HAK KAVRAMI

Hak düşüncesi insanın ruhsal yaşantısında saklıdoğal bir olgudur. Hak dediğimiz yetki daha sonralarıkişiliğin ve buna paralel olarak düşüncenin gelişmesiyle kişiliğe bağlıbir bağlantıya ve bütünleşmeye dönüşmektedir. Hak denen yetkinin kullanımıise ancak hak bilincinin güçlenmesi ölçüsünde anlam, değer ve önem kazanır. Toplum hayatında ve özellikle hukuk düzeninde hak, borç veya ödev yükümlülük arasında çok ince bir karşılık ilişkisinin bulunduğu görülür. Hak kavramısadece özel hukuk veya sadece kişiler için değil, kamu hukuku, topluluklar, toplumlar ve uluslar için de geçerlidir. Hukuk kavramında olduğu gibi hak kavramının da niteliği, özü ve esasıkonusunda görüşbirliği yoktur. Hak kavramınıKabul edenler gerekçelerini irade kuramı, menfaat kuramı, karma kuram ve analitik beyan ve tasarım kuramlarıadıaltında açıklamışlardır. Hak kavramınıreddedenlerin başında ise Jeremy Bentham, Leon Duguit, Hans Kelsen gibi munist hukukçular yer almakla birlikte, Amerikan, ve İskandinav Realizminin görüşleri de açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hukuk, Hak, Objektif, Subjektif, Haksizlik, Kuram, Yetki, Borç, Ödev, Sorumluluk, Goruş, Kavram

The idea of right is a natural fact hidden in the psychological realm of human being. The authority which is called right gets gradually connected and integrated into personality, as the character and thought improve synchronously. The initialization of this authority gains meaning, importance and value only with the development of right consciousness. There seems a very fine reciprocal relationship among the concepts of right, debt. And duty in the social life and in the system of justice. The concept of right does not only pertain natural or artificial persons of private law. However also pertains communities, societies and nations of public law About the consensus quality nature and basis of the concept of right hasn't been established to date as is the situation for the concept of law. Those who accepted this concept is presented in this study as the theory of will, the theory of interest, the mixed theory. The analytical theory, the theory of declaration and the theory of design. Those who rejected the nation was led by monist jurist such as Jeremy Bentham, Leon Duguit, Hans Kelsen along with these jurist the American and Scandinavian realism are also presented

Keywords:

Law, right, objective, subjective, injustice, theory, authority, debt, duty, responsibility, opinion, concept,

PDF

___

Ansay, Sabri Şakir, Hukuk Bilimine Başlangıç, Yedinci Baskı, Ankara, 1998
Aral, Vecdi, Kelsen’in Saf Hukuk Teorisinin Metodu ve Değeri, İstanbul, 1978
Başgil, Ali Fuat, Ana Hukuku (Eski Adıyla Esas Teşkilat Hukuku Dersleri) Birinci Cilt, Fasikül 1, Ankara, 1943
Bilge, Necip, Hukuk Başlangıcı (Hukukun Temel İlkeleri), Yedinci Baskı, Ankara, 1990
Del Vecchio, Giorgio, Hukuk Felsefesi, Çeviren: Sahir Erman, İstanbul, 1952
Duguit, Leon, Kamu Hukuku Dersleri, Çeviren: Derbil, S., Ankara, 1954
Emini, M. Emin, Hukuk Başlangıcı (Hukukun Temel Kavram ve Kurumları), Üçüncü Baskı, Konya, 1999
Emini, M. Emin, “Temel Norm ve Mantıki Şekil Hipotezleri”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 3-4, 2002
Gözübüyük, Şeref, Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları, Ankara, 1973
Güngör, Erol, Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak, İstanbul, 1997
Güriz, Adnan, Hukuk Felsefesi, Üçüncü Baskı, Ankara, 1992
İzveren, Adil, Hukuk Felsefesi, Ankara, 1988
Özyörük, Mukbil, Hukuk Başlangıcı (Teksir), 1962
Tüzel, Sadık, Hukuk Başlangıcı, Üçüncü Baskı, İzmir, 1967
Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, Medeni Hukukun Umumi Esasları, İstanbul, 1945
Yörük, Abdülhak Kemal, Hukuk Felsefesi Dersleri I, İstanbul, 1952