Ömer Berke CUROĞLU, Ömer SARAÇ, Hüseyin PAMUKÇU, Mustafa SANDIKÇI

Bulgaristan’dan Sakarya’ya Göç Eden Türklerin Geçmişten Günümüze Mutfak Kültürü

Bu araştırmada, Bulgaristan’dan göç etmiş ve Sakarya’da yaşayan Türklerin geçmişten günümüze mutfak kültürlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda Bulgaristan muhacir mutfağında zaman içinde yaşanan değişim, Bulgaristan muhacir mutfağını oluşturan yemek tarifleri ve Bulgaristan muhacir mutfağı ile Sakarya mutfağı arasındaki etkileşim incelenmiştir. Araştırmada nitel veri toplama yöntemine başvurulmuş ve veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak Sakarya’da yaşayan 13 Bulgaristan muhacirinden elde edilmiştir. Elde edilen verilerden muhacir mutfağına ait 42 yemek ismine ulaşılmış ve bu yemeklerin 32 tanesinin tarifleri belirlenmiştir. Belirlenen yemekler arasında törensel kutlamalarda hazırlanan ve geleneksel olarak tüketilen yemekler de bulunmaktadır. Araştırmada muhacir mutfağında geçmişe kıyasla bir değişim yaşandığı sonucuna ulaşılmıştır. Muhacir mutfak kültüründeki değişimin genel olarak yemek pişirmede kullanılan araç-gereçler özelinde yaşandığı tespit edilmiştir. Katılımcılarla gerçekleştirilen mülakatlar esnasında bazı katılımcıların göç sırasında yaşanan olayları anlatması araştırmaya önemli bir boyut kazandırmıştır. Anlatılanlara göre, göç sürecinde ve sonrasında yaşanan zorluklar mutfaklarına yansımıştır ve bıraktığı etki günümüzde de varlığını sürdürmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Bulgaristan muhacirleri, Göç, Göç mutfağı, Mutfak Kültürü, Sakarya

Cuisine Culture of Turks Immigrant From Bulgaria to Sakarya From Past to Present

This research, it is aimed to investigate the culinary cultures of the Turks who immigrated from Bulgaria and live in Sakarya from past to present. In this context, the change in Bulgarian immigrant cuisine over time, the recipes that make up the Bulgarian immigrant cuisine, and the interaction between Bulgarian immigrant cuisine and Sakarya cuisine were examined. A qualitative data collection method was used in the research, and the data were obtained from 13 Bulgarian immigrants living in Sakarya with a semi-structured interview form. From the data obtained, 42 names of dishes belonging to the immigrant cuisine were reached, and the recipes of 32 of these dishes were determined. Among the determined dishes, there are also ritually consumed dishes prepared in ceremonial celebrations. In the research, it was concluded that there was a change in the immigrant cuisine compared to the past. It has been determined that the change in the immigrant culinary culture is experienced in the tools and equipment used in cooking in general. During the interviews with the participants, the fact that some participants told about the events during the migration added an important dimension to the research. According to what is told, the difficulties experienced during and after the migration were reflected in their kitchens, and the effect it left continues to exist today.

Keywords:

Bulgarian Immigrants, Immigration, Immigration Cuisine, Culinary Culture, Sakarya.,

PDF

___

Ahmad, A. (2013). New Age Globalization Meaning and Metaphors. New York: Palgrave Macmillan.
Aktaş, A. (2008a). Farklı Kültürlerin Buluşma Noktası: Kültürel Renkleriyle Sakarya. Sakarya: Adapazarı Merkez Belediyesi Yayınları.
Aktaş, A. (2008b). Sakarya'nın Yemek Kültürü Üç Kıtanın Damak Zevkinin Buluştuğu Yer: Sakarya. Sakarya: Sakarya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
Arı, K. (2010). Osmanlı Devleti'nde Göçlerle Aktarılan Besin Kültürü ve Bunun Türk Yemek Kültürüne Etkileri İçinde A. Bilgin ve Ö. Samancı (Editörler), I. Türk Mutfak Kültürü Sempozyumu (Osmanlı Mutfak Kültürü), ss. 21-45. Şeyh Edebali Üniversitesi, Bilecik.
Artun, E. (2007). Güney-Doğu Avrupa'da Osmanlı ve Osmanlı Sonrası Türk Uygarlıklarının Öteki Uygarlıklarla Halk Kültürü Yönünden Karşılıklı Etkileşimi. 4. Uluslararası Güneydoğu Avrupa Türkoloji Sempozyumu. Zagreb: Balkan Türkoloji Araştırmaları Merkezi.
Bahtiyar Sarı, D, Tetik, N. (2019). Gastronomi Turizmi Kapsamında Bulgaristan Göçmenlerinin Yemek Kültürü. Anasay, (8), 73-88.
Creswell, J. W. (2018). Research design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches (5nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Coşkun, R., Altunışık, R., & Yıldırım, E. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Diker, O., & Deniz, T. (2017). Kars Kültürel ve Gastonomik Kimliğinde Kaz. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(38), 189-204.
Egeli, B. (2019). Bulgaristan Göçmenlerinin Yeme İçme Kültürü ve Uygulanan Yemek Reçeteleri Üzerine İnceleme, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Dişbudak, C., Akgün, G., Balmumcu, Ö. (2012). Göçmenlerin Türkiye’de “Yaşamaya Devam Etme Kararlarının” Sosyo-Ekonomik Belirleyenleri: 1989 Bulgaristan Göçmenleri Örneği. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1-10.
Emiroğlu, K., & Aydın, S. (2003). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Erbil, K. (2019). Kültürel Kimlik Bağlamında Sakarya Mutfağı: Abhaz Mutfağı İncelemesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Erbil, K., & Yılmaz, G. (2018). Kültürel Miras Bağlamında Sakarya İlinde Yaşayan Etnik Grupların Türk Mutfağına Katkıları. Turizm Akademi Dergisi, 5(1), 276-285.
Güler, S. (2012). Türk Mutfak Kültürü ve Yeme İçme Alışkanlıkları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 24-30.
Hübner, T. (2018, 06 20). Global Literature In Libraries Initiative. https://glli-us.org/2018/06/20/bulgarian-cuisine-three-book-recommendations/ adresinden alındı. Erişim tarihi: 24.03.2021.
İşçimen, B. (2021). Balkanlardan Göçen Toplulukların Yemek Kültürlerindeki Farklılıklar: Edirne İli Keşan İlçesi Köyleri Örneği, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Işın, P. M. (2019). Yemeğin Kültürel Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Işın, P. M. (2021). turkish-cuisine.org: http://www.turkish-cuisine.org/culinary-culture-202/a-mirror-of-society-cuisine-237.html adresinden alındı. Erişim tarihi: 25.03.2021.
Kahraman, C., Güneş, İ., & Nanae, K. (2017). 1989 Göçü Sonrası Bulgaristan Göçmenlerinin Yemek Kültüründeki Değişim. Göç Dergisi, 4(2), 227-245.
Kolukırık, S. (2006). Bulgaristan’dan Göç Eden Türk Göçmenlerin Dayanışma ve Örgütlenme Biçimleri: İzmir Örneği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 1-13.
Korkmaz, N., & Öztürk, A. (2017). Bulgaristan Türklerinin Göç Süreci ve Göçmenlerin Türkiye'deki İskan ve İş Gücüne Dayalı Entegrasyonu. Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 1(3), 268-289.
Long, L. M. (2001). Nourishing The Academic İmagination: The Use Of Food İn Teaching Concepts Of Culture. Food and Foodways, 9 (3-4), 235-262.
Pehlivanoğlu, Ö. (2016, 05 12). Boşnak Medya. https://www.bosnakmedya.com /balkanlar-turk-mutfagi/ adresinden alındı. Erişim tarihi: 05.04.2021.
Sarı, H. (2019). Fransız Basınına Göre Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’ne Müslüman Göçleri İçinde M. M. İlhan, & O. Albayrak (Editörler), Göç ve Kültürel Etkileşim, ss. 19-53. İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi Yayınları.
Şengül, S., Türkay, O. (2018). Sakarya'yı Ziyaret Eden Yerli Turistlerin Kişisel Özellikleri İle Yöresel Mutfak Memnuniyetleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 573-588.
Singer, A. (2015). Haydi Sofraya. İstanbul: Kitap Yayınevi.
Taş, D. (2020). Edirne’nin İpsala İlçesinin Sınır Köylerinde Unutulmaya Yüz Tutmuş Yemeklerin Unutulma Nedenleri Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisanüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.
Toygar, K., & Toygar, N. (2021). turkish-cuisine.org: http://www.turkish-cuisine.org/print.php?id=43&link=http://www.turkish-cuisine.org/ottoman-heritage-3/bulgaristan-43.html adresinden alındı. Erişim tarihi: 25.03.2021.
Weichselbaum, E., Benelam, B., & Costa, H. S. (2015). Synthesis Report No 6: Traditional Foods in Europe. European Food Information Resource (EuroFIR).