SELÇUKLULAR ZAMANINDA DANİŞMEND İLİNDE İLMÎ VE FİKRÎ FAALİYETLER

Anadolu’nun Türkler tarafından fethinden sonra kurulan Danişmend Oğulları Devleti’nin kurucuları, kuruldukları bölgede (Danişmend ili) yoğun bir bilimsel ve kültürel faaliyette bulundular. Çünkü bu devletin kurucu ve yöneticileri bilge bir ailenin mensupları idiler. Diyar-ı Rum denilen Anadolu’da ilk olarak kültürel yapılanmayı gerçekleştirenler Danişmend Oğulları olmuştur. Bu sayede Anadolu’da ciddi bir İslamlaşma ve Türkleşme olayı bu bölgede (Orta ve Kuzey Anadolu) gerçekleşmiştir. Bu makalede Selçuklular zamanında Danişmend ilindeki kültürel yapılanmanın ilk macerası ele alınmakta ve bununla ilgili belgeler ve çalışmalar tanıtılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Selçuklular, Danişmendliler, Tokat, Bilim, Kültür

PDF

___

Abdizade Hüseyin Hüsameddin, “Amasya Tarihi- II”, İstanbul 1929.
ANDREASYAN, Hrant D., “Urfalı Mateos Vekayi-namesi (952-1136) ve Papaz Grigor'un Zeyli (1136-1162)”, çev. Edouar d Dulaurier, M. Halil Yinanç, Ankara 1962.
ATEŞ, Ahmet, "Anadolu Kütüphanelerinden Mühim Yazma Eserler (Amasya)" Tarih Vesikaları Dergisi- I, İstanbul 1955, s.141-172.
ATEŞ, Ahmet, “Hicri VI-VIII (XII-XIV.) Asırlarda Anadolu’da Farsça Eserler” Türkiyat Mecmuası VII-VIII, İstanbul 1945, s.94-135.
B. Furuzanfer, “Menakıb-ı Evhadü’d-din-i Kirmanî”, (Menakıb ), Tahran 1969.
BAYRAM, Mikail, "Anadolu'da Te'lifEdilen İlk Eser 'Keşf'ul-Akabe", İ.Ü. Edebiyat Fakültesi, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, VII/3- 4, İstanbul 1979, s. 271 – 307.
BAYRAM, Mikail, “İbnü'l- Kemal İlyas b. Ahmed, Anadolu'da Te'lif Edilen İlk Eser Keşfu'l- Akabe”, Konya 1981.
CAHEN, Claude,“Osmanlılar'dan Önce Anadolu'da Türkler”,(Çev. Y. Moran), İstanbul, 1979.
GÖLPINARLI, Abdulbaki, Fütüvvet-nâme-i Nasırî, “İslam ve Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilatı”, İÜİFM, C. IX, N. 1-4, İstanbul 1949-1950, s.6-354
Said Nefisi, “Tarih-i Nazm u Nasr der İran ve der Zeban-i Farsi”, I-II, Tahran 1344.
İbn-i Bibi, “El- Avamirü’l-Alâiyyefi’l-Umuri’l-Alâiye” I, Tıpkı Basım, Yayınlayan AdnanS.Erzi, Ankara 1956, çev. Mürsel Öztürk, Ankara 1996.
İbnü’l Cevzi, “el-Muntazam”, IX, Haydarabat 1359.
İbnü’l Esir, “el- Kamil fi’t-Tarih - X”, Beyrut 1386-1966.
İbnü’l Esir, “el-Kamil fi’l-tarih - XII”, Beyrut, 1386/1966.
İbnü’l Kemal,“Keşfü’l-Akabe”, Süleymaniye Kütüphanesi (Fatih), nşr. 5426, yp.250a.
İNALCIK, Halil, “Ankara Bozgunundan İstanbul Zaptına”, Belleten-VII, Ankara 1943, s. 557-589.
KÖPRÜLÜ, M. Fuad, “Anadolu Selçukluları Tarihi’nin Yerli Kaynakları”, Belleten- VII, Ankara 1943, s.379-522.
KÖPRÜLÜ, M. Fuad, Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul 1928.
Mevlana Nasıri, “Fütüvvet-name”, nşr. F. Taeschner, Leibzig 1944.
TURAN, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul 1971.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, “Anadolu Beylikleri”, Ankara 1937.
Bursa Eski Eserler Ktb. (Genel) Nr.1442.
Bursa Eski Eserler Ktp. (H. Çelebi kısmı) Nr.1183.
Süleymaniye Kütüphanesi (Ayasofya) Nr.4676.