MISIR'DAN ANADOLU'YA ÂSİ BİR MEMLÛK:EMİR CANIBEK ES-SÛFÎ (Ö. 1437)

Memlûk Devleti'nde (1250-1517) sıkça, emirler arası rekabet yaşanmıştır. Hedef daha üst mevkilere çıkmak ve nihayet sultan olmaktır. Söz konusu rekabet, isyanlara sebebiyet vermiştir. Bu isyancılardan birisi de Emir Canıbek es-Sûfî'dir. Onun Kahire'de başlayan isyanı Anadolu'ya sıçramış ve orada Memlûk muhalifi Osmanlılar, Timurlular ve Dulkadiroğulları gibi güçler tarafından desteklenmiştir. Böylece Emir Canıbek es-Sûfî isyanı bölgesel bir mesele haline gelmiştir. Dönemin Memlûk Sultanı Barsbay, söz konusu isyanı ortadan kaldırmak için büyük gayret göstermiştir. Anadolu'ya üç kere sefer düzenlenmiştir. Nihayet sultan, Canıbek es-Sûfî'nin katledilmesini sağlamıştır.

A REBELLIOS MAMLUK FROM EGYPT TO ANATOLIA

The rivalry between the Amirs was seen in the Mamluk State (1250-1517) constantly. The goal is to step up and finally to be Sultan of Mamluk State. The rivalry was given rise to some rebellions. One of the rebels is Janıbak el Sufi. His rebellion which was occured in Cairo then was expanded to the Anatolia. And there, the rebellion was supported by Ottomans, Timurids and Dulkadirids. Thus the rebellion of Amir Janıbak el Sufi was turned into a regional issue. The Mamluks' sultan at that period Barsbay tryed a great effort to solve aforesaid rebellion. He organized expedition to Anatolia. At last, he assured his killing.

PDF

___

ADRİAENSSENS, Veerle Steenbergen, 10 Van (in press), "Mamluk authorities and Anatolian realities: ]ânibak al-Şüfî, sultan al-Ashraf Barsbay, and the story of social network in the Mamluk/Anatolian frontier zone, 1435- 1438",http://www.academia.edu/5956066/Mamluk_authorities_and_Anatolian_rea1ities_I°/oC4%8 1nibak_aI-%E1%B9%A2%C5%ABf%C4%AB_sultan_alAshraf_Barsb%C4°/o81y_and_the_story_of_a_socia1_network_in_the_Mamluk_Anatolian_frontier _zone_1435-1438/16.05.2015.
AĞIR, Abdullah Mesut (2010), Memlük Sultanı el--Melik ez--Zâhir Seyf ed--Dîn Çakmak Dönemi (1438-- 1453), İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi)
AKA, İsmail (1994), Mirza Şahruh ve Zamanı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
AYALON, David (1989), "Memlük Devleti'nde Kölelik Sistemi", (çev. Samira Kortantamer), Ege Üniversitesi Tarih İncelemeleri Dergisi, (IV): 211--247.
AYALON, David (2015), Memlük Ordusunun Yapısı Üzerine Araştırmalar I--II--III, (çev. Abdullah Mesut Ağır), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
el-Aynî, Bedreddin Mahmud (1985), lkd'ul--Cumân fî Tarih Ehli'z--Zaman, C. I, (yay. Abderrâzık etTantâvî el-Karmüt), Kahire.
Codex Cumanieus (1880), (haz. Comes Geza Kuun), Budapeşte: Academie Hung. Yay.
ÇETİN, Altan (2004), "Selçuklu Teşkilâtı'nın Memlüklere Tesiri", Belleten, C. LXVIIİ, (251): 1-24.
ÇETİN, Altan (2007), Memlük Devletinde Askeri Teşkilat, İstanbul: Eren Yay.
HOLT P. M. (2003), Haçlılar Çağı 11. Yüzyıldan 1517 'ye Yakındoğu, (çev. Özden Arıkan), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
HOMERIN, Th. Emil (2002), "Memlüklar Dönemi Mısır'ında Süfiler ve Tasavvuf Aleyhtarları", (çev.
Salih Çift, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisit), C. XI, (1): 243-264.
İbn Hacer el--Askalânî (1969), İnbâ el--Gumr bi--Ebnâ el--ler, (yay. ve tah. Hasan Habeşi), C. II, Cilt, Kahire.
İbn Hacer el-Askalânî (1986), İnbâ el--Gumr bi--Ebnâ el--ler, C. VIII, cilt, (yay. Abdulvehhab el-Buharî), Beyrut.
İbn İyas, Muhammed b. Ahmed (1960--1963), Bedai ez--Zuhür fî Vakâi ed--Duhür, C. i, Cilt, (yay. Muhammed Mustafa Ziyade), Kahire.
İbn Tagriberdi, Cemâleddin (byy), Meorid el--Letâfe fî men Veliye es--Saltana ve'l--Hilâfe, C. İİ, cilt, (yay. Dâru'l-Kütübi'l--Mısriyye), Kahire.
İbn Tagriberdi, Cemâleddin (1971), en--Nucüm ez-- Zâhirefî Mulük Mısr ve'l--Kahire, C. XV, (yay. İbrahim Ali Tarhan), Kahire.
İbn Tagriberdi, Cemâleddin (1986), el--Menhel es--Sâfî el--Müsteofî Ba'de'l--Vâfî, C. IV, cilt, (yay. Muhammed Muhammed Emin), Kahire.
İbni Tagrıberdi (2013), en--Nücümu'z--Zdhire (Parlayan Yıldızlar), (çev. Ahsen Batur), İstanbul: Selenge Yay.
İNALCIK, Halil (1997), "Murad İİ", İslam Ansiklopedisi, C. VIII: 598--615.
KANAT, Cüneyt (1996), Memlük--Timurlu Münasebetleri (1382--1447), İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi)
KOPRAMAN, Kazım Yaşar (1971), el-- Aynî'nin lkd el--Cumdn'ında XV. Yüzyıla Ait Anadolu Tarihi ile İlgili Kayıtlar, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil At--Tarih Coğrafya Fakültesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi)
KOPRAMAN, Kazım Yaşar (1992), "Memlükler", Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, C. Vl: 433- 543.
KORTANTAMER, Samira (1993), Bahrî Memlüklarda Üst Yönetim Mensupları ve Aralarındaki İlişkiler, İzmir: Ege Üniversitesi Yay.
LİTTLE, Donald P. (2012), "Memlükler'de Din", (çev. Efe Durmuş), History Studies Prof. Dr. Ever Konukçu Armağanı: 472-482.
el-Makrîzî, Takiyüddin (1938--1956, 1971--1972), Kitâb es--Sulük li--Ma'rifet Duoel el--Mulük, C. IV/l--İI, cilt, (yay. Muhammed Mustafa Ziyade Said Abdulfettah Aşür), Kahire.
el-Makrîzî, Takiyüddin (1997), Kitâb es--Sulük li--Ma'rifeti Duvel el--Mulük, c. VI; c. VII, cilt, (yay. Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye), Beyrut
es-Sayrafî, Ali b. Davud b. El-Hatîb el-Cevherî (1970--1973, 1994), Nüzhet en--Nüfüs ve'l--Ebdân fî Tevârîh ez--Zaman, C. II, cilt, (yay. Hasan Habeşî), Kahire.
SOLAK, Kürşat (2011), Memlük Devleti'nin Anadolu Beylikleriyle Münasebetleri, İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi)
SÜMER, Faruk (1999), Türk Devletleri Tarihinde Şahıs Adlari I, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay.
UZUNÇARŞİLI, İsmail Hakkı (1988), Osmanlı Devleti Teşkilâtına Medhal, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
YİĞİT, Fatma Akkuş (2011), Memlükler Döneminde Çukurova, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
YİNANÇ, Refet (1989), Dulkadir Beyliği, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.