Kontrol Odağının Çalışanların Nezaket ve Yardım Etme Davranışlarına Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma

Kişilerin yaşadıkları olayların nedenlerini nelere atfettikleri, kişisel kontrol odakları ile ilgili olup,çalıştıkları örgütte sergileyecekleri nezaket ve yardım etme davranışlarını etkileyebilmektedir. Bu çalışmada çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan 233 kişiye bir anket uygulanarak kişisel kontrol odakları, yardım etme ve nezaket davranışı gösterme eğilimleri ölçülmüştür. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde değişkenler arası korelasyonlar araştırılmış ve ortalamalar arası farklar bağımsız örneklem t-testi ile incelenmiştir. Sonuçlar, çalışanların çoğunluğunun iç kontrol odaklı olduklarını ve iç kontrol odaklı bireylerin dış kontrol odaklılarla kıyaslandığında yardım etme ve nezaket davranışı gösterme eğilimlerinin daha fazla olduğunu göstermiştir.

PDF

___

Anderson, C. R. (1977). Locus of Control, Coping Behaviors and Performance in A Stres Setting: A Longitudinal Study. Journal of Applied Psychology, 62, 446-451

Andrisani, P. & Nestel, G. (1976). Internal-External Control As Contributor to An Outcome Of Work Experience. Journal of Applied Psychology, 61, 156-166

Ashby, J. S., Kottman, T. & Draper, K. (2002). Social Interest and Locus of Control: Relationship and Implications. The Journal of Individual Psychology, 58(1),52-61.

Bernardi, R. A. (2001). A Theoretical Model for The Relationship Among Stress, Locus of Control and Longevity. Business Forum, 26, 27-33.

Burns, B. M. & Collins, R. W. (2000). Organizational Citizenship Behaviour in The US Context. http:// hsb.baylor.edu/ramsower/acis/ papers/burns.htm (İnternetten 05 Mayıs 2005’de elde edilmiştir).

Dağ, İ. (1991). Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOÖ)’nin Üniversite Öğrencileri İçin Güvenirliği ve Geçerliği. Psikoloji Dergisi, 7(26), 10-16.

Dağ, İ. (2002). Kontrol Odağı Ölçeği (KOÖ): Ölçek Geliştirme, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması, Türk Psikoloji Dergisi, 17 (49), 77-90.

Deluga, R. J. (1995). The Relation Between Trust in The Supervisor and Subordinate Organizational Citizenship Behavior. Military Psychology, 7(1), 1-16.

George, J. M. & Jones, G. R.. (1997). Organizational Spontaneity in Context. Human Performance, 10, 153-170.

Graham, J. W. (1989). Organizational Citizenship Behavior: Construct Redefinition, Operationalization and Validation, Yayımlanmamış çalışma, Loyola University of Chicago.

Kidwell, R., Mossholder, K. & Benneth, N. (1997). Cohensiveness and Organizational Citizenship Behavior. Journal of Management, 23(6), 775-793.

Küçükkaragöz, H. (1998). İlkokul Öğretmenlerinde Kontrol Odağı ve Öğrencilerinin Kontrol Odağının Oluşumuna Etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Loosemore, M. & Lam, A. S. Y. (2004). The Locus of Control: A Determinant of Opportunistic Behaviour in Construction Health And Safety. Construction Management and Economics, 22, 385-394.

Malki, R. (1998). Davranışlarda İç-Dış Kontrol Odağı ile Ruh Sağlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Moorman, R. H. & Blakely, G. L. (1995). Individualism – Collectivism As an Individual Difference Predictor of Organizational Citizenship Behavior. Journal of Organizational Behavior, 16, 127-142.

Morrison, E. (1994). Role Definitions and Organizational Citizenship Behavior: The Importance of the Employee’s Perspective. Academy of Management Journal, 37(6), 1543-1567.

Organ, D. W. (1988). Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome. Lexington, England: Lexington Books.

Organ, D. W. & Konovsky, M. (1989). Cognitive versus Affective Determinants of Organizational Citizenship Behavior. Journal of Applied Psychology, 74(1), 157-164.

Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., Moorman, R. H. & Fetter, R. (1990). Transformational Leader Behaviors and Their Effects on Followers: Trust in Leader, Satisfaction and Organizational Citizenship Behaviors. Leadership Quarterly, 1, 107-142.

Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., Paine, J. B. & Bachrach, D. G. (2000). Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoritical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research. Journal of Management, 26(3), 513-563.

Rotter, J. B. (1966). Generalized Expectancies for Internal and External Control of Reinforcement. Psychological Monographs, 80, 1-28.

Rotter, J. B. (1990). Internal Versus External Control of Reinforcement: A Case History of A Variable. American Psychologist, 45, 489-493.

Silvester, J., Gough, M. F., Anderson, N. R. & Mohamed, A. R. (2002). Locus of Control, Attributions and Impression Management in the Selection Interview. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75, 59-76.

Smith, C. A., Organ, D. W. & Near, Y. (1983). Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and Antecedents. Journal of Applied Psychology, 68, 653-663.

Solmuş, T. (2004). İş Yaşamı, Denetim Odağı ve Beş Faktörlük Kişilik Modeli. Türk Psikoloji Bülteni, 10, 196-205.

Spector, P. (1988). Development of The Work Locus of Control Scale. Journal of Occupational Psychology, 61, 335-340.

Strauser, D. R., Ketz, K. & Keim, J. (2002). The Relationship Between Self- Efficacy, Locus of Control and Work Personality. Journal of Rehabilitation, 68, 20-26.

Strickland, B. R. (1989). Internal-External Control Expectancies: From Contingency to Creativity. American Psychologist, 44, 1-12.

Taylor, S. E., Peplau, A. L., & Sears, D. O. (2006). Social Psychology (12th ed.).Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.

Van Dyne, L., Graham, J. W. & Dienesch, R. M. (1994). Organization Citizenship Behavior: Construct, Redefinition, Measurement and Validation. Academy of Management Journal, 37(4), 765-802.

Vey, M. A. & Campbell, J. P. (2004). In-Role or Extra-Role Organizational Citizenship Behavior: Which Are We Measuring? Human Performance, 17(1), 119- 135.

Williams, S. & Shiaw, W. T. (1999). Mood and Organizational Citizenship Behavior: The Effects of Positive Affect on Employee OCB Intentions. The Journal of Psychology, 133(6), 656-668.