguire, S. (2013), “Green Human Resource Management: A Review and Research Agenda”, International Journal of Management Reviews, 15(1), 1-14.
Rostiana, R. (2017), “The Quality of Work Life Influence to Turnover Intention With Person-Organization Fit and Organizational Commitment as Mediators”, International Journal of Economics & Management, 11.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000), “Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being”, American Psychologist, 55(1), 68.
Sancak, i. T. B. (2022), “Çevresel Bilincin, Tutum ve Davranış Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bingöl Üniversitesi Örneği”, Akademik Matbuat, 6(1), 91-110.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003), “Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures”, Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
Schwepker Jr, C. H., & Cornwell, T. B. (1991), “An Examination of Ecologically Concerned Consumers and Their Intention to Purchase Ecologically Packaged Products”, Journal of Public Policy & Marketing, 10(2), 77-101.
Seçilmiş, C., & Ceylanlar, N. A. (2019), “Birey-Örgüt Uyumunun Etik Algı ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki Aracılık Etkisi: Helal Konseptli Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, İş Ahlakı Dergisi, 12(1), 39-73.
Song, Z., & Chathoth, P. K. (2011), “Intern Newcomers’ Global Self-Esteem, Overall Job Satisfaction, and Choice İntention: Person-Organization Fit as a Mediator”, International Journal of Hospitality Management, 30(1), 119-128.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007), “Using Multivariate Statistics”. Boston: MA, Pearson
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2023), “Çevreye Duyarlılık Kampanyası”, https://yigm.ktb.gov.tr/TR-11596/cevreye-duyarlilik-kampanyasi-yesil-yildiz.html (03.04.2023)
Tekiroğlu, A. ve Hayır-Kanat, M. (2021), “Çevre Etiği Farkındalığı ve Sürdürülebilir Çevre Tutumu Arasındaki İlişki”, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 59. 630-645.
Thoemmes, F., & Lemmer, G. (2019), “Mediation Analysis Revisited Again”, Australasian Marketing Journal, 27(1), 52-56.
Toylan, N. V., Kayıkçı, M. Y., & Kutluk, A. (2014), “Otellerde Personelin Yeşil Bilinci: Bir Yeşillenen Otel Örneği”, 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı.
Weiner, Y. (1988), “Forms of Value Systems: A Focus on Organizational Effectiveness and Culture Change Maintenance”, Academy of Management Review, 13, 534-545.
Yahyagil, M. Y. (2005), “Birey ve Organizasyon Uyumu ve Çalışanların İş Tutumlarına Etkisi”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 24, 137-149.
Yaşlıoğlu, M. M. (2017), “Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
Zhao, H., Zhou, Q., He, P. and Jiang, C. (2019), “How and When Does Socially Responsible HRM Affect Employees’ Organizational Citizenship Behaviors toward the Environment?”, Journal of Business Ethics, 169(9), 371-385.