BİR SÖZ DİZİMİ TERİMİ: ÖZEL İSİM GRUBU

Türkçe kaynaklarda bazı kavramların adlandırılışı ve bazı terimlerin içerikleri, tanımları, kullanılışları konusunda farklılıklar ve eksiklikler bulunmaktadır. Farklı kavramlar bazen aynı adla karşılanmaktadır. Bu durum adlandırma mantığına aykırıdır. Çünkü bir kavram bir terimle karşılanır, birden fazla kavram aynı terimle karşılanmaz. “Mehmet Akif Ersoy, Yahya Kemal Beyatlı, Reşat Nuri Güntekin” gibi yapılar söz dizimi kaynaklarında genellikle birleşik isim / birleşik isim grubu gibi adlarla adlandırılmaktadır. Aynı şekilde Türkçe kaynaklarda “hanımeli, ayakkabı” gibi yapılar da birleşik isim olarak adlandırılmaktadır. “Reşat Nuri Güntekin” ile “hanımeli” gibi yapıları farklı terimlerle karşılamak gerekir. Değişik kelime grubu kalıplarıyla cins adlarının oluşturdukları birlikler ile eksiz olarak özel isimlerin oluşturdukları birlikler aynı terimle karşılanmamalıdır. Çalışmamızda birleşik isim grubu teriminin kaynaklardaki durumu belirlendikten sonra içeriği ve kapsamı hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Bu çalışmada, söz konusu bilgiler ışığında, “Reşat Nuri Güntekin” gibi yapılar için “özel isim grubu” terimi teklif edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Dil bilgisi, söz dizimi, birleşik isim grubu, özel isim grubu

A SYNTACTIC TERM: PROPER NOUN GROUP

PDF

___

AÇIKGÖZ, Halil - Yelten, Muhammet (2005), Kelime Grupları, İstanbul.
AKTAN, Bilal (2009), Türkiye Türkçesinin Söz Dizimi, Ankara: Gazi Kitabevi.
BANGUOĞLU, Tahsin (1990), Türkçenin Grameri, Ankara: TDK Yayınları.
BESEREK, Ahmet (1991), Türkçede Cümle Yapısı, İstanbul: MEB Yayınları.
BİLGEGİL, Kaya (1984), Türkçe Dilbilgisi, 3. baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
BİRAY, Himmet (1999), “İsimler ve isimlerin Sınıflandırılması”, Türk Gramerinin Sorunları II, Ankara: TDK Yayınları, 3-8, tartışma kısmı: 16-42.
CEMİLOĞLU, İsmet (1994), 14. Yüzyıla Ait Bir Kısas-ı Enbiya Nüshası Üzerinde Sentaks İncelemesi, Ankara: TDK Yayınları.
DELİCE, H. İbrahim (2003), Türkçe Sözdizimi, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
DEMİR, Nurettin - Yılmaz, Emine (2010), Türk Dili El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları.
DEMİR, Tufan (2004), Türkçe Dilbilgisi, Ankara: Kurmay Yayınları.
DİZDAROĞLU, Hikmet (1976), Tümcebilgisi, Ankara: TDK Yayınları.
EDİSKUN, Haydar (1992), Türk Dilbilgisi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
EKER, Süer (2002), Çağdaş Türk Dili, Ankara: Grafiker Yayınları.
ERDOĞAN, Metin (2006), Kelime Grupları ve Cümle Bilgisi, İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
ERGİN, Muharrem (1985), Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
ERTANE BAYDAR, Arzu Sema - Baydar, Turgut (2001), “Türkiye Türkçesinde Kelime Grupları”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 16, Erzurum 2001: 27-47.
GENCAN, Tahir Nejat (2001), Dilbilgisi, Ankara: Ayraç Yayınları.
HATİBOĞLU, Vecihe (1982a), Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, Ankara: AÜ DTCF Yayınları.
HATİBOĞLU, Vecihe (1982b), Türkçenin Sözdizimi, Ankara: AÜ DTCF Yayınları.
HENGİRMEN, Mehmet (1997), Türkçe Dilbilgisi, Ankara: Engin Yayınları.
HENGİRMEN, Mehmet (1999), Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara: Engin Yayınları.
KARAAĞAÇ, Günay (2009), Türkçenin Söz Dizimi, İstanbul: Kesit Yayınları.
KARAAĞAÇ, Günay (2013), Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.
KARAHAN, Leyla (1991), Türkçede Söz Dizimi -Cümle Tahlilleri-, Ankara: Akçağ Yayınları.
KARAHAN, Leyla (2004), Türkçede Söz Dizimi, 7. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
KARAÖRS, Metin (1993), Türkçenin Söz Dizimi ve Cümle Tahlilleri, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
KARAÖRS, Metin (1995), “Cümle Bilgisinde İsimlendirme, Sınıflandırma ve Tahlil Metotlarının Birliği”, Türk Gramerinin Sorunları Toplantısı (22-23 Ekim 1993), Ankara 1995: 21-30.
KOÇ, Nurettin (1992), Açıklamalı Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
KOÇ, Nurettin (1996), Yeni Dilbilgisi,İstanbul: İnkılap Kitabevi.
KOÇ, Nurettin (2001), “Kelime Grubu Üzerine”, Türk Dili, S. 598, Ekim 2001, s. 491-497.
KORKMAZ, Zeynep (1992), Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.
KÜKEY, Mazhar (1975), Türkçenin Sözdizimi, Ankara: Kardeş Matbaası.
ÖZKAN, Abdurrahman - TOKER, Mustafa - Aşcı, Ufuk Deniz (2016), Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, Konya: Palet Yayınları.
ÖZKAN, Mustafa (2004), Tarih İçinde Türk Dili, İstanbul: Filiz Kitabevi.
ÖZKAN, Mustafa - Sevinçli, Veysi (2011), Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, İstanbul: Akademik Kitaplar.
ÖZMEN, Mehmet (2013), Türkçenin Sözdizimi, Adana: Karahan Kitabevi.
ŞİMŞEK, Rasim (1987), Örneklerle Türkçe Sözdizimi Tümceler-Belirtme Öbekleri-Çözümleme, Trabzon.
TOPALOĞLU, Ahmet (1989), Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Ötüken Yayınları.
Türk Dil Kurumu (1999), Türk Gramerinin Sorunları II, Ankara: TDK Yayınları.
Türk Dil Kurumu (2011), Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yayınları. [TS]
USTA, Halil İbrahim (2007), “Kelime Gruplarını Nasıl Tasnif Edelim?”, İstanbul Kültür Üniversitesi Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi UTEK 2007 (27-28 Ağustos 2007) Bildiriler, C. 1, İstanbul 2009: 413-421.
USTA, Halil İbrahim, “Türkiye Türkçesinde Kelime Grupları ile İlgili Bir Sınıflandırma”, Türk Dili, S. 579, Mart 2000: 209-216.
ZÜLFİKAR, Hamza (1999), “Türkçede İsimler ve Bunların Sınıflandırılması”, Türk Gramerinin Sorunları II, Ankara: TDK Yayınları, 9-15. Tartışma kısmı: 16-42.