Kriz Yönetiminde Proaktif ve Reaktif Yaklaşım: Covid-19 Krizi Üzerine Bir Değerlendirme

Covid-19 pandemisi, yaklaşık bir yıldır tüm dünyayı etkisine almış olan büyük bir sağlık krizidir. Sosyal, siyasal, ekonomik ve psikolojik etkileri çok ağır olan bu kriz, dünyanın en gelişmiş ülkelerinden en gelişmemiş olanına kadar neredeyse tüm ülkeleri çaresiz bırakmıştır. Çalışmada, Covid-19 pandemisinden en çok etkilenen beş ülkenin (Çin, ABD, Türkiye, Almanya, İtalya) pandemiye karşı verdiği mücadele kriz yönetimi bağlamında ele alınmıştır. Söz konusu ülkelerin benimsedikleri yaklaşımın kriz yönetim sürecine nasıl yansıdığını belirlemeyi amaçlayan çalışmada literatür taraması yöntemiyle güncel veriler ve kaynaklar taranmış, bu ülkelerin nasıl bir kriz yönetimi yaklaşımını benimsedikleri ve benimsenen yaklaşımın onları başarıya götürüp götürmediği araştırılmıştır. Yapılan inceleme neticesinde, ortaya çıktığı günden itibaren pandeminin ciddiyetini anlayan ve buna bağlı olarak erken tedbir alan ülkelerde vaka ve ölüm oranlarının diğer ülkelere göre daha düşük olduğu, ancak pandeminin ciddiyetini anlayamayan ya da gelmekte olan krizi öngöremeyen ülkelerde ise vaka ve ölüm oranlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, krizi proaktif bir yaklaşımla engellemeye çalışan ülkelerin pandemi krizini daha iyi yönettiği, bu süreçte reaktif kriz yönetimi yaklaşımını tercih eden ülkelerin ise pandemi ile baş etme noktasında daha büyük krizlerle karşı karşıya kaldıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Covid-19, Kriz Yönetimi, Proaktif Yaklaşım, Reaktif Yaklaşım

PDF

___

Akar, H. (2014). Kriz Yönetiminde Halkla İlişkiler Uygulayıcılarının Rolleri. İçinde Mustafa Akdağ ve Ümit Arklan (Ed.), Kriz Yönetimi İletişimsel Temelde Çözüm Odaklı Stratejik Yaklaşımlar. (ss. 443-466). Konya: Literatürk.
Akat, İ., Budak, G., & Budak, G. (2002). İşletme Yönetimi. İzmir: Fakülteler Kitabevi.
Akdağ, M. (2005). Halkla İlişkiler ve Kriz Yönetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 1-20.
Arklan, Ü. (2014). Kriz, İtibar ve Yönetimi: Spesifik Süreçte Yaşamsal Bir Etkileşim. İçinde Mustafa Akdağ ve Ümit Arklan (Ed.), Kriz Yönetimi İletişimsel Temelde Çözüm Odaklı Stratejik Yaklaşımlar. (ss. 205-264). Konya: Literatürk.
Ataman, G. (2001). İşletme Yönetimi, Temel Kavramlar ve Yeni Yaklaşımlar. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Can, H. (1999), Organizasyon ve Yönetim. Ankara. Siyasal Kitabevi.
Combs, T.W. (2012). Ongoing Crisis Communication, Planning, Managing and Responding. London. Sage Publication.
Dinçer, Ö. (2004). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. İstanbul. Beta Yayıncılık.
https://www.bbc.com/news/world-asia-52482553 (Erişim Tarihi: 03.07.2020).
Genç, N. (2005). Yönetim ve Organizasyon, Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Haşit, G. (2000). İşletmelerde Kriz Yönetimi ve Türkiye’nin Büyük Sanayi İşletmeleri Üzerine Yapılan Araştırma Çalışması. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları:616.
https://haberler.boun.edu.tr/tr/haber/salginla-mucadelede-ulkelerin-dogru-ve-yanlislari (Erişim Tarihi: 20.07.2020).
https://medyascope.tv/2020/04/05/koronavirus-zaman-cizelgesi-ne-zaman-ortaya-cikti-nasil-yayildi-onemli-tarihler-nelerdi/ (Erişim Tarihi: 17/04/2020)
https://www.aa.com.tr/tr/analiz/almanyanin-kovid-19-karnesi/1819866 (Erişim Tarihi: 21/10/2020)
https://www.aa.com.tr/tr/analiz/italya-da-koronavirus-travmasi/1767496 (Erişim Tarihi: 21/10/2020)
https://www.aa.com.tr/tr/koronavirus/yeni-tip-koronavirus-salgininin-gelisimi-/1756549 (Erişim Tarihi: 18/04/2020)
https://www.amerikaninsesi.com/a/kronoloji-dunya-2020ye-corona-virusuyle-girdi/5314885.html (Erişim Tarihi: 04.07.2020).
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51809558 (Erişim Tarihi: 22/10/2020).
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52053276 (Erişim Tarihi: 19.07.2020).
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-53819417 (Erişim Tarihi: 22/10/2020)
https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-52899914. (Erişim Tarihi: 05.07.2020).
https://www.bbc.com/turkçe/haberler-dünya-52200598 (Erişim Tarihi: 21.07.2020)
https://www.ekonomist.com.tr/haberler/italyada-ne-oldu-koronavirus-vaka (Erişim Tarihi: 22/10/2020).
https://www.milliyet.com.tr/italya-da-corona-virus-neden-bu-kadar-hizli-yayildi--molatik-14622/?Sayfa=7 (Erişim Tarihi: 21/10/2020).
https://www.vox,com/2020/3/18/21185065/congress-coronavirus-tests-paid-sick-days, (Erişim Tarihi: 5.04.2020).
https://www.whitehouse.gov/presidental-actions/proclamation-suspension-entry immegrants-nonim-migrants-persons-pose-risk-transmitting-2019-novelcoronavirüs (Erişim Tarihi: 5.04.2020).
https://www.worldometers.info/coronavirus/ (Erişim Tarihi: 21/10/2020).
https://www.yenihaberden.com/analiz-trumpin-secim-hesaplarina-virus-darbesi-1458007h.htm (Erişim Tarihi: 20.07.2020).
Kazancı, M. (2014). Kriz Dönemleri ve Kuruluşlar. M. Akdağ ve Ümit Arklan (Ed.), Kriz Yönetimi: İletişimsel Temelde Çözüm Odaklı Stratejik Yaklaşımlar içinde (17-32 s.s) Konya: Literatürk Yayınları.
Kernisky, D. A. (1997). Proactive Crisis Management and Ethical Discourse: Dow Chemical’s İssues Management Bulletins 1979-1990, Journal of Business Ethics, 16(8), 843-853
Kırdar, Y., Demir, O. F. (2007). “Kriz İletişim Aracı Olarak İnternet: Kuş Gribi Krizi Örneği”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29, 93-106.
Kireçci, M. A. (2020). https://kriterdergi.com/dis-politika/covid-19-ve-ic-kirilganliklar-kiskacinda-abd)
Mackenzie, A. (1995). Başarı ve Zaman. (Çev. Gürcan Banger). İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi
Manzoni, A.(2015).CrisisManagement, https://www.researchgate.net/publication/282858333
Miş, N. Koronavirüs Mücadelesinde Türkiye, ABD, AB ve İngiltere’nin Devlet Kapasitesi. https://kriterdergi.com/siyaset/abd-ve-ingiltere-sinifta-kalirken-turkiyenin-guclu-devlet-kapasitesi-koronavirus-mucadelesinde-belirleyici-oldu (Erişim Tarihi: 16.07.2020).
Özdemir, L. (2014). 2008 Küresel Ekonomik Krizinin Örgütsel Etkileri ve Bir Ölçek Geliştirme. Yönetim Bilimleri Dergisi. 12. 23. 79-105.
Peker, Ö. & Aytürk, N. (2000). Etkili Yönetim Becerileri. Ankara: Yargı Yayınevi.
Pira, A. & Sohodol, Ç. (2004). Kriz Yönetimi-Halkla İlişkiler Açısından Bir Değerlendirme. İstanbul: İletişim Yayınları.
Regester, M. (1989). Crisis Management. London: Business Books
Semercioğlu, H. (2007). Kriz Yönetimi. www.academia.edu.tr.
Solmaz, B. (2006). Halkla İlişkilerde Reaktif ve Proaktif Stratejiler. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 25, 143-154.
Tağraf, H. & Arslan, N. T. (2003). Kriz Oluşum Süreci ve Kriz Yönetiminde Proaktif Yaklaşım”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4 (1), 149- 160.
Tutar, H. (2007). Kriz ve Stres Yönetimi. Ankara. Seçkin Yayıncılık.
Ural, E. G. (2003). “Kriz Yönetiminde Proaktif Halkla İlişkiler Yaklaşımları ve Konu-Gündem Yönetimi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı içinde (381-391) Ankara: Uyum Ajans.
Uzun, D. (2001). “Otel İşletmelerinin Krize Hazırlıklı Olma Durumlarının Değerlendirilmesi, Beş Yıldızlı Otellerde Bir Uygulama”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.